VVAM Nieuwsbrief 51 – Augustus- 1993

NIEUWSBRIEF No. 51, augustus 1993
Redactie:
Drs. R.P.G.A. Voskuil
C. van Roekel
G.H. Maassenjr. (085-337515)

Generaal-majoor John Frost overleden
Na een langdurige ziekte is op 21 mei jongstleden generaal-majoor John Dutton Frost overleden. Een ernstige hartkwaal én kanker vellen zelfs de sterksten. Hij werd bijna 81 jaar. Velen wisten van zijn conditie, maar toch was het een schok het nieuws te vernemen. Hij was de laatst overgebleven bataljonscommandant van de Slag om Arnhem, nadat enige maanden eerder brigadier Tommy Haddon van het toenmalige Border Regiment gestorven was.
Frost werd in 1912 in India geboren. Na zijn opleiding aan de militaire academie in Sandhurst werd hij benoemd bij de Cameronians. Op zijn verzoek werd hij ingedeeld bij de Special Air Service, waarna hij het 2e parachutistenbataljon onder bevel kreeg. Daarvoor had hij als compagniescommandant de vermetele raid op Bruneval aan de noordkust van Frankrijk uitgevoerd. Daarbij werden de belangrijkste onderdelen van een Duitse radarinstallatie ter bestudering over zee meegenomen. Zijn grootste roem oogstte hij met zijn bataljon in
1944 als verdediger van het noordeinde van de brug in Arnhem, van zondagavond 17 september tot de vroege donderdag daarop, twee maal zo lang als zijn opdracht luidde. Hij werd gewond en bracht de rest van de oorlog in krijgsgevangenschap door. Daarna was hij onder andere commandant van de 52e

Generaal-majoor John Frost tijdens de herdenking in 1989. (foto: B. de Reus)

Lowland divisie en bevelhebber van de Britse troepen in Malta en Libië. Na zijn pensionering in 1967 werd hij boer. Frost was, evenals andere veteranen die bij het maken van de film ‘Een brug te ver’ adviseerden, niet gelukkig met het resultaat omdat diverse scènes sterk afweken van de historische feiten. Op 16 september 1978 werd de verkeersbrug over de Rijn in Arnhem naar hem genoemd.
Hij fungeerde vele malen als ‘leader of: the pilgrimage’ in september, waarbij hij een bezoek aan het museum nooit oversloeg. Vaak kwam hij om elf uur ‘s ochtends rechtstreeks van Schiphol met de klacht: ‘They didn’t give me any breakfast on board. Could I have a large whisky?’.
Een aimabele en dappere man is niet meer. Wij wensén zijn vrouw en kinderen sterkte en zullen hem missen.- (A.G.)

Van de redactie
Deze Nieuwsbrief verschijnt kort voor de 49ste herdenking van de Slag om Arnhem. Het programma hiervan is inmid- dels in verschillende lokale en regionale kranten bekendgemaakt. Omdat veel leden niet in de regio Arnhem wonen, sluiten we bij deze editie traditiegetrouw het officiële programma bij, zodat ieder lid van de Vereniging op de hoogte is en eventueel kan deelnemen aan de herdenking.

Nieuwe ‘leden voor het leven’
Als ‘lid voor het leven’ hebben zich de volgende mensen aangemeld: mevrouw C.P. van de Ende-Voorwinden uit Oosterbeek, mevrouw R.C. Peeters uit Middelburg, de heer en mevrouw Heerma van Vos uit Leeuwarden, de heer M.O. van de Mark uit Amsterdam, de heer W. Möller uit Oosterbeek en de heer H. Caperts uit Heelsum.

De Nieuwsbrief verschijnt vier keer per jaar

Wandel-excursie trok veel belangstelling
Begunstigd door uitstekend weer vond op zaterdag 3 juli de jaarlijkse excursie van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum plaats. Dit keer was het onderwerp ‘operatie BERLIN’. De ca. 90 deelnemers werden ‘s ochtends ontvangen in het Airborne Museum, waar de heer Van Roekel een korte inleiding hield. Vervolgens vertrokken de groepjes excursiegangers met korte tussenpozen voor een wandeling door de bossen van de ‘Hemelse Berg’ en de uiterwaarden naar de Rijn. Onderweg werd uitleg gegeven door de heren Groeneweg en Van Roekel. Bij de Rijn vertelde de speciale gast, de heer M.J. Knottenbelt, over zijn ervaringen tijdens de nachtelijke terugtocht over de rivier. De heer Knottenbelt had in het begin van de oorlog in Engeland een opleiding tot commando gehad. In september 1944 was hij Ie luitenant en commandant van de Dutch Liaison Mission, die tot taak had inlichtingen te verzamelen en de inzet van de bij Arnhem aanwezige verzetsgroepen te coördineren. Na het bezoek aan de plaats waar de overtocht heeft plaatsgevonden, werd de lunch gebruikt in de Concertzaal, waarna in de Oude Kerk een uiteenzetting door de heer Duinhoven volgde. Vervolgens gingen de groepen via de Beneden-Weverstraat, waar de heer Voskuil vertelde over de straatgevechten in dat gebied, naar De Dam. Daar gaf de heer Maassen aan de hand van Duitse foto’s uitleg. Via de Hazenakker en de Pietersberg liepen de groepen daarna terug naar Hartenstein.

De heer M.J. Knottenbelt (links) geeft tijdens de excursie uitleg bij het punt waar hij in de nacht van 25 op 26 september 1944 over de Rijn terugtrok. Wiebo Boersma luistert aandachtig toe. (foto: A.J. van Hees)

Goed Nieuws!
Onze in het voorjaar begonnen actie om de inrichting van het nieuwe diorama in de kelder van het Airborne Museum door de Vrienden te laten financieren, loopt uitstekend.
Door de Nederlandse Vrienden is tot nu toe ruim 360 vierkante decimeter achterwand aangekocht (= 360 x ƒ 25,-), terwijl vanuit Groot-Brittannië ca. 1600 Engelse ponden zijn bijgedragen. Dit geld gevoegd bij enkele bijzondere giften en het aandeel dat ten laste van de Verenigingskas komt, maakt dat momenteel ruim ƒ 51.000,- namens de Vrienden beschikbaar is voor de renovatie van het Airborne Museum. Hartelijk dank! En u weet: de girorekening bij de Postbank is nog steeds 4403641 t.n.v. Vereniging Vrienden van het Airborne Museum te Oosterbeek o.v.v. het aantal vierkante decimeters achterwand.
(R. Fennema, penningmeester; 085-333406)

Loterij ‘Facelift’
Dankzij de enthousiaste medewerking van zeer veel leden belooft onze loterij een groot succes te worden. Van de 10.000 loten was al meer dan de helft verkocht voordat de eerste periodieke trekking op 30 juli j.1. plaatsvond. Deze trekking werd belangeloos verricht door Mr. W.L. Docter van het gelijknamige notariskantoor in Oosterbeek. Hiervoor onze hartelijke dank!
Hartverwarmend waren de inzet en het enthousiasme waarmee verschillende leden de lotenverkoop ter hand namen. Zo verkochten drie leden samen meer dan 400 loten en nam een meisje de verkoop van loten in geheel Doorwerth voor haar rekening. Veel leden bestelden nog een of meer boekjes extra en tot in Zeeland, Limburg en Friesland bleek het mogelijk loten aan de man of vrouw te brengen.
Afgezien van de financiële voordelen voor de renovatie van het museum, is dit van niet te onderschatten waarde voor de reclame voor ons museum en voor onze Vereniging van Vrienden.
Hoewel de loterij nog lang niet ten einde is, geeft dit door vele leden bereikte resultaat de werkgroep het vertrouwen dat zij met de organisatie van de ‘Facelift’-loterij goed werk verricht.
Een bijzonder woord van waardering voor de Oosterbeekse bedrijven die hun sympathie voor het museum en onze verloting uitdrukten in het beschikbaar stellen van vele, vaak waardevolle prijzen. Niet alleen de van oudsher in Oosterbeek bestaande bedrijven, maar ook vele later gevestigde winkels beseffen het belang van het Airborne Museum voor onze plaatselijke en regionale gemeenschap, en zij brengen dit op hartverwarmende wijze tot uitdrukking.
Hoewel slechts weinig loten werden teruggezonden, heeft de werkgroep alle begrip voor de vaak principiële of met gezondheid verband houdende redenen die leidden tot terugzending, en natuurlijk kreeg zij ook te maken met reacties die minder bemoedigend waren. Deze zijn echter gemakkelijk op de vingers van eén hand te tellen!
Zoals u uit het bovenstaande kunt begrijpen gaat het goed met onze loterij. Ruim 5000 loten zijn reeds door de leden verkocht. Dit betekent dat nog ongeveer 5000 ioten hetz1, bij leden zijn of nog bij de werkgroep liggen. Dat hindert met, want een ieder speelt mee in de maand van inzending en bovendien in de eindtrekking op 15 december, leder lot geeft dus twee prijs-kansen: 1 op 50 en voor de gehele loterij 1 op 25. Dat betekent dat wij maar liefst 400 prijzen ter beschikking hebben. De waarde van de prijzen varieert, maar er zijn uitschieters bij, zoals een prachtige wandklok met een waarde van ƒ 800,-, een dure vouwfiets, etc..

2

De prijzen voor de verschillende trekkingen worden onder toezicht van Mr. Docter verdeeld en iedere winnaar krijgt persoonlijk bericht. Bovendien worden de trekkingslijsten in het plaatselijke nieuwsblad ‘Hoog en Laag en op een bijlage van onze Nieuwsbrief gepubliceerd.
De attenties voor de leden die twee of meer boekjes loten aan de man brachten, worden bij de afwikkeling van de loterij toegezonden.
Mocht u nog loten in uw bezit hebben en ondanks uw pogingen geen kans zien ze te verkopen, stuur ze dan terug. Behalve door de leden worden de loten namelijk ook door ons verkocht bij allerlei festiviteiten zoals zomermarkten en -feesten, open dagen van krijgs- machtonderdelen, de Nijmeegse Vierdaagse, de Airborne Wandeltocht en de Pegasus Wandeltocht. Het zou zonde zijn als ergens loten blijven liggen want u zult begrijpen dat dit initiatief pas geslaagd is als we het volle rendement uit die 10.000 loten halen, en in december het daarmee overeenkomende bedrag, na aftrek van de onkosten, aan het museum ter beschikking kunnen stellen.
Liever dan teruggezonden loten ziet de werkgroep dat u extra boekjes aanvraagt. U kunt hiervoor kontakt opnemen metC. van Roekel, telefoon 085-333261. De gevraagde loten worden u dan zo spoedig mogelijk toegestuurd.
Het resultaat van de eerste trekking staat op de bij deze Nieuwsbrief gevoegde lijst (Werkgroep ‘Facelift’-loterij)

Herdenkings-envelop in het teken van de PEGASUS operaties
De herdenkings-envelop staat dit jaar in het teken van de operaties PEGASUS I en II uit 1944 en de daaruit voortgekomen PEGASUS Wandeltocht. Deze mars wordt dit jaar voor de tiende keer gelopen op zaterdag 23 oktober. De herdenkings-envelop, waarop een kaartje van de route wordt afgebeeld, verschijnt op 17 september in een oplage van 500 genummerde exemplaren. Deze zullen worden voorzien van de dubbele Oranjezegel, die dit jaar op 5 mei werd uitgegeven. De zegels krijgen een poststempel met de datum 17 september 1993. De envelop wordt verkocht in het Air- borne Museum en kost ƒ 5,-.

Gesigneerde herdenkings- enveloppen 1992 verkrijgbaar
De vorig jaar door het Airborne Museum uitgegeven herdenkings-envelop stond in het teken van No. 2 (Dutch) Troop, No. 10 (Interallied) Commando.
Tijdens zijn bezoek aan het Airborne Museum op 3 juli j.1 heeft de heer Knottenbelt, die in september 1944 als le luitenant en commandant van de Dutch Liaison Mission fungeerde, 100 resterende exemplaren van deze envelop gesigneerd. Deze exemplaren zijn voor vijf gulden per stuk verkrijgbaar in het Airborne Museum.

Reprodukties van David Shepherds schilderijen verkrijgbaar
Het Airborne Museum heeft toestemming gekregen van de Britse kunstenaar David Shepherd om eenmalig reprodukties van zijn schilderijen ‘Arnhem Bridge 5pm The Second Day’ en ‘Oosterbeek Cross Roads – 22 September 1944’ uit te geven. Deze zijn verkrijgbaar in het museum en kosten ƒ 12,50 per stuk.

Een groepje excursiegangers poseert achter het Airborne Museum, (foto: A.J. van Hees)

Bijzondere aanwinst
Enige tijd geleden werd in de uiterwaarden bij de Oude Kerk in Oosterbeek-Laag een afsluiter van een 75mm Pack houwitser gevonden. Dit ‘breech block’, zoals de officiële Engelse benaming luidt, is afkomstig van een van de kanonnen van het Ist Airlanding Light Regiment Royal Artillery, dat in september 1944 zijn posities in de omgeving van de Oude Kerk had. Aan het eind van de Slag om Arnhem werden de kanonnen door hun bemanningen onklaar gemaakt door o.a de ‘breech blocks’ en de richtkijkers te verwijderen. De afsluiter is overgedragen aan het Airborne Museum en zal in de toekomst te zien zijn in het nieuwe diorama dat in de kelder wordt gebouwd.

‘Spion in de tuin’
In 1992 verscheen het door Bob de Graaff geschreven boek ‘Spion in de tuin – King Kong voor en na zijn dood’. Deze publicatie volgde zes jaar nadat de Nederlandse overheid de onder haar berustende documenten over de dubbelspion Christiaan Lindemans, beter bekend als King Kong, had vrijgegeven. Die openbaarmaking had destijds onder andere het boek ‘King Kong; leven, dood en opstanding van een verrader’ (auteur Frans Dekkers) tot gevolg. Bob de Graaff heeft met name gebruik gemaakt van archivalia die sinds die tijd (na 1986) boven water zijn gekomen. Hij heeft een lofwaardige poging gedaan nog openstaande vragen te beantwoorden. Hoe vaak

3

In het kader van de renovatie van het Airborne Museum hangen Eef Vellinga en Wiebo Boersma nieuwe foto ‘s op in een van de benedenzalen, (foto: B. de Reus)

heeft Lindemans Prins Bernhard ontmoet? Wat heeft de prins aan hem verteld? Heeft King Kong de operatie Market Garden verraden? Het boek gaat vooral in op een aspect dat tot nu toe nauwelijks aandacht heeft gekregen: de periode tussen de Slag om Arnhem en de ontmaskering en arrestatie van King Kong, meer dan een maand later. Uit ‘Spion in de tuin’ blijkt dat Lindemans juist in die tijd een vaste bezoeker was van het hoofdkwartier van Prins Bernhard, en dat deze aanvankelijk niet twijfelde aan de betrouwbaarheid van King Kong.
Het boek is zeer aan te bevelen. De pocket-uitgave (van de SDU Uitgeverij; ISBN 90-12-08005-3) telt 224 pagina’s en is voor ƒ 39,90 verkrijgbaar bij de reguliere boekhandel.

Boek ‘Arnhem after Arnhem’ gepresenteerd
Op 19 mei j.1. werd in het Airborne Museum ‘Harten- stein’ het boek ‘Arnhem after Arnhem – The Arnhem and Oosterbeek Civilians Fight for Survival’ gepresenteerd. De samensteller, de Britse Airborne veteraan Robert Stopforth, overhandigde het eerste exemplaar aan de burgemeester van Renkum, drs. J.W.A.M. Verlinden.
In deze publicatie zijn verhalen opgenomen van burgers uit de gemeenten Arnhem en Renkum, die hun ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog op papier hebben gezet. De weergegeven gebeurtenissen vonden met name tijdens en na de Slag om Arnhem plaats, maar ook de periode vöör 17 september 1944 komt aan bod.
De vijf (Engelstalige) hoofdstukken bevatten in totaal 67 verhalen, waarvan een aantal reeds eerder (in het Nederlands) werd gepubliceerd. Deze uitgave van Stop Press Books Grimsby telt 403 pagina’s, is geïllustreerd met tekeningen van de heer Dave Hutson en kost ƒ 35,-. Belangstellenden kunnen contact opnemen met de heer Gerrit Willink, van Toulon van der Koog- weg 86,6862 FG Oosterbeek, tel. 085-332638.

Onderscheiding voor Airborne- veteraan
In september a.s. wordt ons Britse lid Mr. Eric W. Mills ‘Member of the Order of the British Empire’ (MBE). Eric Mills krijgt de onderscheiding voor zijn verdiensten tijdens de Tweede Wereldoorlog en voor zijn diensten aan de Britse gemeenschap in zijn woonplaats Stavanger, Noorwegen. Tijdens de oorlog diende Eric als gunner/driver bij het Ist Airlanding Light Regiment Royal Artillery en hij nam deel aan operaties in Noord-Afrika, Italië, Arnhem en Stavanger. Tijdens de Slag om Arnhem vocht hij met zijn eenheid in het Benedendorp in Oosterbeek. In 1984 keerde hij voor het eerst terug om deel te nemen aan de herdenkingen.
(E. van Dam)

Uit de ideeënbus
Tegenover de koffiekamer in het Airborne Museum hangt de ‘ideeënbus’, waarin bezoekers hun opmerkingen en suggesties over het museum kwijt kunnen. Van nu af aan zullen we in iedere Nieuwsbrief enkele van deze ‘pennevruchten’ opnemen.
1. Geen suggesties, maar een dankjewel omdat alles in dit museum er zo keurig uitziet! Jammer genoeg bestaan musea als deze, zonder al die oorlogen was dat niet nodig. Maar dit museum vervult zijn functie optimaal en niet in het minst omdat het zo goed verzorgd is.
2. Bij de instrumenten uit een zweefvliegtuig staat ‘hoogtemeter, blijven staan op 1020 feet’. Deze 1020 is echter geen hoogte in feet, maar druk in millibar; een soort barometer dus, zoals ze ook nu nog in zweefvliegtuigen als onderdeel van de hoogtemeter terug te vinden zijn.
3. Excellent presentation but one very small error. Noticed wedding ring is shown on right hand of 101 Airborne Div. paratrooper. We always wear our wedding ring on the left hand.
4