Archief voor categorie: Nieuwsbrieven

Aad Groenweg overleden
Op 25 juli jl. overleed Aad Groeneweg, die jarenlang verbonden was geweest aan het Airborne Museum. Aad werd op 4 juli 1975 bestuurslid van de Stichting voor Heemkunde in de Gemeente Renkum, met een afdeling Airborne Museum, in de functie van secretaris, een taak die hij tot 24 november 1977 vervulde. Bij de oprichting van de Stichting Airborne Museum op 24 november 1977 ging hij als gewoon bestuurslid over in die stichting. Hij was nauw betrokken bij de inrichting van het nieuwe Airborne Museum in Hartenstein in 1978 en hij had een groot aandeel in de keuze van de foto’s en het schrijven van de bijschriften in het Nederlands en Engels. Na het vertrek van de directeur Wilhelm, voerde hij samen met Wybo Boersma en Berry de Reus tot 1994 de directie van het museum. Van 28 augustus 1987 tot 27 juni 2005 vervulde hij de functie vanVice-Voorzitter van de Stichting Airborne Museum.
Bij de herinrichting van het museum in 1993 had hij wederom een groot aandeel. Hij bezat een uitgebreide kennis van de Slag om Arnhem en kende veel vete-ranen. Regelmatig leidde hij battlefieldtours, vooral voor Britse militairen. Hij werkte mee aan verschillende documentaires over de Slag en was zelfs op de Japanse TV te zien. Ook verleende hij zijn deskundige medewerking aan enkele tientallen boeken over de Slag om Arnhem. Jarenlang had hij het beheer over het museumarchief en de bibliotheek. Uit Engeland verwierf hij veel documentatie voor het archief. Aad was duidelijk een documentalist en ‘boekenman’ en geen materieel deskundige. Hij bekeek de slag altijd vanuit de Britse zijde. Met de Duitse kant van de Slag om Arnhem had hij geen binding. Op 22 december 2007 trad hij op eigen verzoek uit het bestuur, doch bleef beschikbaar als adviseur. De laatste jaren liet zijn gezondheid te wensen over, maar af en toe kwam hij nog op het museum en trad hij nog op als gids bij een battlefieldtour. Op de dag van zijn crematie trok de rouwstoet met zijn stoffelijk overschot langs de ingang van het Airborne Museum, als laatste eerbetoon voor Aad’s jarenlange betrokkenheid bij het museum. (Wybo Boersma)

Stille bloemenhulde

Bloemstuk, neergelegd bij een oude kastanjeboom aan de Beneden-Weverstraat in Oosterbeek, ter herinnering aan major Robert Cain VC.

Ineens lag het er: een bloemstuk met een kaartje. De bloemen waren neergelegd bij een oude kastanjeboom, onderaan de Weverstraat in Oosterbeek, ter hoogte van de splitsing met de Dr. Breveestraat. Op het kaartje stond: ‘In Remembrance, Major Robert Henry Cain VC, R.I.P., Never forgotten, Erom the lads of The Staffordshire Regimental Association, Stafford Branch, 14 May 2010’. Een eenvoudig, maar ontroerend eerbetoon aan een man die in september 1944 eerst op Bovenover in Arnhem en later in het gebied bij de Oude Kerk in Oosterbeek grote moed en doorzettingsvermogen toonde, door o.a. persoonlijk een aantal Duitse tanks buiten gevecht te stellen. Voor zijn dapperheid werd hem na de Slag het Victoria Cross toegekend. De meeste wandelaars stonden even stil bij de oude kastanje en lazen het kaartje bij de bloemen. Maar slechts een enkeling zal zich bewust zijn geweest van de historische betekenis van deze stille bloemenhulde.

‘The Arnhem Fellowship’
In September 1944 was Tony Hibbert Brigade Major van de Ist Parachute Brigade. Hij vocht bij de Rijnbrug in Arnhem, werd aan het eind van de strijd gevangen genomen, maar wist na enkele dagen weer te ontsnappen. Vervolgens was hij nauw betrokken bij Operatie Pegasus I, waarbij op 22 oktober 1944 bijna 140 geallieerde militairen over de Rijn wisten te ontsnappen. Hij raakte die periode zeer onder de indruk van de capaciteiten en de moed van het Nederlandse Verzet. Na de bevrijding, in mei 1945, kwam hij terug met een jeep vol goederen, om zijn dankbaarheid te tonen aan alle mensen die geholpen hadden bij operatie Pegasus I. Daarna kwam hij bijna ieder jaar naar Nederland voor de herdenking van de Slag om Arnhem. In 1984 leek het hem een goed idee om een reunie te organiseren voor militairen die in 1944 over de Rijn waren ontsnapt en de Nederlanders die hen daarbij geholpen hadden. Daarna is iedere vijf jaar een dergelijke reunie georganiseerd, behalve in 1988. In 2004 wist Tony Hibbert met veel moeite Sir Brian Urquhart over te halen om voor de herdenkingen vanuit Amerika naar Arnhem te komen. In September 1944 was majoor Brian Urquhart inlichtingenofficier van generaal Browning, commandant van het Ist British Airborne Corps. Majoor Urquhart had Browning gewaarschuwd voor de risico’s van de geplande luchtlandingsoperatie, mede naar aanleiding van het feit dat op luchtfoto’s van het gebied bij Arnhem Duitse gepantserde eenheden waren ontdekt. Brian Urquhart’s waarschuwingen werden echter genegeerd en hij werd op ziekteverlof gestuurd. Voor hem werd dit een traumatische ervaring, vooral nadat uiteindelijk bleek dat zijn analyse de juiste was geweest! Toen Brian Urquhart in 2004 voor het eerst de herdenking van de Slag om Arnhem meemaakte, was hij zeer onder de indruk. Zoiets had hij nergens anders ter wereld meegemaakt. Evenals Tony Hibbert was hij overtuigd dat deze herdenkingen van grote waarde zijn en moeten doorgaan, ook als de veteranen niet meer kunnen komen. Hij zegde Tony Hibbert dan ook alle steun toe bij zijn plannen om dit te verwezenlijken. Tony Hibbert heeft de afgelopen jaren veel nagedacht over hoe wij dit moeten organiseren. In september 2009 lanceerde hij het idee om een organisatie in het leven te roepen, waar de volgende generaties, kinderen en kleinkinderen van veteranen, verzetsmensen en burgers, die in de oorlog bij de gebeurtenissen betrokken waren, lid kunnen worden. Later bedacht hij dat iedereen, die de waarde hecht aan het levend houden van de herinnering aan die ingrijpende oorlogsperiode, lid zou moeten kunnen worden. Zijn ideeën hebben nu geresulteerd in de oprichting van de ‘The Arnhem Fellowship’. U kunt daar lid van worden, en binnenkort wordt er ook in Nederland een bankrekening voor geopend. In September van dit jaar zal de eerste ledenvergadering worden gehouden.
Meer informatie kunt u vinden op de website: www.arnheml944fellowship.org (Hiltje van Eek)

Duitse militair herbegraven
Op woensdag 26 mei jl. zijn op de Duitse Militaire Begraafplaats te Ysselsteyn (Limburg) de stoffelijk resten van 17 soldaten ter aarde besteld, die de afgelopen jaren in Nederland zijn gevonden. Daarbij was ook de Duitse militair die in april 2008, tijdens een gerichte zoekactie met metaaldetectors naar de vermiste Britse Lance Corpora! Eric Melling, op de Westerbouwingheuvel bij Oosterbeek werd gevonden. Het ging om de Oberbootsmannsmaat der Reserve Johann Peter Grabowski, geboren op 1 augustus 1913, die tijdens gevechten in Oosterbeek op 25 september 1944 om het leven kwam. Johann was ingedeeld bij de 3. Kompanie van de 10.Schifsstammabteilung, een onderdeel van de Kriegsmarine, waarvan enkele com-pagnieën tijdens de Slag om Arnhem werden ingezet bij de Westerbouwing en in de bossen van de Hoge Oorsprong. Tijdens de genoemde zoekactie werd zijn stoffelijk overschot aangetroffen in een voormalige schuttersput. De belangrijkste vondst die tot zijn identiteit zou leiden, was het identiteitsplaatje met daarop de naam van de drager. Daarnaast werden persoonlijke bezittingen als een polshorloge, restanten van een portemonnee en een gouden trouwring met inscriptie gevonden. Johann Peter Grabowski kreeg tijdens een sobere plechtigheid zijn definitieve rustplaats. Aanwezig waren familieleden van de gesneuvelden, en daarnaast onder andere Duitse en Nederlandse schoolkinderen, de Duitse ambassadeur Thomas Laufer, vertegenwoordigers van de Bergings- en Identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht en de Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge, en de vinders van Johann Peter Grabowski. (David van Buggenum & Hans Timmerman)

’Airborne Feelings’ stimuleert ‘battlefield-toerisme’
Op vrijdag 20 augustus presenteerde de organisatie ‘Airborne Feelings’ in het Airborne Museum in Oosterbeek hun nieuwe brochure, folder en website. ‘Airborne Feelings’, wil alle informatie verstrekken in de regio van de Veluwezoom en de Gelderse Vallei op het terrein van ‘battlefield toerisme’ . Met medewerking van de gemeenten in de regio wil zij samen met een aantal maatschappelijke organisaties de krachten bundelen om de toerist nog beter van dienst te zijn. De eerste uitgaven zijn een brochure met een kaart en met informatie over monumenten, evenementen, wandel- en fietsroutes en een folder met een overzicht van alle evenementen in de herdenkingsperi- ode. Verdere informatie kan worden gevonden op de website: www.Airbornefeelings.nl.

‘Ondergedoken op de Veluwe’
Hoewel we de terugtocht over de Rijn in de nacht van 25 op 26 september 1944 vaak beschouwen als het einde van de Slag om Arnhem, blijkt dit in veel gevallen niet op te gaan. Een groot aantal Britten, die letterlijk ‘de boot gemist’ hadden, wisten zich aan krijgsgevangenschap te onttrekken door zich schuil te houden. Door het Verzet werden ze opgevangen en verzorgd. De groep werd langzaamaan steeds groter, omdat er nog voortdurend nieuwe ‘zwervers’ opdoken en ook steeds weer militairen uit krijgsgevangenschap en hospitalen wisten te ontsnappen. Deze belasting werd voor het verzet te zwaar, en de kans op ontdekking werd te groot. In zijn nieuwe boek ‘Ondergedoken op de Veluwe’ beschrijft Wolter Noordman de ontsnappingsoperatie Pegasus II, de tweede poging om een grote groep van de bovengenoemde militairen naar bevrijd gebied te brengen. Maar het boek beschrijft veel meer. In deel 1 worden de belevenissen gwevolgd van de bemanning van een Amerikaanse B-24 Liberator, die op zaterdag 29 april 1944 neer stort in de omgeving van Apeldoorn. Door hun spoor te volgen en ook uitgebreid in te gaan op hun helpers en op andere onderduikers die ze tegen komen, wordt een goed beeld geschetst van de spanning en de moeilijkheden van die dagen. Ook komen hierdoor opmerkelijke verbanden aan het licht tussen ogenschijnlijk onafhankelijke gebeurtenissen. In deel 2 wordt de operatie Pegasus II beschreven. Hier wordt ingegaan op de oorzaken van de mislukking, passeren de diverse lezingen en verhalen de revue en volgt de complete lijst met deelnemers. Een aantal deelnemers en gebeurtenissen worden uitgebreid beschreven, waaronder de verdwijning van Johan Doorn. Uniek is het ooggetuigenverslag van Duitse kant. Deel 3 beschrijft de lotgevallen van een groep geallieerde militairen, die de aansluiting bij Pegasus II hebben gemist. Zij worden weer door het verzet verborgen en verzorgd. Onder meer kruisen zij het bekende ‘Verscholen Dorp’ (het onderduikerskamp ‘Pas Op’ in de bossen bij Nunspeet). Een aantal van hen weet uiteindelijk via de Biesbosch te ontkomen. De schrijver heeft de namen, data en tijden van 48 man, die via de Biesbosch zijn gecrost, kunnen achterhalen. Het boek nodigt ondanks de omvang (507 pagina’s!) uit tot lezen. In de noten achter in het boek is veel extra informatie opgenomen. Helaas zit je daardoor wel telkens met een vinger tussen de bladzijden te lezen om snel heen en weer te kunnen bladeren. Bijzonder geschikt voor de vakanties of tijdens lange winteravonden. ‘Ondergedoken op de Veluwe’ door Wolter Noordman is uitgegeven door Kok Omniboek te Kampen onder ISBN 978-90-5977- 450-6, en is verkrijgbaar via de reguliere boekhandel en in het Airborne Museum voor € 18,95. (Gerard Gijsbertsen)

Oproep
Onlangs kwam uit een particuliere collectie een foto tevoorschijn, die tijdens of kort na de Slag om Arnhem moet zijn gemaakt. De afbeelding, die hierbij is afgedrukt, toont twee Duitse militairen in een buitgemaakte ‘Airborne’ jeep. Het is onbekend waar de opname is gemaakt, maar het zal vermoedelijk wel in de regio Arnhem zijn. Wie herkent deze lokatie? Alle informatie hierover kunt u sturen naar Geert Maassen, email adres: g.h.maassen@morfeem.nl

Twee Duitse militairen in een buitgemaakte ‘airborne’ jeep. Waar is deze foto gemaakt?, FOTO: PARTICULIERE COLLECTIE

‘Langs de sporen van operatie Market Garden’
In de serie ‘Historische route’ is onlangs een deel verschenen, getiteld ‘De Slag om Arnhem’ met als ondertitel: ‘Langs de sporen van de operatie Market Garden 17-26 september 1944’. Hoewel er verschillende Engelse gidsen bestaan, die het slagveld van de operatie Market Garden beschrijven, is het alweer geruime tijd geleden dat er een Nederlandstalige gids verscheen. De twee boekjes die in 1990 door Paul Vroemen werden geschreven, zijn inmiddels verouderd. Dit nieuwe boek is bedoeld als een handleiding voor bezoekers die de route vanaf de Belgische grens tot Arnhem willen volgen. Het grootse deel van het boek, 129 pagina’s, is gewijd aan de geschiedenis van de operatie Market Garden. Op zich is deze beschrijving niet slecht. Het geeft een goed overzicht van de operatie, maar het is niet wat je verwacht van een reisgids. De verschillende kleurenkaarten verduidelijken het geheel, maar moesten evenals de foto’s klein gehouden worden omdat het boek niet groter is dan 12 x 20 cm. In de bijschriften van de foto’s zitten nogal wat fouten. Hier had de schrijver zorgvuldiger mee kunnen omgaan. Zo is de foto op pagina 85 niet in Arnhem genomen, was brigade-generaal Hicks niet op Hartenstein (pagina 91), staan op de foto op pagina 91 geen officieren van de KOSB en is de Rijnbrug bij Arnhem niet op 4 november door de Amerikanen gebombardeerd (pagina 130), om maar een paar voorbeelden te noemen. Het tweede deel van 30 pagina’s, de eigenlijke routebeschrijving, bestaat uit twee historische routes. De eerste begint bij de Joe’s brug in Lommel, België. Verwacht echter niet een uitgebreide routebeschrijving. Het is een opsomming van de verschillende monumenten, die herinneren aan gebeurtenissen tijdens de septemberdagen van 1944, soms met een kleine verduidelijking. Soms moetje maar raden waarom het monument er staat of teruggaan naar het eerste gedeelte. Een goede bijgewerkte wegenkaart is echter onontbeerlijk om de monumenten te vinden. Zeker nu de nieuwe A50 dwars door het voormalige gevechtsgebied loopt. Uiteindelijk stopt de route in Driel. De tweede route gaat door het gevechtsgebied bij Arnhem en Oosterbeek. Ook hier gaat de tocht weer langs monumenten, maar er is vaker een beschrijving bij. Aan de ene kant zijn de beschrijvingen actueel – de Liberation Route wordt bijvoorbeeld genoemd – maar aan de andere kant staan er storende fouten in. De Tafelberg was na de slag niet totaal verwoest; in de hal van Dreyeroord is geen museum, maar in één van de zalen staan (tijdelijk) een aantal vitrines met voorwerpen van de KOSB; hotel Hartenstein is niet in 1978, toen het Airborne Museum erin trok, te koop aangeboden; de perimeterwandelroute loopt niet alleen langs posities van de Borders. Hoewel de beschrijving van route 2 vollediger is dan bij route 1, zullen veel bezoekers bijvoorbeeld het monumentje voor de neergestorte Stirling LJ883, tegenover restaurant Planken Wambuis bij Ede waarschijnlijk niet vinden. Zoals de schrijver zelf al aangeeft, is het onmogelijk de routes in één dag te rijden, zeker als je ook nog de verschillende musea wilt bezoeken. Het is best een aardig boek voor een lage prijs, maar verwacht er niet teveel van als reisgids voor een tocht langs het gebied van Market Garden. ‘De Slag om Arnhem’ door Aad Spanjaard is een uitgave van Elmar, (Rijswijk, 2010), ISBN 978 90389 1986 7. Het boek telt 180 pagina’s en is geïllustreerd met foto’s en kaarten. De uitgave is te koop in het Airborne Museum en in de boekhandel en kost € 14,95. (Wybo Boersma)

’GHQ Liaison Regiment: Operation Market Garden’
Onlangs verscheen het boekje ‘GHQ Liaison Regiment: Operation Market Garden’, door Asher Pirt. Het boekje pretendeert de rol deze eenheid, die meer bekend werd als ‘Phantom’, tijdens operatie Market Garden te beschrijven. Het GHQ Liaison Regiment ‘Phantom’ bestond uit verschillende teams. De grootte varieerde nogal, maar was gewoonlijk 1 officier en 6 tot 10 onderofficieren en soldaten. Ze waren zowel van de afkomstig van de verbindingsdienst als van andere eenheden. Hun berichten gingen rechtstreeks van het front naar het legerhoofdkwartier. Dat bleef zodoende snel op de hoogte van de werkelijke situatie aan het front. Voor de verbindingen werden 22 sets, en later 9 en 52 sets gebruikt. De seinsnelheid was opgevoerd van 22 tot 26 morsetekens per minuut. Ook de training in het vercijferen van berichten was zeer belangrijk.
Tijdens operatie Market Garden waren er teams toegevoegd aan het Ist Airborne Corps HQ Second Army HQ 43e Britse Divisie, le Airborne Divisie, 82e US Airborne Divisie, 101e US Airborne Divisie en de 52e Lowland Divisie.
De schrijver heeft zoveel mogelijk verslagen geraad-pleegd van overlevenden van ‘Phantom’, die aan deze operatie hebben deel genomen. Helaas is er nog steeds weinig bekend van het Phantom team bij Arnhem, dat onder bevel stond van luitenant N.A. Hay. Ook schrijver Asher Pirt komt maar met enkele gegevens, die niet veel verschillen van wat beschreven staat in het boek ‘Phantom’ van Philip Warner. Hij geeft aan dat Phantom bij Arnhem wel berichten kon sturen, maar hij schrijft nergens waarom zij wel verbinding hadden. De soort apparatuur en de toegewezen frequenties kunnen van grote invloed geweest zijn. Op 23 september 1944 was het Phan- tom-net de enige verbinding tussen de le Airborne divisie en het le Airborne Corps. Een uittreksel van de berichten verzonden vanaf Oosterbeek, zoals opgenomen in het boek van Warner, zou een goede aanvulling geweest zijn.
Slecht negen pagina’s gaan over Phantom tijdens Market Garden, zes pagina’s over wat Phantom leden later gedaan hebben en veertien pagina’s zijn blanco. Gezien het grote aantal mensen die de schrijver zegt geraadpleegd te hebben, is dit een mager resultaat. Het boekje brengt niets nieuws en is voor de prijs van € 11,80 veel te duur.
Meer informatie over Phantom is te vinden in het Franse maandblad ‘Militaria’ in de nummers 180, 182 en 184 uit 2000. ‘GHQ Liaison Regiment: Operation Market Garden’ door Asher CJ. Pirt verscheen bij uitgever Walmer (2010), ISBN 978-1-4457-4937-2, 30 pagina’s, € 11,80.
Het boekje is via internet te bestellen bij: www.lulu.com/product/paperback/ghq-liaison- regiment-operation-market-garden/10274397. Het wordt geleverd in 3-5 werkdagen.
(Wybo Boersma)

De ‘Battlefields Trust’
In 1991 werd in Engeland The Battlefields Trust (BFT) opgericht. Bij de oprichting was Wybo Boersma aanwezig namens het Airborne Museum en de toenmalige VW Arnhem. Bij die gelegenheid hield hij een lezing met als onderwerp “Battlefields in the Netherlands”.
De BFT zet zich in om voormalige slagvelden te bewa-ren. Leden zijn historici, tour operators van battlefield tours, diverse toeristische organisaties en andere ge-ïnteresseerden. Een deel van de financiën komen van de Britse Nationale Loterij. Het zwaartepunt is in de loop der jaren komen te liggen op slagvelden in Groot Brittannië. Er is een register van beschermde slagvelden gemaakt en er wordt gelobbyd wanneer er op een voormalig slagveld dreigt te worden gebouwd of wegen aangelegd.Ook wordt er advies gegeven voor het inrichten van bezoekerscentra. Daarnaast worden er bijna wekelijks ergens in Groot Brittannië battlefield walks gehouden onder leiding van leden van de BFT.
De President van de BFT is de bekende professor Richard Holmes CBE. De Ttust heeft een vaste me-dewerker in dienst, beschikt over een uitgebreide website www.battlefieldstrust.com en geeft een driemaandelijks blad ‘Battlefield’ uit. Vanuit de BFT is enkele jaren geleden de International Guild of Battlefield Guides ontstaan. Als een van de Founder Members heeft Wybo Boersma in de loop der jaren vele bijeenkomsten bijgewoond. In 2003 organiseerde hij met medewerking van het Airborne Museum en de VVAM een BFT-conferentie in Arnhem, met als sprekers o.m luitenant-kolonel Brengers en luitenant-kolonel Klinkert. Onlangs heeft Board of Trustees van de Bat- tlefield Trust besloten Wybo een levenslang lidmaatschap aan te bieden ‘in recognition of the contribution you have made to battlefield studies and all your uiork at the Airborne Museum’. Wybo is uiteraard zeer verguld met dit eervolle lidmaatschap.

COLOFON
De Nieuwsbrief is een uitgave van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum, Oosterbeek en verschijnt vier keer per jaar. Het doel is bekendheid te geven aan het Airborne Museum, de activiteiten van de Vereniging Vrienden en de geschiedenis van de Slag om Arnhem. Redactie: drs. Robert P.G.A. Voskuil, Wybo Boersma en Joop Bal.
Coördinatie verzending, archivering & distributie losse num-mers Nieuwsbrief: Chris van Roekel, Oosterbeek.
Vormgeving Nieuwsbrief: Hildebrand DTP, Wageningen.
Druk: Drukkerij Verweij Wageningen B.V.
E-mail adres VVAM: info@vriendenAirbornemuseum.nl.
Telefoon: (0318) 63 96 33.
Postadres: VVAM, t.a.v. Ivar Goedings, Postbus 8047, 6710 AA, Ede.
Penningmeester en Coördinator Airborne News Flash: Vincent Luyten.
Website van de VVAM: www.vriendenAirbornemuseum.nl

Download

Op 21 november van het vorig jaar hield Hans Timmerman in de Concertzaal in Oosterbeek een boeiende lezing over Duitse gewonden en gesneuvelden tijdens de Slag om Arnhem.

Jaarvergadering
De 30e Algemene Ledenvergadering, tevens jaarvergadering van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum zal worden gehouden op zaterdagochtend 27 maart 2010 in de Concertzaal, Rozensteeg 3 te Oosterbeek, aanvang 10.30 uur.
De agenda ziet er als volgt uit:
1. Opening
2. Notulen Algemene Ledenvergadering 8 april 2009
3. Algemeen Verslag 2009
4. Financieel Verslag 2009
5. Verslag Kascommissie
6. Begroting 2010
7. Bestuursverkiezing
8. Benoeming reseruelid Kascommissie
9. Rondvraag
10. Sluiting
Ad 3 en 4: Het Algemeen Verslag en het Financieel Verslag liggen een half uur voor de aanvang van de vergadering ter inzage bij de ingang van de zaal. Ad 7: Aan de beurt van aftreden zijn dit jaar Ben Kolster en Gerard Gijsbertsen. Beiden stellen zich herkiesbaar. Volgens artikel 8 van de Statuten kunnen leden tegenkandidaten stellen. Een voordracht hiertoe dient uiterlijk tien dagen voor de vergadering schriftelijk bij de secretaris van de VVAM te worden ingediend, ondertekend door minstens tien leden, en vergezeld van een breidverklaring van de kandidaat, die lid moet zijn van de vereniging, en meerderjarig is.
Circa 12.00 uur: Einde Jaarvergadering. Lunchpauze tot 13.30 uur. U dient voor uw eigen lunch te zorgen. In de Concertzaal is hiervoor geen gelegenheid.
Om 13.30 begint het middagprogramma. Dit bestaat uit een wandeling onder leiding van onze vertegenwoordiger in het Verenigd Koninkrijk, Niall Cherry. Tijdens deze ‘Medical Walk’ staat de rol van de Royal Army Medical Corps tijdens de Slag om Arnhem centraal. We bezoeken een aantal plaatsen in Oosterbeek, waar hospitalen of medische posten waren gevestigd, zoals de pastorie naast de Oude Kerk (huis familie ter Horst), de Pietersberg, de Tafelberg, de Paasbergschool, Schoonoord en Vreewijk.

‘Battlefield Walk’ op zondagmiddag 28 maart
Omdat Niall Cherry het hele weekend van de Jaarvergadering in Oosterbeek is, heeft hij aangeboden om ook op zondagmiddag 28 maart een ‘Battlefield Walk’ te organiseren. Het onderwerp is de opmars van het le en het 3e Para bataljon door oostelijk Oosterbeek en westelijk Arnhem. De tour begint om 14.00 uur bij het gebouw van het voormalige station Oosterbeek-Laag. Er wordt gewandeld via de Klingelbeekseweg, tot aan de Utrechtseweg in Arnhem.

Directeur Airborne Museum vertrekt
Drs. Dick Schlüter vertrekt per 30 april a.s. als directeur van het Airborne Museum. Hij gaat werken bij de Universiteit Twente in Enschede. Dick Schlüter volgde begin 2008 Frans Smolders op, die na twee jaar vertrok. De Stichting Airborne Museum gaat nu op zoek naar een nieuwe directeur.

Nieuwe locatie voor inpakken Nieuwsbrieven
In een van de vorige nieuwsbrieven maakten wij melding van het feit dat het inpakken en adresseren van de nieuwsbrieven van de VVAM niet meer kon plaats vinden in het nieuwe Airborne Museum. Daarom was uitgeweken naar de schuur achter het huis van Chris van Roekel. Dankzij de bemiddeling van de heer Han Jongboer kunnen de werkzaamheden die voorafgaan aan de verzending van de Nieuwsbrief nu weer plaats vinden in een meer comfortabele ruimte, namelijk het kantoorgebouwtje van de Politie Sportvereniging Renkum (PSVR) op het sportpark Hartenstein (zie foto).

De vrijwilligers die vier keer per jaar de Nieuwsbrief van de VVAM verzendklaar maken, kunnen dat sinds kort doen in het gebouwtje van de Politie Sport Vereniging op Park Hartenstein.

VVV kantoor in het Airborne Museum
Op 16 februari jl. werd in het Airborne Museum de nieuwe locatie geopend van de VVV Oosterbeek. Tot voor kort was die gevestigd in een gebouwtje tegenover de winkel van Albert Heijn in Oosterbeek. De vrijwilligers die de ontvangstbalie van het museum bemannen, hebben een ‘bijscholing’ gekregen, waardoor zij ook werkzaamheden voor het VVV kunnen uitvoeren.

Opening uitbreiding ‘Airborne Experience’
Op dezelfde middag dat het nieuwe VW vestiging in het Airborne Museum werd geopend, vond ook de ingebruikname plaats van de uitbreiding van de ‘Airborne Experience’ in de ondergrondse ruimte. Het gaat hierbij om de uitbeelding van de terugtocht over de Rijn in de nacht van 25 op 26 september 1944. Aan het eind van de rondgang worden op een groot scherm beelden van de terugtocht uit de film ‘Theirs is the Glory’ geprojecteerd . Hiermee is de inrichting van de ‘Experience’ afgerond.

Battlefield Tour Normandië
Van 26 tot 30 mei is er weer een battlefield tour naar Normandië. Het bijzondere van deze tour is dat er niet alleen uitgebreid aandacht besteed wordt aan de zee- en luchtlandingen, die op 6 juni 1944 bij de kust plaats vonden, maar dat er ook bezoeken worden gebracht aan plaatsen die later een belangrijke rol hebben gespeeld bij de pogingen van de geallieerden om uit het bruggehoofd te breken. Ook gaat de tour naar de beruchte ‘Falaise Gap’, van waaruit tienduizenden Duitse troepen midden augustus 1944 uit de geallieerde omsingeling probeerden te ontsnappen. Mocht u belangstelling hebben om met deze 5-daagse tour mee te gaan, belt u dan even met Wybo Boersma, telefoon 0318-639633. Voor nadere gegevens kunt u ook de website van de VVAM raadplegen.

Vrijwilligers ‘in het zonnetje gezet’
Gedurende de periode waarin het Airborne Museum werd gerenoveerd is er niet alleen enorm veel werk verzet door de vaste staf, maar ook door de vrijwilligers. Daarom werd het tijd om die vrijwilligers eens in het zonnetje te zetten. Dit gebeurde op woensdagvond 9 december jl., tijdens een drukbezochte bijeenkomst in het gemeentehuis in Oosterbeek. Door de directie en het bestuur van de Stichting Airborne Museum was de groep vrijwilligers die samenwerkt met behouds- medewerker Roland Boekhorst, bij de gemeente voorgedragen. Namens deze groep, die bestaat uit Paul Barends, Henk Boers, Bart Bijl, Gido Hordijk, Henk Kruijsdijk, Jaap Korsloot, Gregor v.d. Sluys, Dirk Knoop en Wilson Voordouw, mocht Paul Barends de speciale oorkonde in ontvangst nemen, waarmee de gemeente Renkum haar waardering toont voor het zo belangrijke vrijwilligerswerk. Daarnaast werden op 18 december tijdens de Kerstbijeenkomst in het Airborne Museum ‘waarderingsspelden’ uitgereikt aan Jan Dietvorst, Bart van Galen en Ton Voorsluijs. Deze met het Pegasus-embleem getooide spelden, zijn ingesteld door de Stichting Airborne Museum.

Prijzen voor de ‘Airborne Experience’ en voor de filmdocumentaire ‘Onvoltooid Verleden’
De ‘Airborne Experience 1944′ van het Airborne Museum heeft een prijs gewonnen. De ‘beleving van de Slag om Arnhem’ kreeg een ‘Gouden Reiger’, een prijs voor een geslaagd voorbeeld van interactieve communicatie via beeld en geluid. De ‘Airborne Experience’ laat de bezoe-kers iets proeven van de strijd tussen geallieerden en Duitsers, zoals die in 1944 plaats vond in Arnhem en Oosterbeek. De bezoekers lopen als het ware door de frontlinie. Ook de film ‘Onvoltooid Verleden’ kreeg een ‘Gouden Reiger’. Deze productie, die werd gemaakt in het kader van de ‘Liberation Route Nijmegen-Arnhem’, vertelt het verhaal van het vergissingsbombarde- ment op Nijmegen en Arnhem in februari 1944, van de Operatie Market-Garden, van de frontperiode in de winter van 1944 op 1945 en van het Rijnland-offensief in het voorjaar van 1945. De documentaire kVVAM tot stand onder verantwoordelijkheid van het Regionaal Bureau voor Toerisme Arnhem-Nijmegen. We hopen deze film bij een van de toekomstige themamiddagen van de VVAM te kunnen draaien.

‘Luchtoorlog boven Ede’
Evert van de Weerd uit Ede houdt zich al heel lang bezig met de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog op de Veluwe en hij heeft al verschillende publicaties over dit onderwerp op zijn naam staan. In zijn nieuwe boek ‘Luchtoorlog boven Ede’ doet hij uitgebreid verslag van de vliegtuigcrashes en bombardementen in de Gelderse Vallei in de jaren 1943-1944. Het begrip Gelderse Vallei wordt daarbij wat ruim genomen. Boven dit gebied heeft zich in de oorlogsperiode veel afgespeeld. Geallieerde vliegtuigen werden vanaf de grond bestookt door Duits luchtafweergeschut in en in de lucht aangevallen door jagers van de Luftwaffe. Op 17 september 1944 werd Ede door Britse en Amerikaanse vliegtuigen gebombardeerd als voorbereiding van operatie Market Garden. De stad werd zwaar getroffen en onder de burgers vielen 69 doden en een groot aantal gewonden. In het boek worden deze bombardementen uitgebreid beschreven. Het onderzoek naar de vliegtuig- crashes heeft geresulteerd in een schat aan gegevens. Van elk vliegtuig wordt uitgebreid vermeld welk type het was, wat de missie was en hoe het verongelukt is. Zoveel mogelijk zijn ook de lotgevallen van de bemanning beschreven. Het een en ander wordt aangevuld met ooggetuigenverslagen en politie rapporten. Het boek bevat een groot aantal foto’s van de vliegtuigen, hun bemanning, luchtfoto’s en kaarten. Iets minder dan de helft van de beschreven crashes vond plaats vóór september 1944. Het merendeel van de toestellen werd neergeschoten in de periode van de Slag om Arnhem. Alleen al daarom is deze uitgave de moeite waard voor geïnteresseerden in de Slag om Arnhem. Hij laat nog eens zien dat de Slag Arnhem zich in feite in een veel ruimer gebied heeft afgespeeld dan alleen in en rond Arnhem en Oosterbeek. ‘Luchtoorlog boven Ede’ door Evert van de Weerd verscheen in 2009 bij BDU Uitgevers BV (ISBN: 978-90-87880-99-6). Het telt 213 pagina’s en kost € 19,50.(Wybo Boersma)

Verbod gebruik metaaldetectoren
Wij ontvingen afgelopen november het volgende bericht van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Renkum: ‘In de gemeente Renkum wordt regelmatig gezocht met metaaldetectoren. De risico’s op het aantreffen van de vaak in zeer slechte staat verkerende nog aanwezige explosieven en munitie is groot. Door de leeftijd en de slechte conditie worden de risico’s op ongevallen steeds groter. Daarom hebben Burgemeester en Wethouders van de gemeente Renkum onlangs bekend gemaakt dat op grond van artikel 5.38 van de Algemene Plaatselijke Verordening op grond van de openbare orde en veiligheid geen ontheffingen meer te verlenen anders dan aan onderdelen van defensie, gecertificeerde bedrijven en daarvoor speciaal opgeleide personen. Het betreft een ontheffing op het verbod om op de openbare weg of enige voor publiek toegankelijke plaats een mijndetector, een metaaldetector of enig ander voorwerp, kennelijk bedoeld voor het opsporen van explosieven, metalen voorwerpen en dergelijke bij zich te hebben. Het besluit is tot stand gekomen na zorgvuldige beoordeling van het advies van het Explosieven Opruimingscommando van de Koninklijke Landmacht. Alle ontheffingen aan particulieren en niet gecertificeerden zijn daarom ingetrokken en nieuwe ontheffingsaanvragen geweigerd’.

‘Retake Arnhem Bridge’
Vlak voor het ter perse gaan van deze Nieuwsbrief verscheen het boek ‘Retake Arnhem Bridge’, door Bob Gerritsen en Scott Reveil. In het volgende nummer van de Nieuwsbrief zullen wij uitgebreid aandacht besteden aan dit nieuwe boek.

Oproep: Wie zijn deze meisjes?
Een onbekende fotograaf hanteerde zijn camera op de Arnhem Oosterbeek War Cemetery, waarschijnlijk in september 1946. Wie weet wie de beide meisjes op de voorgrond zijn? Reacties naar Geert Maassen: g.maassen@geldersarchief.nl

Wie zijn deze meisjes, die in september 1946 werden gefotografeerd op de Airborne Begraafplaats?

‘Ben je bij het Parachutespringen geweest?’
De parachutisten dropping op de Ginkelse heide in Ede, die ieder jaar plaats vindt tijdens het weekend van de Airborne Herdenkingen, trekt altijd duizenden belangstellenden. Hoe deze traditie tot stand kVVAM en wat de achtergrond is van deze militaire oefening, wordt door de schrijver Gerard Gijsbertsen in het boek ‘Ben je bij het Parachutespringen geweest?’ uitgebreid uit de doeken gedaan. Hij gaat daarbij eerst in op de gevechtsacties in Ede, zowel die van mei 1940 als die in september 1944. Vervolgens beschrijft hij de eerste, eenvoudige herdenkingen na de oorlog en vanaf 1960 de jaarlijkse parachutistendropping. Duidelijk is dat deze traditie niet zonder de nodige problemen tot stand is gekomen. De bijlagen achterin in het boek met nadere uitleg over de gebruikte vliegtuigen, deelnemende eenheden, de typen parachutes, de militaire rangen en enkele duidelijke kaarten vormen een welkome toevoeging. Het gehele boek is het resultaat van een gedegen onderzoek. Alleen jammer dat met name de luchtfoto’s zo klein zijn afgedrukt, dat details wegvallen. Aan het geheel doet dat echter weinig af. Voor iedereen die geïnteresseerd is in de herdenkingen bij Ede en zeker voor mensen die de droppingen op de Ginkelse heide hebben bijgewoond, is het boek een aanrader. De prijs (€ 9,50) kan nauwelijks een bezwaar zijn. ‘Ben je bij het Parachutespringen geweest?’ door Gerard Gijsbertsen, is een uitgave van de Gemeente Ede (2009) in de reeks Historische cahiers (ISBN 978- 90-79623-07-5). Het boek telt 168 pagina’s en is geïllustreerd met een groot aantal foto’s en een paar kaarten. De prijs bedraagt € 9,95. (Wybo Boersma)

Emblemen op Airborne helmen
We zijn op zoek naar mensen die informatie kunnen en willen verstrekken over (de betekenis van) emblemen op zogenaamde Airborne helmen. De hierbij getoonde foto toont zo’n embleem. De bedoeling is dat een kleine publicatie over dit onderwerp binnen afzienbare tijd verschijnt. Wie heeft nog zo’n helm thuis liggen, en/of kent een foto die tijdens de Slag om Arnhem is gemaakt waarop er eentje is te zien? Reacties graag naar Philip Reinders: reinders2@chello.nl

Airborne helm met embleem in het Airborne Museum.

Schenking
Door bemiddeling van Niall Cherry kVVAM het Airborne Museum onlangs in het bezit van een map met documenten, persoonlijke brieven, een ‘Soldiers Pay Book’ en foto’s van de Arnhem-veteraan Norman Butterworth van het Ist Parachute Squadron Royal Engineers. Deze raakte tijdens de slag gewond, werd gevangen genomen en belandde in een Kriegslazarett in Apeldoorn. Door bloedvergiftiging overleed hij helaas in februari 1945. Na registratie en beschrijving van de papieren, zullen deze in het archief van het museum worden opgenomen.

‘The Pegasus Patrol’
Onlangs verscheen een heruitgave van het boek ‘The Pegasus Patrol’, dat voor het eerst werd gepubliceerd in 1994. Het beschrijft de rol van de Ist Airborne Division Provost Company, Corps of Military Police (CMP). De schrijvers, Jack TUmbull en John Hamblett, geven eerst een uitgebreide inleiding over de training en de inzet op Sicilië en in Italië. Vervolgens landt de 71 man sterke eenheid op 17 en 18 september bij Arnhem. De compagnie is verdeeld over de drie brigades en het divisiehoofdkwartier. Aan de hand van persoonlijke getuigenissen van de leden wordt van elk van deze secties beschreven wat zij meemaakten tijdens de Slag om Arnhem. Eén man van het CMP
neemt in oktober 1944 deel aan de operatie Pegasus 1. De auteurs zijn er in geslaagd een zeer lezenswaardig boek te schrijven, dat we van harte aanbevelen. ‘The Pegasus Patrol’, door Jack Turnbull and John Hamblett, werd uitgeven door Tommies Guides in 2009 (ISBN 978 0 9555698 9 0). Het telt 233 pagina’s en is geïllustreerd met foto’s. Het boek is alleen in het Engels uitgegeven en kost £ 12,95. (Wybo Boersma)

Panzer Kompanie 224
Ons lid Philip Reinders heeft een nieuw Engelstalig boekje uitgegeven over de Panzer Kompagnie 224. Deze Duitse compagnie was uitgerust met Franse Char B2 tanks en werd tijdens de Slag om Arnhem als onderdeel van de divisie Von Tettau ingezet aan de westkant van de Perimeter. Het boekje is eigenlijk een Engelse vertaling met diverse aanvullingen van een Nederlandstalig boekje, dat in 1997 werd uitgegeven door Philip Reinders en Peter Vrolijk. De 224e Panzer Kompagnie werd midden 1943 in Nederland opgericht en uitgerust met buitgemaakte Franse tanks. Na op verschillende plaatsen gelegerd te zijn geweest, komt de eenheid uiteindelijk in Naaldwijk terecht. Van daar volgt in september 1944 de inzet bij Arnhem. Ook de gevechten na de Slag om Arnhem waar de compagnie aan deelgenomen heeft, worden beschreven. Uiteindelijk gaat de compagnie in Zeist in Canadese gevangenschap, waarbij het overgebleven materiaal, inclusief Airborne jeeps, bij de Leusder heide wordt overgedragen. De nieuwe uitgave is aangevuld met luchtopnamen in kleur, waarop de positie van de verschillende tanks die tijdens de Slag om Arnhem buitengevecht gesteld zijn is aangegeven. Wel is het jammer dat de plattegrond van Oosterbeek met deze posities niet uit de oudere Nederlandse versie is overgenomen. Voor de mensen die niet zo bekend zijn in Oosterbeek was dat een goede aanvulling geweest. De foto’s, waaronder verschillende privé opnamen, zijn nu van een betere kwaliteit dan in de eerste editie. Waarom sommige in bruin en andere in zwart zijn afgedrukt ontgaat ons echter. Het is een aardige uitgave met veel informatie over een klein Duits onderdeel dat deelnam aan de Slag om Arnhem. ‘Panzer Kompanie 224 in the Netherlands 1943-1945’ door Philip Reinders is een eigen uitgave uit 2010. Het heeft een Engels tekst, telt 55 pagina’s en is geïllustreerd met foto’s. Het is te bestellen door overmaking van € 14,- (inclusief porto) op rekeningnummer 1941698 t.n.v. P. Reinders. Vergeet niet uw naam en adres te vermelden! (Wybo Boersma)

COLOFON
De Nieuwsbrief is een uitgave van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum, Oosterbeek en verschijnt vier keer per jaar. Het doel is bekendheid te geven aan het Airborne Museum, de activiteiten van de Vereniging Vrienden en de geschiedenis van de Slag om Arnhem. Redactie: drs. Robert P.G.A. Voskuil, Wybo Boersma en Joop Bal.
Coördinatie verzending, archivering & distributie losse num-mers Nieuwsbrief. Chris van Roekel, Oosterbeek.
Vormgeving Nieuwsbrief’ Hildebrand DTP, Wageningen.
Druk: Drukkerij Verweij Wageningen B.V.
E-mail adres VVAM; info@vriendenAirbornemuseum.nl.
Telefoon; (0318) 63 96 33.
Postadres; VVAM, t.a.v. Ivar Goedings, Postbus 8047, 6710 AA, Ede.
Penningmeester en Coördinator Airborne News Flash;
Vincent Luyten.
Website van de VVAM; www.vriendenAirbornemuseum.nl

Download

Museum klaar voor officiële opening
Op 28 augustus jl. heeft het Airborne museum zijn deuren voor het publiek geopend. De officiële opening vindt plaats op 20 september. In augustus is er nog keihard gewerkt om alles op tijd klaar te krijgen. Door de bouwers, de inrichters en de technici werd zelfs regelmatig in het weekend doorgewerkt. Zo moest de ‘Airborne Experience’ in de ondergrondse uitbreiding worden voorzien van zeer geavanceerde electronica, die de licht- en de geluidseffecten moet aansturen. Daarnaast moest de laatste hand worden gelegd aan de ‘levensechte’ gebouwen en straten. Uit de objecten, die in het oude museum waren tentoongesteld, is een selectie gemaakt en die voorwerpen zijn nu opgesteld in de nieuwe expositie. Ook de winkel is geheel vernieuwd en die staat nu in het glazen ontvangstgebouw, waarin zich ook de trappen en de lift bevinden. Alle houten noodkantoren, die tijdens de verbouwing naast Huize Hartenstein stonden, zijn weggehaald en de omgeving van het museum is opnieuw ingericht. In het volgende nummer van de Nieuwsbrief zullen wij verslag doen van de officiële opening en van de eerste indrukken van het nieuwe museum.

Themamiddag over de gewonde en gesneuvelde Duitse militairen van de Slag om Arnhem
Op 21 november a.s. is er weer een themamiddag van de VVAM. Deze keer zal Hans Timmerman, specialist van de Gelderland Bibliotheek in Arnhem, een lezing geven met als onderwerp ‘De gewonde en gesneuvelde Duitse militairen van de Slag om Arnhem’. Hij zal daarbij o.a. ingaan op de organisatie die nodig was om de gewonden te verzorgen, welke militaire verbandposten en ziekenhuizen er ter beschikking stonden of ad-hoc werden opgericht, waar de Duitse gesneuvelden in eerste instantie werden begraven en wat er met deze gesneuvelden na de oorlog is gebeurd. Daarnaast zal hij enkele voorbeelden geven van wat er met individuele Duitse militairen is gebeurd. De lezing wordt gegeven in de Concertzaal in Oosterbeek en begint om 14.00 uur. De zaal is open om 13.30 uur.

Voor de ‘Airborne Experience, September 1944’ is een deel van een HORSA glider nagebouwd. De foto toont het moment dat de cockpit bij het Airborne Museum wordt afgeleverd.

Opslagruimte gezocht
Helaas is er in het nieuwe museum geen ruimte meer beschikbaar voor de opslag van de papieren en de boeken van de Vereniging Vrienden Airborne Museum. Wij zijn nu op korte termijn op zoek naar een nieuwe opslagruimte. Het gaat hierbij niet om iets omvangrijks, maar de kleine ruimte moet wel droog zijn en bij voorkeur zijn gesitueerd in of vlakbij Oosterbeek. Denkt u dat u ons kunt helpen, neemt u dan contact op met onze secretaries, Ivar Goedings (goedings@vlgadvocaten. nl). Bij voorbaat dank voor uw hulp!

‘Airborne Flash’
Om onze leden sneller van informatie te kunnen voor-zien, zullen wij vanaf september ook gebruik gaan maken van e-mail om u op de hoogte houden van bepaalde actuele nieuwsfeiten. Wanneer er nieuws is, dat niet kan wachten op het verschijnen van de vol-gende (papieren) Nieuwsbrief, dan sturen wij de leden, die hun e-mail adres aan ons hebben opgegeven, een ‘Airborne Flash’. Deze ‘digitale nieuwsflits’ zal worden verzorgd door ons bestuurslid Vincent Luyten.

Ministory
De Ministory is deze keer van de hand van Jan Loos. Jan was in september 1944 veertien jaar en woonde op de De La Rey weg 7 in Oosterbeek. Zijn verhaal heeft hij vorig jaar op papier gezet op verzoek van de afdeling Educatie van het Airbornemuseum. Voor die afdeling doet Jan regelmatig vrij willigerswerk, waarbij hij op scholen over zijn oorlogservaringen verteld.

Nieuws van Niall
Graag wil ik de leden uit het Verenigd Koninkrijk, die naar Nederland reisden om deel te nemen aan het speciale ‘UK weekend’, bedanken voor hun steun, vragen, commentaren en vriendschap gedurende die dagen. Hoewel het aantal deelnemers door wat ‘last minute’ afzeggingen iets kleiner was dan vorig jaar, kunnen we toch spreken van een geslaagd weekend. Doordat het programma wat minder vol was dan de vorige keer, konden we op iedere locatie meer tijd besteden.
Het enige minpunt waren de regenbuien op zaterdag en zondagmiddag, maar gelukkig droogden wij snel weer op! Wij bedanken onze onze Nederlandse vrienden, die zoveel doen om het weekend te organiseren, en in het bijzonder onze chauffeurs en alle gast sprekers, Gerard Gijsbertsen, Peter Gijbels, Dick Schluter, Paul Hendriks, Martin Peters, John Howes and Geert Jonker, die het bezoek extra interessant maakten.

Bij het begin van het weekend voor leden uit het Verenigd Koninkrijk, op vrijdagavond 26 juni, overhandigt Mr. lan Walker (links) de baret en een onderscheidingsteken van zijn oom, L/Cpl Lambie, aan Ben Kolster, voorzitter van de VVAM. L/Cpl Lambie diende in september 1944 bij 7KOSB. Deze persoonlijke bezittingen zijn inmiddels overgedragen aan het Airborne Museum.

Uit commentaren die ik later ontving, bleek o.a. dat alle mensen, die voor het eerst mee waren, zich zeer hadden vermaakt. Zij hebben allen al geboekt voor 2011! Aan het programma voor dat ‘UK weekend 2011’ wordt nu al gewerkt. Twintig mensen hebben zich al opgegeven. Mocht u geïnteresseerd zijn, neemt u dan vooral contact met mij op.
Een andere zaak is de ontwikkeling van de Engelse sectie van de website van de Vereniging Vrienden. Om deze te bekijken moet u eerst gaan naar www.airbor- nemuseum.org. Klik dan op ‘Vrienden’. Dat brengt u op de VVAM website. Klik vervolgens op de afbeelding van de Britse vlag, de Union Jack, en u ziet de Engelse sectie. Daarop vindt u o.a. een uitgebreid verslag met foto’s van het ‘UK Weekend’. De website is nog steeds in opbouw en zal in de toekomende tijd verder worden uitgebouwd. Wanneer u iets hebt dat u graag op de website zou willen plaatsen, laat het mij dan weten. (Niall Cherry)

Battlefield tour west-perimeter op 4 juli 2009
Op zaterdag 4 juli heeft de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum weer een battlefield tour gehouden, dit keer langs de westzijde van de perimeter. Deze kant van Oosterbeek werd tijdens de Slag om Arnhem voornamelijk verdedigd door het le bataljon The Border Regiment en verder deels door de 21e Independent Parachute Company, door glider piloten en door eenheden van de Royal Engineers.
Het ochtenddeel van de tour werd per bus gedaan, waarbij we eerst het landingsterrein bij Reijerskamp bezochten, waar een uitgebreide uitleg gegeven werd. Vervolgens werd een bezoek gebracht aan de camping Lindenhof in Wolfheze, waar ons lid Paul Hendriks een groot deel van zijn indrukwekende collectie zweef- vliegtuigonderdelen ten toon stelt. Met een bezoek aan de ruïne van de steenfabriek bij Renkum, waar de B compagnie in het begin van de strijd de weg Wageningen-Oosterbeek beveiligde, werd het ochtendprogramma afgerond.
Na een voortreffelijke lunch bij restaurant Schoonoord volgde een wandelexcursie met gidsen. Peter Gijbels leidde de deelnemers rond op het landgoed Ommershof. Met behulp van de uitstekende kaarten in de tourgids, aangevuld met zeer informatieve verhalen van Peter, kon men zich een goed beeld vormen van de gevechten in de noord-west hoek van de perimeter.
Via de Sonnenberg en de Koude Herberg, waar ook gidsen uitleg gaven, kVVAMen we bij de Border posities langs de Van Lennepweg, om vervolgens via de stellingen van Border aan de Van Borsselenweg bij de Veerweg aan de Rijn te belanden. Hier werd de strijd om de Westerbouwing belicht. Langs het Kerkpad, de Kneppelhoutweg en de Oorsprong kVVAM men uiteindelijk om vijf uur weer bij Schoonoord uit. Hoewel een deel van deze excursie langs bekende punten leidde, bleek dat met de uitleg van kenners van dit gebied er nog veel te zien is en dat er veel meer gebeurd blijkt te zijn dan de meeste deelnemers vermoedden.

Aan deze battlefield tour namen zes gidsen van de Vereniging deel. Er waren 53 deelnemers, waarvan het merendeel leden van de Vereniging waren. Het was weer een unieke gelegenheid om in het veld te zien, wat thuis gelezen is. Een, ook in Nederland, steeds groeiende markt voor slagveldtoerisme laat zien dat er in navolging van Groot Brittannië behoeft is aan deze vorm van historisch beleven. Men moet dan wel kunnen rekenen op de aanwezigheid van deskundige gidsen. Onder andere de internationale ‘Guild of Battlefield Guides’ geeft deze garantie.
De volgende excursie van de Vereniging is op zaterdag 12 september. Dit is een inleiding tot de 65e herdenking, waarbij ook een uitgebreid bezoek gebracht zal worden aan het heropende Airborne Museum. Zie ook www.airbornemuseum.com, deel ‘Vrienden’.

Zoeken naar veldgraf leidt niet tot resultaat
Op 6 juli jl. heeft de Bergings- en Identificatie Dienst (BID) onderzoek gedaan naar de mogelijke locatie van een veldgraf in Oosterbeek. Aanleiding hiervoor was een serieuze melding, die bij de gemeente Renkum was binnengekomen, dat er waarschijnlijk twee gesneuvelde militairen begraven lagen in een veldgraf langs de Pietersbergseweg, vlakbij de hoek met de Van Oudenallenweg. De gemeente waarschuwde de BID, die op de betreffende locatie een gebied van drie bij zeven meter afgroef, tot een diepte van ongeveer anderhalve meter. In de loop van de ochtend werd duidelijk dat er geen veldgraven aanwezig waren en Geert Jonker, hoofd van de BID, gaf aan dat er ook geen aanwijzingen gevonden waren, dat er in het verleden stoffelijke resten hadden gelegen.
Toch is het volgens burgemeester Gebben van de gemeente Renkum goed dat er serieus met een dergelijke melding wordt omgegaan, omdat de gemeente er belang aan hecht om slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog een waardige rustplaats te geven.

‘Airborne Feelings Ede’
Tijdens de herdenkingsweek is er een programma onder de naam ‘Airborne Feelings’. Hiervoor heeft Ede, in samenwerking met Renkum een, veelal toeristisch, programma opgezet.
In Ede en omgeving is er op 17 september een uitgebreid programma, dat gedeeltelijk ook voor publiek toegankelijk is. Tijdens die dag is er de onthulling van twee monumenten. Eén in Ede ter herdenking van de slachtoffers van bombardementen op 17 september 1944 en één in Wolfheze, ter herinnering aan de luchtlandingen.
Verder worden er twee nieuwe films gepresenteerd over het verzet in Ede en over de Slag op de Ginkelse heide. In het Historisch Museum Ede is een expositie, getiteld ‘Black Sunday’.Er komen die dag drie nieuwe boeken uit: ‘Luchtslag Gelderse Vallei’ van Everd van de Weerd, ‘De geschiedenis van de Airbornelandingen op de Ginkelse heide na 1945’ van Gerard Gijsbertsen en een fotoboek over de herdenkingen op de Ginkelse heide van Gerjan Koster. Rond 13.00 uur is er een dropping van de re-enactmentgroep Pathfinders bij de camping Lindenhorst in Wolfheze. Daar zal de re-enactmentgroep Airborne Wheels een noodhospitaal inrichten en is de expositie van zweefvliegtuigdelen van ons lid Paul Hendriks te bekijken.

Tijdens de battlefieldtour gehouden voor leden uit het Verenigd Koninkrijk op zondag 28 juni geeft John Howes op de hoek van de Benedendorpstueg en de Acacialaan in Oosterbeek uitleg over de lotgevallen van Sergeant John Baskeyfield VC.

’s Avonds is vanaf 19.00 uur ieder uur de vertoning van de nieuwe films in het gebouw Calluna in het centrum van Ede. Daar zullen ook de nieuwe boeken verkrijgbaar zijn. Ze worden dan gesigneerd door de schrijvers.
Op vrijdagavond is er de bekende taptoe in Ede en op zaterdagmorgen is de dropping van parachutisten op de Ginkelse heide, waar dit jaar enkele honderden para’s zullen springen.
In Oosterbeek is o.a. een etalagewedstrijd georganiseerd. Voor meer informatie: www.veluwevallei.nl of gwgijsbertsen@hetnet.nl. Ook zal er een speciale editie van ‘Ede Stad’ over Airborne Feelings uitkomen.

4e Conferentie ‘Bridge to the Future’
Bij de 50ste Herdenking van de Slag om Arnhem heeft de Stichting Airborne Herdenkingen de ‘Bridge too Far’ omgedoopt tot ‘Bridge to the Future’. Om hieraan gevolg te geven werd in 2001 de ‘Stichting War Requiem-Bridge to the Future’ opgericht. Het doel is ervaring en gedachtegoed van inmiddels 65 jaar herdenken om te zetten in een toekomstgerichte traditie van bezinning op leven in vrede en vrijheid. De Stichting doet dit door middel van kunstzinnige en culturele initiatieven.
De Conferentie Bridge to the Future heeft dit jaar als thema ‘Einde aan Straffeloosheid’. Centraal staat de inleiding van de heer Song Sang-Hyun, president van het Internationaal Strafhof in Den Haag, dat gericht is op de vervolging van verdachten van genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden. De conferentie wordt geopend door de Gelderse Commissaris van de Koningin Clemens Cornielje. Een van de voordrachten gaat over het werk in Bosnië met door de oorlog getraumatiseerde kinderen. De conferentie vindt plaats in de week van de Airborne Herdenkingen, op vrijdagmiddag 18 september in het Huis der Provincie te Arnhem. De stichting heeft een nieuwe website ontwikkeld, die een compleet overzicht biedt van de activiteiten van de stichting in de afgelopen jaren en de initiatieven tijdens de komende 65e herdenking van de Slag om Arnhem en Operatie Market Garden. Op deze site www.bttf.nl vindt u meer informatie over de Conferentie en kunt u zich aanmelden. (Sophie Lambrechtsen-Ter Horst)

Vierde druk boekje Freedom Trail Arnhem
Onlangs verscheen de vierde, geheel herziene, druk van het Freedom Trail Arnhem-boekje, een handzaam werkje op prentbriefkaartformaat. Hierin staat een wandelroute centraal die langs een groot aantal markante locaties in de Gelderse hoofdstad voert die in de jaren 1940-1945 een belangrijke rol speelden.
In de brochure wordt ingegaan op de achtergronden van alle genoemde plekken, waar in veel gevallen ook monumenten, gedenkstenen en plaquettes zijn te zien. In de nieuwe editie zijn de complete Duitse en Engelse vertalingen opgenomen, en de uitgave is opnieuw rijk geïllustreerd met historisch en actueel beeldmateriaal.
Toegevoegd zijn gegevens over het ‘Informatiecentrum Slag om Arnhem’ en over de ‘Liberation Route Nijmegen-Arnhem’.
De Freedom Trail wandelroute werd in het kader van de herdenking van 60 jaar vrijheid in mei 2005 in gebruik genomen. Locaties van de Slag om Arnhem (september 1944) worden aangedaan, en ook gebouwen die een rol speelden bij het verzet, de jodenvervolging, de evacuatie van de Arnhemse inwoners, en de wederopbouw. De route is met rode trottoirtegels gemarkeerd. Bij elke in het boekje genoemde locatie ligt zo’n tegel met het Pegasus-symbool: een ruiter op een gevleugeld paard. Dit is het herkenningsteken van o.a. de Ist British Airborne Division, die in september 1944 in het kader van Operation Market Garden een poging deed de Gelderse hoofdstad te bevrijden van de Duitse bezetter.
De tegels liggen op 35 plekken, op een route die loopt vanaf het station via de Utrechtseweg en Lombok naar de Koepelgevangenis, via Onderlangs en de Rijnkade naar de John Frostbrug, en vervolgens via locaties in het centrum terug naar het station. De Freedom Trail Arnhem-brochure is voor € 2,- verkrijgbaar bij het Gelders Archief (Markt 1, Arnhem), en bij VW Arnhem, Stationsplein 13. De route begint nabij het WV-kantoor, maar is zo ontworpen dat op iedere locatie kan worden gestart.

‘Universal Carriers during the Battle of Arnhem’
Opnieuw heeft Philip Reinders een boekje uitgegeven, waarin resultaten van zijn archiefonderzoek voor een breder publiek toegankelijk worden gemaakt. Deze publicatie heeft als onderwerp de carriers die tijdens de Slag om Arnhem aan de verschillende parachutisten en airlanding bataljons waren toegevoegd. Dit waren er twee per bataljon, in totaal dus 18 stuks. Allereerst rekent Philip af met de naam ‘Brencarrier’. De ‘Universal Carrier’, zoals de officiële naam luidt, werd gebruikt voor verschillende doeleinden. Dit varieerde van drager voor de 3 inch mortier tot bevoor- radingsvoertuig of trekker voor een anti-tankkanon. Zoveel mogelijk is geprobeerd de lotgevallen van iedere carrier tijdens de Slag om Arnhem te achterhalen. Voor de meeste carriers is dat gelukt, soms met behulp van dagboeken en veelal Duitse foto’s. Het boekje over de ‘Universal Carriers’ is dan ook uitgevoerd met verschillende duidelijke foto’s. Ook technische gegevens met tekeningen ontbreken niet. Hiermee is weer een klein stukje historie over de Slag om Arnhem vastgelegd. Jammer genoeg is niet bij alle foto’s de bron of copyright houder vermeld. Gezien de enorme kennis, die veel leden van de Vereniging over specifieke deelonderwerpen van de Slag om Arnhem hebben, hopen we dat ook zij hun onderzoeksresultaten zullen publiceren, zodat wij in de toekomst nog veel van deze kleine, maar informatieve publicaties in de Nieuwsbrief kunnen bespreken. Dit boekje over de carriers is zeker de moeite waard om aan te schaffen en voor de prijs hoeft niemand het te laten. ‘Universal Carriers during the Battle of Arnhem, 17-26 september’ door Philip Reinders is een privé uitgave en is geschreven in het Engels. Het boekje telt 31 pagina’s en is voorzien van 23 afbeeldingen. De prijs bedraagt € 9,-, inclusief verzendkosten in Nederland. Het is te bestellen bij P. Reijnders, Heemskerklaan 59,6881EM Velp, e-mail: reinders2@chello.nl. (Wybo Boersma)

Rectificatie
In de vorige Nieuwsbrief plaatsten wij een korte recensie over het door Philip Reinders geschreven boekje ‘APTC at Arnhem’. In de recensie stond dat het boekje is geschreven in het Nederlands. Dit moet echter zijn: in de Engelse taal.
Redactieadres: Utrechteseweg 232, 6862 AZ Oosterbeek, e-mail: VVAM@airbornemuseum.org Penningmeester/ledenadministratie: Frits Miedema, telefoon (026) 333 64 76, e-mail: fymiedema@planet.nl Coördinatie verzending, archivering & distributie losse nummers: Chris van Roekel, Oosterbeek.
Vormgeving: Hildebrand DTP, Wageningen. Druk; Drukkerij Verweij Wageningen B.V.

COLOFON
De Nieuwsbrief is een uitgave van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum Oosterbeek (Utrechtseweg 232, 6862 AZ Oosterbeek) en verschijnt vier keer per jaar. Het doel is bekendheid te geven aan het Airborne Museum, de Vereniging Vrienden en de geschiedenis van de Slag om Arnhem.
Telefoon museum: (026) 333 77 10
Redactie; drs. R.P.G.A. Voskuil, W. Boersma en J. Bal
Uitgebreide historische gegevens en bijbehorende foto’s vindt u in de digitale versie van de wandelroute: www.mijngelderland.nl

Download

Met een handdruk bezegelen de burgemeester van Renkum, de heer Gebben (midden), en de voorzitter van de Stichting Airborne Museum, de heer Heij, de overdracht van de villa Hartenstein. Links Paul Tirion, de bouwcoördinator (19 december 2008)

Overdracht villa Hartenstein
Op 19 december van het vorig jaar is de villa Hartenstein officieel door de gemeente Renkum overgedragen aan de Stichting Airborne Museum. Nadat de nodige handtekeningen waren gezet, overhandigde de burgemeester van Renkum, de heer J.P. Gebben, de sleutel van het gebouw aan de bouwcoördinator, de heer Paul Tirion en de voorzitter van de Stichting Airborne Museum, de heer Driekus Heij. Zij betaalden op hun beurt het symbolische bedrag van één euro aan burgemeester Gebben voor de overdracht van de villa. De geplande uitbreiding wordt ook eigendom van de Stichting, maar de grond blijft in het bezit van de gemeente.

De 100e Ministory
De Ministory bij deze Nieuwsbrief draagt het nummer 100. We vieren dus een klein jubileum en dat is een goede gelegenheid nog eens terug te kijken naar het ontstaan van deze bijzondere bijlage. Het was Chris van Roekel, die 25 jaar geleden, direct na zijn aantreden als bestuurslid van de VVAM in maart 1983, voorstelde om bij ieder nummer van de Nieuwsbrief een kort artikel te voegen, waarin een bepaald aspect van de Slag om Arnhem voor het voetlicht kon worden gehaald. Chris voegde daaraan toe, dat het ook een goed middel zou zijn om leden de gelegenheid te geven iets te publiceren. Wat begon als een experiment, is in de loop de jaren uitgegroeid tot een vast onderdeel van de Nieuwsbrief. De eerste Ministory, die handelt over ‘Engelse postduiven tijdens de Slag om Arnhem’, kvvam uit in mei 1983 en werd geschreven door Chris van Roekel. Het is toepasselijk dat ook de 100e door hem is samengesteld!

Jaarvergadering op 4 april a.s.
De 29e Algemene Ledenvergadering, tevens Jaarvergadering van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum, zal worden gehouden op de ochtend van zaterdag 4 april 2009 in Hotel-restaurant Nol in ’t Bosch, Hartenseweg 60, 6704 PA Wageningen. Na de vergadering wordt geluncht en vervolgens is er een lezing over operatie Pegasus. Daarna wordt een\ wandeling gemaakt, waarbij een deel van de route van die operatie wordt gelopen. De uitnodiging voor deze dag en het programma vindt u als een aparte bijlage bij deze Nieuwsbrief.

Nieuwe Website voor de VVAM
De Vereniging Vrienden is bezig met het opzetten van een nieuwe website. De VVAM heeft hiervoor het tekstbureau MORFEEM in Oosterbeek in de arm genomen. Sinds 1 februari is de site ‘in de lucht’ (www.vriendenairbornemuseum.nl), maar hij is nog lang niet compleet, In het volgende nummer van de Nieuwsbrief komen we er uitgebreid op terug.

Nieuws over de renovatie
Sinds het verschijnen van de vorige Nieuwsbrief is er weer veel gebeurd in en rond het Airborne Museum. In het vorige nummer van de Nieuwsbrief meldden wij dat de gehele collectie van het museum is overge- bracht naar een kazernecomplex op de Veluwe. Alle materiaal, dat men niet meer wilde gebruiken in het nieuwe museum, zoals tentoonstellingsmateriaal, vitrines en verlichting, is voor hergebruik geschonken aan kleine privé musea in de omgeving. Omdat de meeste diorama’s niet meer terugkeren in het nieuwe museum, is gekeken of de panelen met de achtergrondschilderingen onbeschadigd konden worden verwijderd, om eventueel in andere musea te worden hergebruikt.

Het reusachtige gat achter Hartenstein, waarin de nieuwe ondergrondse uitbreiding zal worden gebouwd (25 januari 2009).

Zo had het artilleriemuseum ‘Firepower’ in Londen belangstelling getoond voor de schildering van de Oude Kerk, maar helaas bleek het niet mogelijk de panelen los te maken, zonder ze te beschadigen. Dit plan is dus helaas niet doorgegaan. De bouwactiviteiten begonnen met het slaan van boorpalen aan de westkant en de zuidkant van de villa Hartenstein, dit om wegzakken van het gebouw in de later te graven diepe bouwput te voorkomen. Voordat met graven werd begonnen, werd het terrein onderzocht op explosieven en op de aanwezigheid van oude putten en leidingen. Nadat dit onderzoek was afgerond, konden de graafmachines worden ingezet. Medio januari had de kolossale bouwput een diepte van 8 meter en kon men beginnen met het storten van het beton.
Inmiddels is het hele gebouw zelf van boven tot onder ‘gestript’. Alle wanden die in 1978 waren aangebracht, toen het Airborne Museum werd gevestigd in Huize Hartenstein, zijn verwijderd, om een geheel nieuwe inrichting mogelijk te maken. De medewerkers van het museum zijn ondergebracht in barakken op het terrein van het museum. Ze zijn nu druk bezig met het uitwerken van de inrichtingsplannen.

In Memoriam Jan Eykelhoff
Op 25 november van het vorig jaar overleed op 90-jarige leeftijd de Oosterbekerjan Eykelhoff.Vanafbegin 1944 was Jan actief in de ‘Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers’, kortweg de ‘L.O.’ genoemd. Direct na de landing van de le Britse Airborne Divisie op 17 september 1944 meldde hij zich bij de Britten om hen te assisteren. Samen met een aantal andere vrijwilligers vormde hij een groep, die later het ‘Oranje Bataljon’ werd genoemd. Gedurende de eerste dagen van de strijd in Oosterbeek hielpen zij de Britten o.a. met het verzamelen van gedropte voorraden. Zijn verhaal over die periode is in 1984 gepubliceerd onder de titel ‘De fietsende vaandrig’ in het boek ‘Zes Dorpen in Oorlog en Verzet’. In 1980 werd Jan Eykelhoff gevraagd om zitting te nemen in het eerste bestuur van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum. Hij werd benoemd tot vice-voorzitter. Meer dan tien jaar zou hij dit blijven. Tijdens de Jaarvergadering van 30 maart 1991 nam hij afscheid met een speech, waarin hij vertelde hoe groot de invloed van die oorlogsperiode op zijn leven was geweest.

Battlefield tour op 4 juli 2009
Op zaterdag 4 juli 2009 houdt de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum een battlefield tour langs Wolfheze, Renkum en langs de westzijde van de voor-malige Perimeter in Oosterbeek. De tour begint bij de landing- en dropzones ‘S’ en ‘X’ Daarna bezoeken we in Wolfheze de collectie glider-onderdelen van ons lid Paul Hendriks. Vervolgens gaan we naar Renkum, waar eenheden van het le bataljon van het Border Regiment de weg naar Oosterbeek en Arnhem moesten afsluiten voor Duitse eenheden, die vanuit het westen oprukten. Hiema is er een lunch in Schoonoord in Oosterbeek. ’s Middags wandelen we via het gebied van Ommershof bij de Graaf van Rechterenweg, de Van Lennepweg en de Van Borsselenweg naar de Rijn. Dit deel van de Perimeter werd voornamelijk door het le bataljon van het Border Regiment verdedigd. Het noordwestelijk deel van de perimeter werd verdedigd door andere eenheden, zoals Gliderpilots, Engineers en mannen van de 21st Independent Parachute Company. De Battlefield tour begint om 09.30 uur bij restaurant Schoonoord in Oosterbeek, Het ochtend- deel wordt per bus gedaan. De wandeling na de lunch heeft een lengte van ongeveer 6 km. Rond 16.30 uur zijn we weer in Schoonoord, om onder het genot van een drankje na te praten. De kosten zijn voor leden van de VVAM € 40,00, voor niet leden € 42,50. Hierbij zijn inbegrepen de rondleiding per bus, de lunch, een drankje na afloop en een speciaal vervaardigde gids met achtergrondinformatie. Opgave voor 1 juni 2009 door overmaking van € 40,00 (of € 42,50) op girorekening: 51 13 751, t.n.v. ‘Airborne tours’ te Oosterbeek onder vermelding van: ‘Battlefield tour 4 juli’. De inschrijving is in volgorde van aanmelding. Er zijn in totaal 45 plaatsen beschikbaar.
Alleen als er geen plaats meer is, krijgt u bericht.

Airborne Wandeltocht te boek gesteld
De Airborne Wandeltocht is niet meer weg te denken uit de gemeente Renkum. Deze grootste dagwandeltocht van de wereld trekt ieder jaar weer tienduizenden wandelaars en toeschouwers. Ons lid Laurens van Aggelen, schrijver en journalist uit Arnhem, heeft over dit onderwerp onlangs een fraai boek gepubliceerd. Hierin laat hij door middel van een groot aantal verhalen van mensen allerlei aspecten van de wandeltocht aan de orde komen. Al die mensen zijn op de een of andere manier betrokken bij dit evenement en sommigen hebben ook de Slag om Arnhem mee gemaakt. Het boek staat vol met oude en recente foto s en geeft daardoor een uitstekend sfeerbeeld. De uitgave is geheel in kleur uitgevoerd, telt 216 pagina’s en is voorzien van een luxe kaft. ‘De Airborne Wandeltocht, jaarlijks eerbetoon aan de gevallenen van de Slag om Arnhem’ werd 6 september van het vorig jaar gepresenteerd in het Airborne Museum. Het kwam uit bij uitgeverij White Elephant Publishing (www.we-publishing.nl). De prijs bedraagt € 29,95. Van harte aanbevolen!

Herdruk van ‘Off at Last’
In 1997 verscheen het boek ‘Off at Last’, over het 7th batallionThe King’s Own Scottish Borderers, dat werd geschreven door ons lid Robert Sigmond. Dit boek is nu herdrukt en uitgegeven in een paperback editie in een oplage van 400 exemplaren (ISBN 978-90-812703- 2-8). In Nederland kan deze paperback uitgave worden besteld bij de auteur, Utrechtseweg 126A, 6871DV Renkum, e-mail: robert.sigmond@planet.nl. De prijs bedraagt € 26,50, inclusief porto. U ontvangt een nota bij ontvangst van het boek. In het Verenigd Koninkrijk kunnen belangstellenden het boek bestellen bij Niall Cherry. voor £ 22.95 plus £ 3.50 porto.

Expositie over 7 KOSB in Hotel Dreyeroord
In Hotel Dreyeroord aan de Graaf van Rechterenweg in Oosterbeek is sinds enige tijd een kleine expositie over the 7th Battalion The King’s Own Scottish Borderers ingericht. Het materiaal hiervoor is deels afkomstig uit de privé collectie van Robert Sigmond en deels uit het Airborne Museum. Tijdens de Slag om Arnhem was Hotel Dreyeroord van 19 tot 22 september 1944 het hoofdkwartier van 7 KOSB. De mannen van deze eenheid noemden het ‘The White House’. Nog ieder jaar bezoeken veteranen van dit bataljon hotel Dreijeroord. De tentoonstelling blijft waarschijnlijk open, totdat het vernieuwde Airborne Museum in september van dit jaar haar deuren opent.

Inpakken Nieuwsbrieven ‘op historische grond’
Het verpakken en versturen van de Nieuwsbrief wordt al jaren georganiseerd door onze vroegere voorzitter Chris van Roekel. Nadat de Nieuwsbrief door de drukker is afgeleverd, komt een groep vrijwilligers van de VVAM bij elkaar, om etiketten te plakken, enveloppen te vullen en, indien nodig, acceptgirokaarten in te voegen. Tot voor kort gebeurde dit meestal op de bovenverdieping van het Airborne Museum.

In de schuur van Chris van Roekel maakt een groep vrijwilligers de Nieuwsbrieven en Ministeries klaar om te versturen (11 november 2008).

Nu dit niet meer mogelijk is, is men uitgeweken naar de grote schuur achter het huis van Chris van Roekel in het Benedendorp in Oosterbeek. Evenals in het Airborne Museum, bevindt men zich ook hier ‘op historische grond’. De huizen in dit deel van het dorp werden in september 1944 verdedigd door mannen van de Lonsdale Force. Ook de betreffende schuur, die vroeger behoorde bij het huis en de smederij van Breman, stond tijdens de Slag om Arnhem in de vuurlinie, getuige de vele kogel- en scherfgaten in de muren. Na de oorlog heeft de familie Breman nog een paar jaar in de schuur gewoond, omdat het huis door de gevechten en de beschietingen in de daarop volgende winter onbewoonbaar was geworden.

Boekje over oorlogscorrespondent Cotterell
Een van de journalisten die op 17 september 1944 met de le Britse Airborne Divisie mee ging naar Arnhem, was Anthony Cotterell. Vorig jaar verscheen over hem een brochure, die werd samengesteld door ons lid Philip Reinders. Hierin wordt beschreven hoe Anthony Cotterell, die werd geboren in 1916, al op jonge leeftijd geïnteresseerd raakte in de journalistiek. Aan het eind van de dertiger jaren kvvam hij in dienst bij de krant de ‘Daily Express’. In 1940 ging hij in het leger en vanaf dat moment begon hij aantekeningen te maken over wat hij meemaakte. Dit resulteerde in een aantal, in populaire stijl geschreven, boeken over militaire onderwerpen.
In april 1942 werd hij geplaatst bij het ‘Army Bureau of Current Affairs’, waar hij een van de auteurs werd. Iedere week moest hij artikelen schrijven voor officiële uitgaven van de ‘War Office’. In de loop van de tijd klom hij op tot majoor.
Niet lang voordat operatie Market Garden zou beginnen, meldde hij zich bij de le Airborne Divisie, omdat hij een aantal artikelen wilde schrijven over deze eenheid. Op 17 september 1944 landde hij met de divisie bij Arnhem. Hij bereikte de brug, maar werd op 21 september gevangen genomen. Op 23 september raakte hij gewond bij het ‘Brammen incident’, waarbij een aantal Britse gevangenen werd neergeschoten. Over wat er daarna met hem is gebeurd en hoe hij uiteindelijk is overleden, bestaan verschillende verhalen. In de brochure heeft de auteur ze op een rij gezet.
De brochure, die is getiteld ‘Major J. Anthony Cotterell, War Correspondent, Plymouth 1916 – Arnhem 1944’, is geïllustreerd met foto’s en telt 20 pagina’s. Hij is in het Engels geschreven en is in eigen beheer in beperkte oplage uitgegeven.
De brochure is te bestellen bij: P. Reinders, Heemskerk- laan 59, 6881 EM Velp, e-mail: reinders2@chello.nl. De prijs in Nederland is € 6,50 inclusief porto. Moet het boekje naar het buitenland worden verstuurd, dan bedraagt de prijs € 7,50.

Redactie Nieuwsbrief uitgebreid
Ons lid Joop Bal (van ‘Bal Audiovisuele Communicatie’ uit Oosterbeek) heeft aangeboden om te helpen bij de redactie van de Nieuwsbrief. Joop is gewend om teksten bij films te schrijven en te corrigeren en we zijn dan ook erg blij dat hij wil assisteren bij de productie van onze VVAM-periodiek.

Het Duitse Scholenproject
Mijn naam is Ingrid Maan. Als vrijwilliger bij het Airborne Museum probeer ik de Duitse markt voor ons museum te interesseren. In januari studeerde ik af aan de Radboud Universiteit Nijmegen bij de vakgroep Duitse Taal en Cultuur. Ik ben nu ‘Doctorandus in de Duitse Taal en Cultuur’. Vroeger noemden we dat ‘Duits Letterkundige’. Maar het houdt meer in. Tegenwoordig ben je ook ‘Duitslandkundige’ want de studie richt zich naast het taalkundige aspect ook op het economisch reilen en zeilen van Duitsland. Interculturele betrekkingen krijgen veel aandacht: Hoe gaan wij bijvoorbeeld om met cultuurverschillen? Het ‘Duitsland-Nederland-beeld’ krijgt veel aandacht in de opleiding. In dit en in een van de volgende nummers van de Nieuwsbrief zal ik wat vertellen over zaken, waarmee ik mij het afgelopen jaar bezig heb gehouden. In de eerste plaats is dat het Duitse Scholenproject. Het afgelopen jaar heb ik daarvoor een plan van aanpak geschreven, want daar begint alles mee. Allereerst moet onderzocht worden of de Duitse jeugd wel belangstelling heeft voor de geschiedenis van hun opa’s (ik vind dat erg belangrijk met een blik op hun toekomst). Ook moet vastgesteld worden op welk niveau de stof in het huidige Duitse schoolsysteem behandeld wordt. We beperken ons voorlopig tot het gebied Nordrhein- Westfalen, omdat ieder ‘Bundesland’ in Duitsland een eigen onderwijsbeleid heeft. Wat ga je bij welke leerlingen behandelen? Leraren geschiedenis van Duitse en Nederlandse scholen zullen met ons museum om de tafel moeten gaan zitten, om daar goed zicht op te krijgen. En dan moeten de scholen naar Oosterbeek komen. Hoe ga je dat aanpakken? Het schoolproject moet ontwikkeld worden en als de boel gaat lopen, dan moet er voldoende begeleiding zijn. Op welke manier ga je de Duitse scholen benaderen? Er moet PR-materiaal gemaakt, lespakketten ontwikkeld en brieven geschreven worden. Allereerst heb ik met wat mensen ‘uit het veld’ gebrainstormd. Dat is niet zo moeilijk als je een studie Duitse Taal en Cultuur hebt gedaan. Eén van mijn docenten heeft als ‘ervaringsdeskundige’ gesproken tijdens een conferentie over internationale samenwerking tussen musea. Daar zijn ook mensen van ons museum bij geweest. Hij kon mij veel vertellen over cultuurverschillen tussen Duitse en Nederlandse museumbezoekers. Ook ben ik o.a. bij het advocatenkantoor Strick in Kleve geweest. De heer Strick heeft een businessclub en kent veel mensen. Van dit belangrijke netwerk kan ons museum veel profijt hebben. Bovendien heeft hij een uitgesproken mening over onze uitbreidingen. Hij voelt zich zeer betrokken bij het museum en hij waardeerde het, dat de verwaterde contacten uit het verleden weer opgepakt werden. Ik heb alleen nog niet zo veel met dit hernieuwde contact gedaan, omdat ik in beslag werd genomen door het samenstellen van een folder, waarmee we de Duitse markt kunnen ‘bestormen’. Die folder is er nu ook gekomen. Op ‘proef zijn er 85 scholieren uit de voormalige DDR (Oost Duitsland) in het Airborne Museum geweest. Niet direct onze doelgroep, maar de scholen waren enthousiast. Het was die dag erg druk, want educatief medewerkster Suzanne Belleman had al twee Nederlandse klassen rondlopen en er waren ook nog een stuk of wat groepen aanwezig, waaronder Engelse bezoekers. Het was een heksenketel! Maar zó mooi om mee te maken! Er waren Engelse ‘veteranen’, die met de Duitse film meekeken en mij naderhand vroegen of dat de Nederlandse taal was: ‘No sir, it was the german language!’ En een oud Engels dametje dat verontwaardigd vaststelde, dat ‘there in the coffee- room, there are all children!’ Waarop vervolgens de oude granddad’s zich met een paar stoelen pontificaal tussen al die 17-jarige Duitse pubers inplantten en triomfantelijk aan mij hun koffiebekertje toonden: ‘I do have my coffee!’ Ze hadden dolle pret met de kof- fieschenkende Duitse meisjes: ‘Are you on holiday?’ ‘Where do you come from?’ ‘O, Germany, well, well, nice!’ Een beetje schuw lachend keken de beleefde en behulpzame Duitse meisjes elkaar aan. En ik stond dat van een afstandje te bekijken en besefte: daar doe je het allemaal voor. Dit contact tussen jong en oud, Duits en Engels, daar gaat het om! Begin dit jaar doet een Duitse studente van de Hoge School van Arnhem en Nijmegen (HAN) een marketingonderzoek voor het scholenproject in Nordrhein-Westfalen. Na onderhan- delingen met de vakgroep Duits van die opleiding, kvvam zij, als marketingdeskundige, naar voren, om die taak op zich te nemen. Ik ben er erg blij mee, dat zij dit voor het Airborne Museum wil doen. Verder zijn directeur Dick Schlüter en ik in onderhandeling met de Radboud Universiteit in Nijmegen, om in samenwerking met de vakgroep ‘Duitslandstudies’ een ‘behoeftenonderzoek’ te doen onder scholieren, docenten en onderwijsbeleidsmakers in Duitsland. Op basis van de onderzoeksgegevens en de uitslag van het marketing-onderzoek wordt het scholenproject ontwikkeld. In juli van dit jaar moet alles klaar zijn.
OPROEP: Ik zoek materiaal, ervaringen, anekdotes etc. om voor het scholenproject te gebruiken. Wat moet beslist wel/niet in het scholenproject opgenomen worden? Ook daar wil ik graag uw mening over horen. U kunt daarvoor contact met mij opnemen: 026-3334410 of mailen naar a.maan@planet.nl. Alvast hartelijk dank voor uw medewerking! (Ingrid Maan)

COLOFON
De Nieuwsbrief is een uitgave van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum Oosterbeek (Utrechtseweg 232, 6862 AZ Oosterbeek) en verschijnt vier keer per jaar. Het doel is bekendheid te geven aan het Airborne Museum, de Vereniging Vrienden en de geschiedenis van de Slag om Arnhem.
Tele/oon museum: (026) 333 77 10
Redactie: drs. R.P.G.A. Voskuil, W. Boersma en J. Bal
Redactieadres: Utrechteseweg 232, 6862 AZ Oosterbeek, e-mail: vvam@airbornemuseum.org Penningmeester/ledenadministratie: Frits Miedema, telefoon (026) 333 64 76, e-mail: fymiedema@planet.nl Coördinatie verzending, archivering & distributie losse nummers: Chris van Roekel, Oosterbeek.
Vormgeving: Hildebrand DTP, Wageningen. Druk: Drukkerij Verweij Wageningen B.V.

Download

Nieuws over de renovatie
Op vrijdag 18 juli jl. heeft het bestuur van de Stichting Airborne Museum besloten de opdracht voor de bouw- en renovatiewerkzaamheden aan het Airborne Museum officieel te verstrekken aan Klaassen Bouw-maatschappij en ITN Installatietechniek BV uit Ede. Men hoopt dat in oktober met de werkzaamheden begonnen kan worden. Rond die tijd gaat het museum ook dicht, want het is onmogelijk om open te blijven wanneer de bouwwerkzaamheden plaatsvinden. Het gebouw moet geheel worden ontruimd en dat wordt een grote, gecompliceerde operatie. Alle objecten worden geregistreerd en ingepakt om daarna te worden vervoerd naar een depot, waar ze tijdelijk worden opgeslagen. Het is de bedoeling om de villa Hartenstein van boven tot onder op te knappen. Aan de zuidzijde van Hartenstein wordt de grote ondergrondse ruimte gebouwd, waarin de ‘belevingsruimte’ komt en aan de westzijde verrijst het nieuwe glazen ingangsgebouw.

Wanneer de bouwwerkzaamheden klaar zijn, wordt het museum geheel opnieuw ingericht.
Er is gekozen voor een totale metamorfose en modernisering van de expositie. Er zal vrijwel niets meer over blijven van de huidige inrichting. In de kamers van de villa Hartenstein zal een aantal thematische onderwerpen uit Operatie Market Garden worden behandeld. Voor de vormgeving daarvan is kortgeleden een nieuw ontwerpbureau ingehuurd. De ondergrondse ‘belevingsruimte’ wordt eveneens ingericht door een ontwerpbureau, dat daarbij advies krijgt van medewerkers van het museum en een groepje vrijwilligers.
Het informatie centrum in Arnhem blijft open en er wordt gekeken of daar, in de periode dat het museum dicht is, wat extra’s gedaan kan worden. Penningmeester en bestuurscoördinator Innovatie van het Airborne Museum, Paul Tirion verwacht dat het museum in de zomer van 2009 weer open gaat, op tijd voor de 65e herdenking van de Slag om Arnhem.

Geslaagde excursie naar Engeland
Op veler verzoek organiseerde de VVAM eind mei weer een excursie naar Engeland. Er werden bezoeken gebracht aan verschillende musea, zoals aan vliegveld
Duxford, het Imperial War Museum en het museum van het Army Air Corps. Eén van de hoogtepunten was ongetwijfeld het bezoek aan Southwick House bij Portsmouth, waar in juni 1944 het ‘Allied Expeditionary Force advance headquarters’ was gevestigd’ en waar in de periode rond D-day ook Generaal Eisenhower zetelde.
De groep kreeg een rondleiding en werd ontvangen in de voormalige ‘Map Room’, waar de grote kaart van het invasiegebied nog steeds aanwezig is. Deze kaart, waarop de geallieerde bevelhebbers de operatie konden volgen, is geheel gerestaureerd en wordt nu beschermd door een grote glazen wand. De huidige commandant van het complex, waar Southwick House deel van uitmaakt, gaf een uitgebreide en gedetailleerde uitleg over de situatie in dit hoofdkwartier tijdens D-day.

Tijdens de VVAM excursie naar Engeland werd de groep ontvangen in Southwichk House, het voormalige hoofdkwartier van Generaal Eisenhower tijdens D-day. Bij de grote kaart van het invasiegebied werd uitleg gegeven over de planning en uitvoering van de invasie op 6 juni 1944.

Museum krijgt half miljoen euro
Het Airborne Museum krijgt een half miljoen euro van het V-fonds, het Nationaal Fonds voor Vrijheid en Veteranenzorg. Het fonds wil meer aandacht geven aan ‘actuele lessen uit het verleden’. Het Airborne Museum past met haar thema ‘de Slag om Arnhem’ geheel binnen deze doelstelling. Dit bedrag vormt een belangrijke bijdrage voor het realiseren van het innovatieproject. Door deze toezegging is het totaal bedrag dat beschikbaar is voor de renovatie tot boven de 5 miljoen euro gestegen. Nu kunnen de werkzaamheden daadwerkelijk beginnen.

Diorama van ‘Huiskamer’
Veel leden en enthousiaste niet-leden hebben gereageerd op mijn oproep voor attributen uit de periode 1940-1945 voor het huiskamer-diorama. Hiervoor mijn dank. Ik verzoek u voorlopig geen aanbiedingen meer te doen, omdat we denken dat er genoeg materiaal is om een natuurgetrouw diorama aan te kleden. Op dit moment lijkt mijn schuur bedrieglijk veel op die van ‘Malle Pietje’! Veel dank voor de medewerking. De gemaakte afspraken wat betreft reeds aangeboden en geaccepteerde spulletjes, blijven natuurlijk gehandhaafd.
(Chris van Roekel)

Conferentie van de ’Guild of Battlefield Guides’
Voor de conferentie van de ‘Guild of Battlefield Guides’, die van 12 t/m 14 september in Arnhem wordt gehouden, hebben zich 31 Britse leden en 18 Nederlanders ingeschreven. Van de Nederlanders woont een aantal alleen een deel van het programma bij. Het programma omvat ondermeer de opening van de ‘Liberation route’ in het gebied Amhem/Nijmegen. Dit zal gebeuren in aanwezigheid van de Britse en Amerikaanse ambassadeur. Een hoogtepunt is ook het avondprogramma met een re-enactment van Operatie Pegasus I. Hierbij wordt door de Nationale Reserve en de ‘Living History Group Holland’ de overtocht over de Rijn nagespeeld. De deelnemers aan de conferentie bekijken deze oversteek vanaf boten op de Rijn. Dit programma is een onderdeel van een PR dag, die door de VW Ede & Vallei wordt georganiseerd in het kader van de 25e Pegasus wandeltocht in oktober. Verder zijn er tijdens de conferentie lezingen, een battlefield tour in de wijk Lombok en bij Onderlangs en Bovenover, een ‘Social Evening’ in de middeleeuwse kelders van Arnhem en natuurlijk een bezoek aan het Airborne Museum en de Airborne Begraafplaats in Oosterbeek. Voor verdere informatie kunt u contact opnemen met Wybo Boersma, e-mail: w.boersma@wxs.nl

Battlefield Tours
De Battlefield Tour ‘Operartion VARSITY’ , die op 11 oktober wordt gehouden in het gebied van Hamminkeln en Wesel, was eind augustus bijna geheel volgeboekt. Mocht u willen weten of er nog plaatsen over zijn, informeert u dan even bij het Airborne Museum (026 3337710) of bij Wybo Boersma (0318 639633).
De battlefield tour naar de Ardennen gaat dit jaar niet door, omdat er niet voldoende inschrijvingen waren. Aan de deelnemers die ingeschreven hebben, wordt de aanbetaling teruggestort. Hierover hebben zij reeds bericht ontvangen. Intussen wordt gewerkt aan het programma voor de battlefield tours in 2009. Als er leden zijn die een voorstel hebben voor het houden van een bepaalde tour en/of willen meewerken aan de organisatie van een tour, dan kunnen zij contact opnemen met Wybo Boersma.

Gids van ‘Operatie Pegasus I’ overleden
Op juli overleed op 86 jarige leeftijd Maarten van de Bent. In oktober 1944 speelde de toen 23-jarige Maarten een belangrijke rol bij Operatie Pegasus I. Daarbij werden 138 geallieerde militairen, waarvan het merendeel na de Slag om Arnhem in het gebied van de Veluwe was ondergedoken, tussen Wageningen en Renkum over de Rijn naar de vrijheid gebracht. Maarten van de Bent was betrokken bij zowel de voorbereiding als de uitvoering van deze operatie. Binnenkort verschijnt er een nieuw boek over de operaties Pegasus I & II, zodat we in het volgende nummer van de Nieuwsbrief op dit onderwerp terug zullen komen.

‘The Wrong Side of the River’
In Ministory 92, getiteld ‘The Storm Boat Kings’, gaf ons lid John Sliz uit Canada een beschrijving van de rol die de 23rd Royal Canadian Engineers hebben gespeeld bij ‘Operation Berlin’ waarbij aan het eind van de Slag om Arnhem de restanten van de Eerste Britse Airborne Divisie over de Rijn werden teruggetrokken. Kortgeleden kwam er opnieuw een publicatie uit van zijn hand. Het is een boekje waarin de genie compagnie van de Eerste Poolse Onafhankelijke Parachutisten Brigade tijdens de slag centraal staat. Het boekje draagt de titel ‘The Wrong Side of the River, The Polish Engineer Company At Arnhem’. Deze compagnie slaagde er in om in de nacht van 22 september 1944 een groep van 52 Poolse soldaten met boten over de Rijn naar de Perimeter in Oosterbeek te brengen, om daar de Britten te versterken. De volgende nacht konden er zelfs 153 Polen worden overgezet. John Sliz heeft deze operaties tot in detail uitgezocht en beschreven. Het boekje is geïllustreerd met enkele foto’s en een aantal uitstekende, gedetailleerde kaarten. In een appendix zijn opgenomen een lijst van de mannen die deel uitmaakten van de compagnie en het nummer van het toestel, waarin ze zaten, een ‘Roll of Honour” en een lijst van gewonden.
Voor nadere informatie over deze privé uitgave kunt u mailen naar thesliz@hotmail.com

Nog steeds E-mail adressen gevraagd Vooruitlopend op onze plannen voor een snellere informatievoorziening van onze leden, vragen wij u om, wanneer u gebruik maakt van e-mail, uw e-mail adres te turen naar onze secretaris (vvam@Airborne- museum.org). Alvast dank hiervoor!

‘A Fragment of Life’
In 1991 verscheen een boekje getiteld ‘The Border Regiment at Arnhem’ door Alan Green. Alan Green was commandant van het 20e Peloton in D Company van het Ist Border Battalion. In de daarop volgende jaren verzamelde hij nog veel meer materiaal en publiceerde dat in 1994 in het ‘standaardwerk’ ‘When Dragons Flew’ – an illustrated history of the Border Regiment 1939-1945’.
Alan overleed in 2004 en zijn zoon heeft nu een interessant boekje gepubliceerd over zijn vaders militaire diensttijd tijdens de oorlog. Hoewel een deel van de tekst afkomstig is uit het boek ‘When Dragons Flew’, bevat het ook nieuwe gegevens en foto’s. Bijzonder is o.a het verslag van zijn krijgsgevangenschap en de 17 dagen durende gedwongen tocht vanuit het kamp, toen de geallieerden naderden. Daarbij staat een serie unieke foto’s, die werden genomen door een Nieuw Zeelandse officier en die nog nooit eer- der zijn gepubliceerd. Daarnaast bevat het boekje een aantal brieven en docu- menten over Alans militaire dienst, zowel van voor als van na de Slag om Arnhem. Het is een aardige aanvulling op de geschiedenis van de Slag om Arnhem.
‘A Fragment of Life, A biography of a member of the Ist Airborne Division, based on the papers and writings of the Reverend Canon Alan Green’ telt 54 pagina’s, 34 foto’s en 9 kaarten. Het is een zeer goed verzorgde privé uitgave, zonder ISBN nummer. Het is uitgegeven in een beperkte oplage van 500 exemplaren en is verkrijgbaar bij het Airborne Museum in Oosterbeek en bij het Museum of the King’s Own Border Regiment in Carlisle. Het kan ook rechtstreeks worden besteld bij Peter Green, adres 7 Prospect Hill, Old Town, Swindon, SN1 3JU, United Kingdom. Peter verkoopt de boekjes voor £ 7.99 plus £ 1 verzendkosten. Onze vertegenwoordiger in het Verenigd Koninkrijk, Niall Cherry, heeft ze ook in voorraad.

Niet weggooien!
Enige tijd geleden werd er gestart met een actie, waar- bij Nederlandse oorlogsmusea de mensen in het land bewust willen maken van het feit dat ze materiaal uit de TWeede Wereldoorlog niet zomaar moeten weggooien. Vaak gaat het hierbij om unieke stukken. Regelmatig krijgen wij in het Airborne Museum bijzondere schenkingen en steeds weer staan wij versteld van het feit dat er in Oosterbeek en omgeving nog zoveel voorwerpen te voorschijn komen, die betrekking hebben op de Slag om Arnhem. Maar veel ligt ook nu nog verborgen en vergeten op zolders of in kelders. Wanneer u een voorwerp of papieren in huis heeft uit de Tweede Wereldoorlog en die wilt u kwijt, wilt u deze dan niet weggooien, maar het museum bellen, zodat ik of een van mijn collega’s kan komen kijken of het de moeite waard is om het materiaal in een museum zoals Hartenstein tentoon te stellen? Daarmee hopen we een bijdrage te leveren tot veilig stellen van ‘stuk- jes geschiedenis’ voor de volgende generaties. (Roland Boekhorst, behoudsmedewerker Airborne Museum)

Oproep
Tijdens de Slag om Arnhem zijn vooral door Duitse oorlogverslaggevers heel veel foto’s gemaakt. Nog niet van alle afbeeldingen weten we echter waar ze zijn genomen. In deze Nieuwsbrief hebben we een foto opgenomen, die op 19 september 1944 werd gemaakt in Arnhem. We denken dat het gaat om het westelijk deel van Arnhem. Op de (niet geheel scherpe) afbeelding zien we Duitse militairen in een buitgemaakte Britse Jeep. Links is op een muur een wit bordje zichtbaar, waarop een Duitse adelaar met hakenkruis en de afkorting ‘NSDAP’ staan. Daaronder hangt nog een kleiner bordje, waarvan de tekst onleesbaar is. Op de voorgrond zijn in de straat tramrails zichtbaar. Waar zou dit kunnen zijn ? Wanneer u denkt dat u dat weet, neemt u dan contact op met Geert Maassen, Gelders Archief, Arnhem, telefoon 026-3521600 of via e-mail: g.maassen@geldersarchief.nl

Duitse militairen in een buitgemaakte Britse Jeep, ergens in Arnhem. Waar zou deze Duitse foto gemaakt kunnen zijn?

TV programma ‘Andere Tijden’ over de film ‘Theirs is the Glory’
Begin juli zijn in Arnhem en Oosterbeek opnamen gemaakt voor een aflevering van het TV programma ‘Andere Tijden’. Dit bekende geschiedenisprogramma gaat deze keer aandacht schenken aan de film ‘Theirs is the Glory’, die in augustus en september 1945 werd gemaakt in Arnhem en Oosterbeek. Aan dit programma werken o.a mee Luitenant Hugh Ashmore (21st Indepedendent Parachute Company), Mevrouw Anje Brummelkamp – van Maanen (dochter van de Oosterbeekse arts Dr. Van Maanen), Chris van Roekel, Robert Voskuil en Geert Maassen. Het programma wordt uitgezonden op 11 september a.s.

In memoriam Dick Kragt
Op 8 juli 2008 overleed op bijna 91-jarige leeftijd de voormalige MI9 agent Dick Kragt. Dick Kragt meldde zich in de oorlog in Londen voor de opleiding tot geheim agent. Hij werd door MI9 (Military Intelligence 9) naar Nederland gestuurd. Deze organisatie zetten ontsnappingsroutes op voor in bezet gebied gestrande geallieerde militairen. Dicks opdracht was om in ons land een ontsnappingsroute voor boven Nederland neergeschoten piloten op te zetten. Dick, die bekend werd als ‘Captain K’, begon met het opzetten van een ontsnappingsroute via Maastricht naar België.
In 1944 was zijn grootste karwei het opvangen en terug naar Engeland laten brengen van de airbornes die na de Slag om Arhem gestrand waren en over de Veluwe zwierven. Na Pegasus I, een militair georganiseerde operatie waarbij in de nacht van 22 op 23 oktober 138 airbornes de Rijn overstaken kwam de desastreuze Pegasus II, een poging om dit te herhalen, die mislukte. Dick was betrokken bij de voorbereidingen, maar tegen het plan omdat hij het te gevaarlijk vond. Het werd echter toch doorgezet in de nacht van 17 op 18 november. Slechts zeven mannen bereikten de overkant, een aantal werd gevangen genomen en de rest zwierf rond. Dick probeerde hen te vinden, aan papieren te helpen en van burgerkleren te voorzien. Hij vergaderde iedere dag met zijn team in het huis van Evert en Marie Bruinekreeft-van der Wiel. Zij hadden een kruidenierswinkel annex postkantoor. Evert was de postbode en kon dus overal zonder dat men argwaan kreeg mededelingen doorgeven. De vader van Marie was de dorpsveldwachter en kon onderduikers over straat begeleiden. Bovendien viel het niet op als er veel mensen aan huis kwamen want in een kruidenierswinkel is het altijd druk. De airbornes moesten toen over de Rijn tussen Overlangbroek en Amerongen en dan door de Betuwe. Dit ging goed tot er in januari 1945 in de Betuwe zo hevig gevochten werd dat die route onbruikbaar was. Daarom werd begin februari 1945 de route door de Biesbos in gebruik genomen. De airbornes zaten tot ze wegkonden in opvanghuizen in o.a. Leersum, Doorn en Maam. Dick controleerde of deze adressen veilig waren en zorgde ervoor dat alles zo goed mogelijk verliep. Uiteraard deed hij dit niet alleen. Er was een grote groep van verzetsmensen die de airbornes op de verschillende etappes van hun reis begeleidden.
Dick was erg voorzichtig en hield altijd het hoofd koel. Stoer doen was hem vreemd. Hij had een uitgebreid netwerk opgebouwd van mensen die ergens nuttig voor waren. Dick was één van de twee door geheime diensten uitgezonden agenten die bijna twee jaar lang, van juni 1943 tot de bevrijding, hun operaties in bezet gebied konden voltooien.
De Nederlandse regering toonde haar erkentelijkheid door hem te decoreren met de Bronzen Leeuw. Van de Amerikanen kreeg hij de ‘Medal of Freedom’ met gouden palm en ook de Engelsen gaven hem een hoge onderscheiding, de ‘Kings Medal for Courage’. Hij was erg bescheiden en sprak vrijwel nooit over de oorlog. Zijn laatste bezoek aan Nederland was bij de 50’ herdenking van de Slag om Arnhem in 1994, toen hij aanwezig was bij een reünie van Arnhem- veteranen en verzetsmensen die hen destijds geholpen hadden.
(Loek Caspers)

Wandelroute Ginkelse Heide
In de reeks ‘Veluwe wandelroutes’, uitgegeven door de regio VW ‘Ede & Vallei’ is enige tijd geleden een Battlefield-route verschenen. Het is een bewegwijzer- de route van tien kilometer rond de Ginkelse heide bij Ede. Er zijn twee startpunten: bij het restaurant ‘De Langenberg’ in Ede en bij het restaurant ‘Juffrouw Tok’, beter bekend als de ‘Herberg Zuid-Ginkel’. Beide restaurants liggen aan de N 224, de weg van Ede naar Arnhem en beschikken over een parkeerplaats.
De route loopt dwars door het gebied waar het 7e bataljon The Kings Own Scottish Borderers op 17 en 18 september 1944 strijd leverde tegen Duitse eenheden. In de middag van de 18 september landde de 4e Parachutistenbrigade op de Ginkelse heide, waarna de’gevechten zich richting Wolfheze en Oosterbeek verplaatsten.
Tijdens de wandeling wordt op een tiental punten een eenvoudige beschrijving gegeven van de gebeurtenissen. Een begeleidend kaartje zorgt er voor dat men niet kan verdwalen. De route is aangegeven met paars/ blauwe stikkers. De tekst is samengesteld door de heer Van Seters van het ‘Museum Verbindingsdienst’ in Ede. De foto’s zijn geleverd door het Airborne Museum en door fotograaf Gert Jan Koster. Het is een eenvoudige, maar duidelijke gids, die te verkrijgen is bij de VW Ede, bij de genoemde restaurants en in het Airborne Museum in Oosterbeek. Zeker voor de zomermaanden is de wandeling aan aanrader! Prijs € 1,95.
(Wybo Boersma)

Herstel park Hartenstein
Niet alleen wordt gewerkt aan plannen voor de renovatie van het Airborne Museum, maar ook wil men het omliggende park in oude luister herstellen. Het is de bedoeling dat in het park o.a. een aantal ‘zichtlijnen’ zal terugkomen, waardoor het gebouw vanuit de omgeving beter zichtbaar zal zijn. Vanuit Hartenstein krijgt men dan ook veel beter zicht op de omgeving. Inmiddels is ook gesproken over het parkeren rond het museum. In verband met het te verwachten toenemend aantal bezoekers, zal een oplossing gevonden moeten worden voor het tekort aan parkeerruimte. De bewoners van de omliggende straten zullen bij de plannen worden betrokken.

Chaplains capbadge
Eén van de leden van de VVAM heeft mij tijdens de Jaarvergadering gevraagd naar een capbadge van de Britse chaplains. Deze capbadge is inmiddels binnen, maar ik heb de naam van de betreffende persoon niet meer. Wil degene die mij om de badge vroeg, even contact met mij opnemen? (Chris van Roekel, 026-333261)

COLOFON
De Nieuwsbrief is een uitgave van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum Oosterbeek (Utrechtseweg 232,6862 AZ Oosterbeek) en verschijnt vier keer per jaar. Het doel is bekendheid te geven aan het Airborne Museum, de Vereniging Vrienden en de geschiedenis van de Slag om Arnhem.
Telefoon museum: (026) 333 77 10
Redactie: drs. R.P.G.A. Voskuil en W. Boersma
Redactieadres: Utrechteseweg 232, 6862 AZ Oosterbeek, e-mail: wam@Airbornemuseum.org Penningmeester/ledenadministratie: Frits Miedema, telefoon (026) 333 64 76, e-mail: fymiedema@planet.nl Coördinatie verzending, archivering & distributie losse nummers: Chris van Roekel, Oosterbeek.
Vormgeving: Hildebrand DTP, Wageningen. Druk: Drukkerij Verweij Wageningen B.V.

Download