Archief voor categorie: Archief

Nieuwsbrief no. 60, oktober 1995
C. van Roekel
G.H. Maassen jr. (026) 334 01 42

Thema-dag op zaterdag 9 december a.s.
Ieder jaar organiseert onze Vereniging in het najaar een thema-middag. Met ingang van dit jaar breiden we dat evenement op verzoek van een aantal leden uit tot een hele dag, zodat het voor de mensen die van ver komen nog meer de moeite waard is om de reis naar Oosterbeek te maken. De eerstvolgende thema-dag zal worden gehouden op zaterdag 9 december a.s..
Het ochtendprogrammaziet er als volgt uit:9.30-10.00 uur: ontvangstvan de leden inRestaurant Schoonoord,Pietersbergseweg 4 inOosterbeek (telefoon(026) 333 31 50). Er is dangelegenheid om vooreigen rekening een ofmeer consumpties tenuttigen. Het restaurantis vanaf 9.30 uur (en nieteerder!) geopend.10.00-12.00 uur: wande-ling naar en vervolgensdoor het gebied van delandgoederen de Pieters-berg en de Hemelse Bergin Oosterbeek. Daar zalworden ingegaan openkele militaire acties die zich in september 1944afspeelden rond de twee
opeenvolgende locaties van het hoofdkwartier van deIst Airlanding Brigade, dat onder commando stondvan Brigadier Ph. ‘Pip’ H.W. Hicks.
Dit onderdeel van de thema-dag wordt georganiseerddoor onze leden Philip Reinders en Peter Vrolijk uitrespectievelijk Vlaardingen en Rotterdam, beiden vande ‘Arnhem Battle Research Group’.
12.00-13.30 uur: gelegenheid om op eigen kosten inOosterbeek of omgeving te lunchen.
Het middagprogramma zal worden gehouden in de
Concertzaal, Rozensteeg 3 in Oosterbeek. Telefoon:(026) 333 20 46.
Het programma behelst het volgende:
13.30-14.00 uur: ontvangst van de leden.
14.00-15.15 uur: lezing door Eugène Wijnhoud uitArnhem over ‘De rol van de Ist en 2nd AirlandingAnti-Tank Battery Royal Artillery tijdens de Slag omArnhem’.
15.15-15.45: pauze.
15.45-16.45: vertoning van de Britse video-documen-taire ‘The Battle for
Arnhem’. De film is Nederlands ondertiteld. Ca. 17.00 uur: einde Thema-middag.

Zaterdag 16 september 1995. Kolonel John L. Waddy, die ditjaar de Pilgrimage leidde, feliciteert op de Ginkelse Heide vete-raan Ted Shaw met zijn geslaagde parachutesprong. Ted Shawis de vertegemvoordiger van de Vereniging Vrienden in Groot-Brittannië.
(foto Berry de Reus)

Een nieuwe ‘Who was Who’
Het in 1992 door onze Vereniging uitgegeven boek ‘Who was Who during the Battle of Arnhem – The Order of Battle of Airbome Officers who fought at Arnhem in 1944’ is uitverkocht, en zal in zijn huidige vorm niet worden herdrukt. Besloten is om voorbereidingen te treffen voor het werken aan een nieuwe, uitge-breide editie, waarin naast de bestaande gegevens ook allerlei nieuweinformatie zal worden opgenomen.
Het ligt in de bedoeling om voor de samenstelling eenwerkgroep te vormen, waarin mensen zitting zullenhebben die goed in het onderwerp zijn ingewerkt.Deze groep zal onder leiding staan van Chris vanRoekel.
Indien er onder de leden mensen zijn die graag aan ditproject willen meewerken, dan kunnen zij contactopnemen met Chris, Benedendorpsweg 119, 6862 WEOosterbeek, telefoon (026) 333 32 61.

Rectificatie
Tot spijt van de redactie heeft de Ministory bij de augustus-uitgave van de Nieuwsbrief ten onrechte het nummer 48 gekregen. Dat had 47 moeten zijn, en om geen onderbreking in de nummering te krijgen, staat op de Ministory die bij deze Nieuwsbrief hoort: ‘No. 47’.

Gebundelde uitgave van 50 Ministeries?
Sinds 1983 bestaat de Nieuwsbrief van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum uit een blad met mededelingen en uit een ‘Ministory’, waarin een bepaald aspect van de Slag om Arnhem wordt behandeld.
In het voorjaar van 1996 hoopt de redactie de vijftigste Ministory te kunnen publiceren. De mogelijkheid bestaat om alle Ministeries vanaf nummer 1 toten met nummer 50 te bundelen in een boek. Maar voordat met een dergelijk project wordt begonnen, wil het bestuur van de Vereniging graag weten of er voldoende belangstelling is voor een dergelijke publikatie. Indien u geïnteresseerd bent in een boek met de gebundelde Ministories, schrijft u dan even een briefje naar de Vereniging.

Tijdens de herdenkingsdienst op de Airborne Begraafplaats in Oosterbeek op 17 september jl. wist The Reverend R.F. Bowers zijn gehoor te boeien niet een indrukwekkende, ontroerende en ook humoristische preek.
(foto Bern/ de Reus)

5-daagse voorjaars-excursie naar Engeland?
Het bestuur van de vereniging heeft het plan om, indien dit financieel en organisatorisch mogelijk is, in het voorjaar van 1996 een excursie te organiseren naar Engeland.
Op het programma staan enkele musea en plaatsen die van historische betekenis zijn met betrekking tot de Ist British Airborne Division. Gedacht wordt aan het Airborne Forces Museum in Aldershot, het Museum of Army Flying in Middle Wallop, en een aantal militaire musea in Londen. Ook in beeld zijn de Britse ‘Parachute Training School’ en het daarbij behorende museum op de basis Brize Norton, en een of twee voormalige vliegvelden waar vandaan de eenheden van de Ist British Airborne Division in september 1944 naar Nederland vertrokken.
De reis, die zal worden gemaakt per touringcar, zal vijf dagen duren. Het is de bedoeling om de trip zo goedkoop mogelijk te maken. Daarom proberen we onderdak te organiseren in een kazerne-complex. Tijdens de afgelopen Airborne herdenking hebben bevriende Britse autoriteiten toegezegd om na te gaan of dit mogelijk is.
De tocht zal moeten plaatsvinden in april of mei 1996. Met de meeste klem moeten wij aan bovenstaand bericht toevoegen dat het een voorlopige vooraankondiging betreft. De reis is nog niet zeker en u kunt zich dus nog niet opgeven! Wij houden u echter op de hoogte van de stand van zaken.

Bericht van de penningmeester
Bij deze Nieuwsbrief is de acceptgirokaart voor de betaling van uw contributie voor het jaar 1996 ingesloten.
Leden van wie het geld voor de datum van de themadag (9 december a.s.) is ontvangen, kunnen hun lidmaatschapskaart op die zaterdag van de penningmeester in ontvangst nemen. De contributie bedraagt ƒ 20,= voor een individueel lidmaatschap, en ƒ 30,= voor een gezinslidmaatschap.
( R. Fennema, penningmeester)

Bijzondere schenking voor Airborne Museum
Een van onze Britse leden, de heer Ken Greenough, schonk afgelopen augustus drie bijzondere voorwerpen uit de Slag om Arnhem aan het Airborne Museum ‘Hartenstein’. Het zijn voorwerpen van Duitse origine: een grote hakenkruisvlag, een armband en een verlofpas. Ken kreeg deze souvenirs in 1988 van de Arnhem-veter- aan Sid Davies, die ze op zijn beurt in 1945 had gekregen van Michael Fitzgerald van HQ Company, 2nd Para Battalion. Fitzgerald raakte bij de landing op 17 september 1944 gescheiden van zijn eenheid en bereikte daardoor niet dè brug in Arnhem. Hij kwam uiteindelijk terecht bij het hoofdkwartier van zijn divisie, Hotel Hartenstein in Oosterbeek.
Daar ging hij in stelling in een schuttersput, vlakbij de tennisbanen waar de Duitse krijgsgevangenen waren ondergebracht. Met toestemming van een man van de Military Police nam hij van een Duitse militair de armband en de verlofpas in beslag.
De hakenkruisvlag is vermoedelijk afkomstig van Hartenstein of van De Tafelberg. Beide hotels waren bij het begin van operatie Market Garden in gebruik bij de staf van de Duitse veldmaarschalk Walter Model (Heeresgruppe B).
Als speciaal detail moet worden vermeld dat een groot stuk van de onderkant van de vlag ontbreekt. Dit stuk is door de moeder van Sid Davies afgeknipt om te gebruiken bij het repareren van haar rode gordijnen!

In Memoriam Jan Lourens
Op 6 september jl. overleed op 89-jarige leeftijd de Oosterbeker Jan Lourens.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij aktief in het verzet, waarbij zijn kennis van zend-ontvangapparaten van groot nut was. Ook de Airborne troepen maakten tijdens de Slag om Arnhem gebruik van zijn hulp.
Vanaf 1945 verzorgde hij ieder jaar de geluidsinstallatie bij de herdenkingsdienst op de Airborne Begraafplaats. Deze apparatuur bewees ook goede diensten tijdens de z.g. Battlefield Tours. Overal waar geluid moest worden opgenomen en versterkt weergegeven, was Jan present. De naam van zijn bedrijf, ‘ATOOM’, werd gaandeweg synoniem voor de eigenaar zelf.
Zijn verhaal over de oorlogsjaren is opgenomen in het boek ‘Zes Dorpen in Oorlog en Verzet’, dat in 1984 verscheen.

Grote geldelijke gift voor Airborne Museum
Het Airborne Museum ‘Hartenstein’ heeft van ‘Woningbeheer Renkum’ een cheque ontvangen ter waarde van ƒ 7000,=. De motivering van de schenking van dit vorstelijke bedrag (bijeengebracht ter gelegenheid van de opening van het nieuwe kantoor in Renkum) is dat de woningstichting vindt dat het bestaan van het museum in de gemeente Renkum van grote waarde is, en dat het belangrijk is dat het in stand wordt gehouden.

Parachutesprong veteranengroot succes
Op zaterdag 16 september 1995 vond op de GinkelseHeide bij Ede onder grote belangstelling de jaarlijksepara-dropping plaats.
Nadat ca. 300 manschappen van het Britse 10e ParaBataljon waren gesprongen, volgde de langverwachte dropping van een aantal Arnhem-veteranen. Vorig jaar bij de 50e herdenking van de Slag om Arnhem kon de sprong door het slechte weer helaas geen door-gang vinden, maar deze keer was het weer gelukkig geen spelbreker. Bijna dertig oudgedienden sprongen51 jaar na de gebeurtenissen van september 1944opnieuw boven het voormalige landingsterrein uiteen vliegtuig.
Twee jaar hadden ze ervoor geoefend en de dropping werd een groot succes. Een van de veteranen die deze historische sprong maakte, was onze vertegenwoordi-ger in Groot-Brittannië, de heer Ted Shaw.

Plaquette in Brammen
Na afloop van de strijd om de Rijnbrug werd op 23september 1944 een aantal Britse krijgsgevangenendoor de Duitsers in een open vrachtwagen afgevoerdin de richting Zutphen. In Brummen wisten majoorTony Hibbert en majoor Dennis Munford te ontsnap-pen. Een SS-er schoot daarop zijn pistool-mitrailleurleeg op de achterbak van de vrachtwagen. Zes Britsemilitairen verloren daarbij het leven.
Op 15 april van dit jaar onthulde Tony Hibbert tijdens een indrukwekkende bijeenkomst een plaquette voorde zes omgekomen militairen, die bevestigd is aan de muur van het postkantoor van Brummen, vlak bij deplek waar het drama plaatsvond.
Het idee voor deze plaquette was afkomstig van ons lid Piet Willemsens, die het verhaal van de schietpar-tij heeft beschreven in een van de hoofdstukken van zijn boek ‘Oorlog in een dorp aan de IJssel, Brummen- Eerbeek 1940 -1945’.
Een ander hoofdstuk in deze uitgave handelt over de onderduik tijd van Tony Hibbert in Brummen.
Het boek is verkrijgbaar bij de auteur, Stationsweg 6,6971 BX Brummen.

Fulbeck Hall
In 1944 was het hoofdkwartier van de Ist BritishAirborne Division.in Engeland gevestigd in FulbeckHall, een landhuis in Lincolnshire. Dit buiten is in1733 gebouwd en is sindsdien altijd eigendomgeweest van de familie Fane.
Na de oorlog werd het huis, dat danig had geledenvan het gebruik door de militairen, geheel gerestau-reerd, met uitzondering van de kaartenkamer. Dezeruimte is door de huidige eigenares, Mary Fry, gebo-ren Fane, in 1994 weer ingericht zoals hij er in 1944heeft uitgezien. Het Airborne Museum in Oosterbeekheeft hierbij adviezen gegeven en materiaal uitge-leend.
Op 15 en 16 juli jl. werd in de tuin van Fulbeck Halleen weekend georganiseerd met als thema ‘The Forties’. Er was een tentoonstelling van oude legervoertuigen, handelaren in militair materiaal boden hun waar aan, en verschillende bands speelden muziek uit de jaren veertig. Ook was er een ‘fly past’ van bejaarde vliegtuigen, waaronder een Dakota. Het Airborne Museum ‘Hartenstein’ was aanwezig met een stand, die werd bemensd door Wybo en Nanna Boersma.
Fulbeck Hall wordt regelmatig bezocht door Arnhem- veteranen, en die schenken vaak interessante voorwerpen en documenten aan de collectie. Het Airborne Museum in Oosterbeek heeft van een aantal van de archiefbescheiden afschriften gekregen.
Ook in 1996 zal de Arnhem-expositie in Fulbeck Hall voor het publiek geopend zijn, en het is de moeite waard het landhuis te bezoeken. Fulbeck ligt 5 km ten zuiden van de A17en 15 km ten oosten van de Al. Het huis en de tuin zijn geopend voor publiek van 30 juni tot 28 juli van 14.00-17.00 uur. Tevens gedurende de Pinksterdagen en de Bank-Holidaymaandagen in mei en augustus.
De expositie is dagelijks op afspraak te bezichtigen. Arnhem-veteranen hebben gratis toegang.

Onthulling plaquette in Kesteren
Op 18 september 1944 stortte een Dakota, die met parachutisten van het lOth Para Battalion op weg was naar Arnhem, neer bij Opheusden. De meeste inzittenden konden het toestel tijdig per parachute verlaten, maar drie mannen overleefden de crash niet: twee leden van het Amerikaanse 43 Troop Carrier Squadron en één Britse parachutist.
De overlevenden werden vijf dagen in boerderij de Hazehof in Kesteren voor de Duitsers verborgen gehouden door mannen van het verzet, en vervolgens naar de geallieerde linies gebracht.
Op 3 mei jl. werd ter herinnering aan deze gebeurtenis een plaquette onthuld aan de muur van boerderij de Hazehof. Dit gebeurde door een voormalig lid van de Amerikaanse bemanning en twee ex-parachutisten.

De onthulling op 3 mei jl. van een plaquette aan boerderij de Hazehofin Kesteren als herinnering aan de 16 Britse parachutisten en één Amerikaanse vlieger, die daar door het verzet verborgen werden gehouden van 18 tot 23 september 1344. V.l.n.r. sergeant A.E. Spring, soldaat J. Westbury, en de Amerikaanse 2e luitenant E. Fulmer.
(foto Patrick Pronk)

Onderscheidingen
Gedurende de afgelopen periode ontvingen verschillende Nederlanders onderscheidingen voor hun werk voor de jaarlijkse Airborne herdenkingen.
De heer T. Pieterse ontving een MBE (Member of the Most Excellent Order of the British Empire) voor het vele werk dat hij gedurende de afgelopen twintig jaar voor en namens de Stichting Lest We Forget heeft gedaan. De heer P. Meulendijk, voorzitter van de Stichting Airborne Herdenkingen, kreeg voor de organisatie van de 50e herdenking van de Slag om Arnhem een OBE (hij werd ‘Officer’ in de genoemde orde).
De heer A. Baltussen verwierf het ‘Officierskruis in de Orde van Verdienste van Polen’. Daarnaast ontving een aantal Nederlanders uit handen van de leider van de Poolse pelgrims, de heer Z. Gasowski, een speld met het embleem van de Polish Parachute Brigade. De heer J. Rudolphie kreeg als dank voor zijn werk
voor de organisatie van de jaarlijkse dienst op de Airborne Begraafplaats van de Arnhem Veterans Club een zilveren beeldje van Pegasus.
Lezingen over Oosterbeek in 1945
In het kader van 50 jaar Bevrijding organiseert de Stichting voor Heemkunde in de Gemeente Renkum twee lezingen over Oosterbeek in 1945.
Met behulp van een groot aantal dia’s zal op beide avonden een beeld worden gegeven van de verwoestingen die in het dorp waren aangericht tijdens, maar vooral na, de oorlogshandelingen van september 1944. Aandacht wordt ook besteed aan achtergebleven militair materieel, munitie, veldgraven, stellingen en andere zaken die kenmerkend zijn voor Oosterbeek in het eerste bevrijdingsjaar.
Op vrijdag 27 oktober a.s. wordt door de heer G.H. Maassen jr. het Bovendorp behandeld, en op woensdag 22 november 1995 door de heer R. Voskuil het Benedendorp. De eerste lezing vindt plaats in het Zalencentrum Lebret, en de bijeenkomst van 22 november in de Concertzaal. Beide voordrachten beginnen om 20.00 uur. Voor leden van Heemkunde is de toegang gratis; niet-leden betalen vijf gulden per persoon.

Fulbeck Hall in Lincolnshire, in 1944 het hoofdkwartier van de Ist British Airborne Division, gefotografeerd tijdens het weekend van 15 en 16 juli 1995, toen het in het teken stond van ‘The Forties’.
(foto Wybo Boersma)

Engelse telefooncel weer terug
Vorig jaar werd op de hoek van de Utrechtseweg en de Weverstraat in Oosterbeek een originele rode Engelse telefooncel geplaatst. Deze was een geschenk van de Arnhem Veterans Club. Helaas werd de cel enkele weken na de plaatsing door een auto, die in een slip raakte, zo ernstig beschadigd dat zij moest worden verwijderd. Enige weken voor de 51e herdenking van de Slag om Arnhem, om precies te zijn op 23 augustus, werd opnieuw een Engelse telefooncel geplaatst.

Download

Nieuwsbrief No. 61, februari 1996
ISSN 1383-3413
Redactie:
Drs. R.P.G.A. Voskuil
C. van Roekel
G.H. Maassen jr. (026) 334 01 42

16e Algemene Ledenvergaderingop 27 april a.s.
Het bestuur nodigt u uit tot het bijwonen van de 16e Algemene Ledenvergadering, tevens jaarvergade-ring, van de Vereniging Vrienden van het AirborneMuseum Oosterbeek.
De bijeenkomst zal wordengehouden in de Concertzaal,Rozensteeg 3, t.o. de OudeKerk in het Benedendorp inOosterbeek op zaterdag 27april a.s., aanvang 14.00 uur.
De agenda ziet er als volgt uit:
1. Opening
2. Notulen AlgemeneLedenvergadering van1 april 1995
3. Algemeen Verslag 1995
4. Financieel Verslag 1995
5. Verslag Kascommissie
6. Verhouding tot hetmuseum
7. Begroting 1996
8. Bestuursverkiezing
9. Benoeming reserve-lidKascommissie
10. Rondvraag
11. Sluiting
Toelichting bij punt 8 van deagenda.
Aan de beurt van aftreden zijnde heren J. Smits en R.P.C.A.Voskuil. Beiden stellen zichherkiesbaar. Volgens artikel 8van de Statuten kunnen ledentegenkandidaten stellen. Eenvoordracht hiertoe dient uiter-lijk 10 dagen voor de vergadering schriftelijk bij desekretaresse (p/a Utrechtseweg 232, 6862 AZOosterbeek) te worden ingediend, ondertekend doorminstens 10 leden en vergezeld van een bereidverkla-ring van de kandidaat, die lid moet zijn en meerderja-rig.
De financiële stukken en een toelichting op punt 6 zullen u separaat worden toegezonden. Een half uur voor de aanvang van de vergadering zal het verslag van de Kascommissie ter inzage liggen.
Na afloop zal een film over de Slag om Arnhem worden vertoond.

De HAMILCAR glider in het Museum of Army Flying in Middle Wallop, een van de musea die tijdens de excursie naar Engeland bezocht zullen worden.
(foto: Berry de Reus)

Algemeen Verslag 1995
We begonnen het jaar met1236 leden. Gedurende 1995zegden 10 personen hun lid-maatschap op, werden 33Vrienden afgevoerd wegenshet niet betalen van hun con-tributie, en overleden 15leden.
De overledenen zijn mevrouwBosman-Nijenes, de herenF.J.N. Engel, J.A. de Baat,
B. M.F. Verschoor, M. van derGraaf, J. Figg, E.J. Hethering-ton, B.E. Cornell, B. Facey,Mr. and Mrs. L.D. Tapp,
C. Simpson, S.A.J. Daw,W.T. Simpson, BJ. Mullerloveen W.J. Marquand.
Aan het ledenbestand werden80 nieuwe namen toegevoegd.Zeven Nederlandse en eenEngelse betreffen leden voorhet leven.
Het bestuur vergaderde ditjaar elf maal. In het voorjaarwerd een excursie naarHamminkeln gehouden en inhet najaar een themadag.Evenals in de voorgaande
jaren kwamen in 1995 vier nieuwsbrieven uit met bijbehorende ministeries.
Het Scholenproject, waar- mee de jeugd wordt voorgelicht over de Slag om Arnhem, loopt nog steeds zeer goed. Er bestaat grote belangstelling voor dit project zowel in binnen- als buitenland. De in 1994 door de Stichting Fondsenwerving Militaire Oorlogs- en Dienstslachtoffers en Aanverwante Doeleinden toegezegde ƒ 5000,- en de door de VVV Telefoonkaarten Aktie opgebrachte ƒ 10.000,- zijn in 1995 ontvangen en inmiddels, zoals overeengekomen, besteed aan het vernieuwen van het project.
Een aantal leden kwam met voorstellen bij het bestuur om bepaalde zaken binnen de vereniging te veranderen. Er vonden twee gesprekken plaats tussen deze leden en het bestuur, waarbij de voorstellen werden toegelicht en besproken. Het bestuur heeft verschil-lende ideeën overgenomen en over de andere onderwerpen zal nader overleg plaatsvinden.
Het Airborne Museum ontving van de Vereniging de volgende schenkingen: 1. Een stereoprojector voor het vertonen van stereo-dia’s, inclusief de kosten voor de aanmaak van de dia’s; 2. Transportkist voor het grote model van het HORSA zweefvliegtuig, dat dienst doet als trekpleister bij de propaganda- en verkoop- stands; 3. Een perspex vitrine, waarin op de stands boeken beschermd tentoon kunnen worden gesteld; 4. Twee grote foto-displayborden met een formaat van 3 x 2.25 meter voor de voorlichtingsstand; 5. Een ver-goeding van de kosten verbonden aan het samenstellen van een Poolse tekst bij de audiovisuele presentatie in het museum; 6. Een bijdrage in de kosten voor het realiseren van een Duits Scholenproject.
In 1995 was de vereniging met voorlichtings- en ver- koopstands aanwezig op diverse festiviteiten, o.m. op de twee Open Dagen van de Koninklijke Luchtmacht in Volkel, op een negen dagen durende manifestatie ter gelegenheid van de 50-jarige Bevrijding van Nederland, en verder op de Verzetsdag te Nunspeet, de Airborne Wandeltocht in Oosterbeek en op de Pegasus Wandeltocht in Lunteren. De omzet was voor het museum en voor de Vereniging samen in totaal ƒ13.500,-.
(Mieke de Langen)

De Renkumse burgemeester Vertinden, voorzitter van de Stichting Airborne Museum, dankt Eef Vellinga bij zijn afscheid, op 12 januari jl. in ‘Hartenstein’, voor het vele werk dat Eef gedurende 17 jnren voor het museum heeft verricht; rechts Neli Vellinga-Nijholt.
(foto: Berrij de Reus)

Oproep van de penningmeester
Leden die hun contributie voor het jaar 1996 nog niet hebben betaald, wordt verzocht dit zo spoedig mogelijk te doen. De kosten van een individueel lidmaatschap bedragen ƒ 20,- en van een gezinslidmaatschap ƒ 30,- per jaar. Het gironummer van de vereniging is 44036641.

Excursie naar Engeland van 17 tot en met 21 april a.s.
In de vorige Nieuwsbrief maakten wij melding van plannen voor een reis voor onze Nederlandse leden naar Engeland. Dankzij de enthousiaste medewerking van het Parachute Regiment in Aldershot kan deze excursie inderdaad doorgang vinden en wel van woensdag 17 tot en met zondag 21 april a.s.. Bij de Nederlandse editie van deze Nieuwsbrief is een informatieblad gevoegd, met een aanmeldingsstrook. Indien u belangstelling heeft en mee wilt met deze excursie, wordt u verzocht tijdig te reageren door deze aanmeldingsstrook op te sturen en het verschuldigde bedrag over te maken op de speciaal hiervoor geopende girorekening.

Themadag werd druk bezocht
De op 9 december jl. gehouden themadag in Oosterbeek trok veel belangstelling. Het ochtendprogramma werd verzorgd door de leden Philip Reinders en Peter Vrolijk, die zich hierop grondig hadden voorbereid. Zij leidden de aanwezigen rond in het gebied van de landgoederen De Pietersberg en De Hemelse Berg, waar o.a. het hoofdkwartier van de Ist Airlanding Brigade heeft gezeten. Tot in detail werd ingegaan op de gebeurtenissen van september 1944. De aanwezigheid van de heer Albert Jansen, die ruim 51 jaar eerder in het tuinmanshuis van De Pietersberg woonde en die zijn eigen verhaal vertelde, gaf aan de rondleiding nog een extra dimensie, ’s Middags hield Eugène Wijnhoud in de druk bezette Concertzaal aan de hand van een groot aantal dia’s een boeiende lezing over de rol van de Ist en 2nd Airlanding Anti-Tank Battery Royal Artillery tijdens de Slag om Arnhem.
De middag werd afgesloten met de vertoning van de video-documentaire ‘The Battle for Arnhem’.
Van veel kanten is gevraagd of de inhoud van de op die dag gepresenteerde resultaten van onderzoeken in de toekomst op papier kan worden gezet en de inleiders hebben hier in principe positief op gereageerd.

Voorstellen van leden
Zoals u in het Algemeen Verslag heeft kunnen lezen, heeft een aantal leden voorstellen aangedragen, waarvan het bestuur de volgende heeft overgenomen: 1. Uitbreiding van de thema-middagen naar een volle verenigingsdag, waarbij in overleg met het bestuur leden deze extra halve dagen kunnen invullen.
2- De mogelijkheid voor leden om in de Nieuwsbrief een korte oproep te plaatsen, die verband houdt met een onderzoek naar een bepaald aspect van de Slag om Arnhem. (‘Can you help’).
3. Voor leden zal een gereduceerde prijs gelden voor nieuw uit te geven verenigingspublikaties met een prijs van ƒ 30,- of meer.
4. Het bestuur zal er naar streven de data van de ver- enigings-evenementen voor een geheel jaar vast te stellen.
Eef maakte in september 1944 de Slag om Arnhem mee in Oosterbeek. In de eerste dagen van de gevechten maakte hij deel uit van een groepje Nederlanders, dat de Britten assistentie verleende. Later zou dit groepje bekend worden onder de naam ‘Oranje Bataljon’.
Een van de hobbies van Eef is het maken van schilderijen en tussen 10 november en 7 januari jl. was in het Airborne Museum een kleine tentoonstelling van zijn werk te zien.

Leo Heaps overleden
Wij ontvingen het bericht dat in september 1995 in Canada is overleden de Canadese Arnhem-veteraan Leo Heaps. Luitenant Heaps diende vanaf mei 1944 als officier in het Britse leger. Hij was toegevoegd aan het Ist Parachute Battalion, waarmee hij op 17 september 1944 bij Arnhem landde. Aan het eind van de strijd, waarin hij grote moed en initiatief toonde, werd hij krijgsgevangen gemaakt. Hij wist echter te ontsnappen en was in oktober 1944 betrokken bij Operatie Pegasus L waarbij meer dan 200 in vijandelijk gebied ondergedoken geallieerde militairen over de Rijn naar bevrijd gebied wisten te ontsnappen. Heaps beschreef zijn belevenissen in de boeken ‘Escape from Arnhem (Toronto, 1945) en ‘The Grey Goose of Arnhem’ (Londen, 1976). Het laatstgenoemde werd in de Nederlandse vertaling onder de titel ‘De Gans is gevlogen’ gepubliceerd. (Bussum, 1976).

Nieuwe bestuursleden Stichting Airborne Museum
Tot het bestuur van de Stichting Airborne Museum zijn twee nieuwe leden toegetreden. Als penningmeester treedt vanaf 1 januari van dit jaar op drs. J.M. Kingma, econoom uit Oosterbeek.
Als gewoon lid is benoemd de heer G. Pijpers uit Oosterbeek. Gerrit Pijpers, majoor bij de Koninklijke Luchtmacht, is sinds 1976 betrokken bij de organisatie van de herdenkingsdienst op de Airborne Begraafplaats in Oosterbeek. Vanaf 1 januari 1995 heeft hij (geholpen door vele vrijwilligers) de leiding van dit jaarlijkse hoogtepunt van de Pelgrimage.

Afscheid Eef Vellinga
Op 12 januari jl. nam de heer Eef Vellinga op 72-jarige leeftijd afscheid als assistent-conservator van het Airborne Museum.
Hem werd op die dag in het museum een afscheidsreceptie aangeboden, waarop zeer veel mensen aanwezig waren. Voor zijn afscheid boden de Stichting Airborne Museum en de Vereniging Vrienden het echtpaar Vellinga een reis naar Engeland aan. Verder kreeg Eef van de Stichting Airborne Museum een kristallen drankkaraf met inscriptie en van het personeel een horloge, eveneens met inscriptie.
Vanaf de opening van het museum in Hartenstein in 1978 was Eef Vellinga er werkzaam en hij heeft in die 17 jaar ongelooflijk veel werk verzet.

Informatie over de Slag om Arnhem nu ook op Internet
Bij de moderne technologie wordt het steeds gebruikelijker om informatie via de computer te verspreiden en dat kan natuurlijk ook met historische onderwerpen.
Een van onze leden, de heer H. Hoekstra uit Arnhem, werkt aan een programma op Internet over de Slag om Arnhem. Dit geeft de mogelijkheid om over allerlei zaken over deze operatie informatie op te vragen. Met steun van velen uit de gehele wereld wordt het databestand steeds verder vervolmaakt. Ook over het Airborne Museum is uitgebreide informatie opgenomen. Het programma is met de computer op te vragen onder:
HTTP: / / WWW.UNIVERSAL.NL/USERS/HOEKS- TRA/ PEGASUS.HTM

‘Sluimerend Gevaar’
Onder de titel ‘Sluimerend Gevaar’ zal van 1 maart tot 12 mei a.s. in het Airborne Museum een tentoonstelling worden gehouden over het ruimen van na de Slag om Arnhem achtergebleven munitie. Vooral in de jaren kort na de oorlog werden reusachtige hoe-veelheden explosief materiaal opgeruimd, maar ook nu nog wordt in het gebied rond Arnhem bijna wekelijks gevaarlijke munitie gevonden.

Oproep
Bij de opening van het Airborne Museum in Hartenstein in 1978 is door verschillende aanwezigen gefotografeerd en gefilmd. Gaarne zou het bestuur van de Stichting Airborne Museum in het bezit komen van afdrukken van foto’s en kopieën van films die op die dag zijn gemaakt, zowel bij Hartenstein als in de Goede Herderkerk. Indien u dergelijk materiaal heeft en dit ter kopiëring beschikbaar wilt stellen, neemt u dan s.v.p. contact op met het Airborne Museum, Utrechtseweg 232,6862 AZ, Oosterbeek, telefoon 026 – 3337710.

Stoffelijk overschot van Britse soldaat gevonden
Tijdens het graven van een sleuf voor een telefoonlijn tegenover de ingang van de Westerbouwing in Oosterbeek is op woensdag 13 december jl. het stoffelijk overschot ontdekt van een tijdens de Slag om Arnhem gesneuvelde Britse militair. Direct werd de Gravendienst van de Koninklijke Landmacht gewaarschuwd en spoedig waren luitenant H.J.R. Jongen en adjudant F. Bolle ter plaatse om de resten van de militair met veel zorg op te graven.
Het stoffelijk overschot, dat op 65 cm diepte werd aangetroffen, bleek na meer dan 51 jaar nog in een zeer goede staat. Moeiteloos kon luitenant Jongen de puzzel van de botten in elkaar passen. Het onderzoek van de stoffelijke resten in het laboratorium van de Gravendienst in Bussum zal zich in eerste instantie richten op het gebit van de man. Vergelijking met oude tandartskaarten uit het archief van het Britse Ministerie van Defensie zal vermoedelijk leiden tot een definitieve identificatie.
Tot op heden worden in het gebied rond Arnhem nog 429 geallieerde militairen vermist. Op diverse kerkhoven liggen 286 onbekende soldaten begraven die, voor zover bekend, betrokken waren bij de Slag om Arnhem. De Britse autoriteiten zijn nog steeds bezig met onderzoek naar de stoffelijke resten van twee militairen die in januari 1994 bij de Sonnenberg werden gevonden. Alles bij elkaar betekent dit dat er aan de zuidelijke Veluwezoom mogelijk 140 onbekende graven zijn van geallieerde soldaten.

Oosterbeek, 13 december 1995. Luitenant Jongen en adjudant Bolle van de Gravendienst bezig met het opgraven van het stoffelijke overschot van een Britse militair bij de Westerbouwing.
(foto: Berry de Reus)

Boekenbeurs in ‘Hartenstein’
Op 1 juni a.s. zal in het Airborne Museum weer de jaarlijkse boekenbeurs worden gehouden. In de verschillende stands wordt een groot assortiment tweedehands boeken over de Tweede Wereldoorlog te koop aangeboden.
Bronzen beeldje van parachutist teruggevonden
Meer dan een jaar geleden werd het 70 cm hoge bronzen beeldje ‘De Parachutist’ van Jits Bakker van zijn sokkel gebroken en gestolen. Afgelopen september, kort voor de herdenkingen stelde de beeldhouwer zijn eigen exemplaar van het beeld ter beschikking.
Omdat het er niet naar uitzag dat het oorspronkelijke exemplaar teruggevonden zou worden, werd intussen begonnen met het inzamelen van geld om dit tweede exemplaar van Jits Bakker te kopen. Groot was dan ook de verbazing toen op een morgen in begin december van het vorig jaar het ernstig beschadigde oorspronkelijke beeldje op de stoep van het Airborne Museum werd aangetroffen.
Het is de bedoeling dat het beschadigde beeldje gerepareerd wordt en terugkeert op de plek waar het al vijf jaar had gestaan: tegenover de ingang van het Airborne Museum.

‘To Save a Life’
Via mevrouw Pelster uit Oosterbeek werd de redactie attent gemaakt op een Engelstalig boek met de titel ‘To Save a Life, Memoirs of a Dutch Resistance Courier’. In dit boek beschrijft de Nederlandse Elsa Caspers het werk van Nederlandse Verzetsgroepen in het gebied van de Utrechtse Heuvelrug, waaronder de zorg voor onderduikers en het verbergen van geallieerde vliegeniers. Zelf was Elsa 18 jaar oud toen zij als koerierster aan dit riskante verzetswerk deel ging nemen. Zij was o.a. betrokken bij de ontsnapping van de toenmalige Brigadier Hackett, nadat hij na de Slag om Arnhem in Ede verborgen was gehouden. Als eer-betoon aan Elsa Caspers en aan het Nederlandse Verzet schreef General Hackett het voorwoord voor het boek.
De paperback telt 176 pagina’s en is geïllustreerd met foto’s. Het boek werd uitgegeven bij Deirdre McDonalds Books, 128 Lower Richmond Road, London SW15 1LN, England. Prijs in Engelse Ponden: 9.95. (ISBN nummer: 1 898094 10 1)

Brochure over neergestorte C-47
Als afsluiting van zijn onderzoek naar een op 18 september 1944 boven de Betuwe neergeschoten C-47 (Dakota), heeft ons lid Patrick Pronk uit Den Haag daarover een brochure samengesteld. In deze publi- katie, die is getiteld ‘De 697 tijdens de Slag om Arnhem’, beschrijft hij de lotgevallen van de bemanning en van de parachutisten van het lOth Parachute Battalion die in het toestel zaten en waarvan de overlevenden door het Nederlandse Verzet in veiligheid werden gebracht.
De Nederlandstalige brochure, die 22 pagina’s telt en is voorzien van foto’s, is verkrijgbaar door overmaking van ƒ 12,— (dit is inclusief verpakkings- en portokosten) op RABO-bank nummer 35.76.75.142 t.n.v. PJ. Pronk, Scholstraat 285, 2583 WT Den Haag.

Rectificatie
In Nieuwbrief No. 60 is abusievelijk vermeld dat de heer J. Rudolphie in september vorig jaar van de Arnhem Veterans Club als dank voor zijn vele werk voor de jaarlijkse Airborne-herdenkingen een zilveren beeldje heeft ontvangen. Dit beeldje kreeg de heer Rudolphie echter van het Airborne Forces Security Fund; van de Arnhem Veterans Club ontving hij uit handen van voorzitter David Morris een glazen bokaal, met daarin gegraveerd het wapen van de AVC.

Download

Nieuwsbrief No 63, augustus 1996
Redactie:
Drs. R.P.G.A. Voskuil
C. van Roekel
G.H. Maassen jr. (026) 334 01 42

Van de redactie
Het zal u zijn opgevallen dat de vorige nieuwsbrief veel later dan normaal bij u in de bus viel. Mede de oorzaak hiervan was dat kort voordat nummer 62 zou worden gedrukt alle computer-apparatuur van de drukkerij werd gestolen. Hierdoor liep de produktie vertraging op en daarvan werd ook onze nieuwsbrief het slachtoffer. Wij bieden u hiervoor onze excuses aan.
Ongetwijfeld heeft u tevens bemerkt dat niet alle onderschriften bij de goede foto’s stonden (Engelse editie), en dat sommige regels een min of meer vreemde plaats hadden toebedeeld gekregen. Het is slechts aan een jammerlijke onoplettendheid te wijten dat deze klungeligheden ontstonden. Ook daarvoor maken wij onze verontschuldigingen.

Tentoonstelling over Glider Pilot Regiment
Op vrijdag 7 juni jl. vond in het Airborne Museum ‘Hartenstein’ de opening plaats van de tentoonstelling ‘No Engines, zweefvliegtuigen en zweefvliegtuigpiloten voor en tijdens de Slag om Arnhem’. De officiële openingshandeling werd verricht door Brigadier M.D.K. Dauncey DSO, in september 1944 sectie-com- mandant van G-Squadron, The Glider Pilot Regiment. De expositie geeft een overzicht van de geschiedenis van het Britse Glider Pilot Regiment, de training van de piloten, de verschillende typen zweefvliegtuigen, de luchtlandingsoperaties waarbij gliders werden ingezet, en het lot van de toestellen nadat ze niet meer voor operaties werden gebruikt.
Er hangt een groot aantal foto’s, en verder zijn ten-toongesteld een schitterend model van een Hamilcar zweefvliegtuig, persoonlijke bezittingen van gliderpi- loten, uniformen en uitrustingsstukken.
Bij Arnhem landden in september 1944 ca. 600 zweef-vliegtuigen van de typen Horsa, Hamilcar en Waco. Helaas is daarvan geen enkel exemplaar bewaard gebleven. Ze werden onder meer tijdens en na de Slag om Arnhem door de Duitsers verbrand.
De gliderpiloten waren na de landing ook inzetbaar als infanterist, en ze hebben tijdens de slag overal aan
de gevechten deelgenomen. De tol die het regiment daarvoor betaalde, was erg hoog. Ongeveer 1300 man namen deel aan de operatie, en daarvan sneuvelden er 229.
Voor de expositie is veel materiaal geleverd door de Oosterbeker Luik Buist, lid van onze vereniging, die twintig jaar geleden begon met het verzamelen van materiaal over het Glider Pilot Regiment, en die veel over dit onderwerp weet.
De tentoonstelling ‘No Engines’ is tot en met 3 november a.s. te zien in het Airborne Museum te Oosterbeek. Van harte aanbevolen!

Vrijdag 7 juni 1996, Airborne Museum ‘Hartenstein’ te Oosterbeek. Onder het goedkeurende oog van Luuk Buist (rechts), bekijken Brigadier Dauncey en zijn vrome de tentoonstelling ‘No Engines’.
(foto Berry de Reus)

Stereo-kijker
Voor, tijdens en na de Slag om Arnhem werden door verkenningsvliegtuigen van de Britse en de Amerikaanse luchtmacht honderden luchtfoto’s van het gevechtsgebied gemaakt. Deze werden recht naar beneden genomen, en er werd voor gezorgd dat iede-re foto de voorgaande met ongeveer 60% overlapte. Dit was nodig om ze later stereoscopisch te kunnen bekijken. Van 21 stereo-sets zijn onlangs dia’s ver-vaardigd, die met behulp van een in een speciale kast gemonteerde stereo-kijker kunnen worden bekeken. Dit apparaat werd gebouwd door de heer H. de Wijs uit Vianen.
De kast met de kijker werd door de Vereniging Vrienden gefinancierd, en werd op 26 juli jl. officieel aan de Stichting Airborne Museum overgedragen. Ter gelegenheid hiervan hield de Amsterdamse stereo- fotograaf W. van Keulen, die de benodigde reprodukties vervaardigde, een inleiding over deze bijzondere vorm van fotografie.

Powell schenkt ‘smock’ aan Airborne Museum
Geoffry Powell, in september 1944 commandant van C-Company van 156th Para Battalion, heeft zijn ori-ginele parachutisten-jack, een ‘Denison smock’, geschonken aan het Airborne Museum. Ook droeg hij een brief over, die Brigadier Hackett vanuit zijn onderduikadres in Ede aan Powell heeft geschreven, met gegevens over na de slag achtergebleven officieren, en met de opdracht om zorg te dragen voor het aanvragen van onderscheidingen. De brief is tijdens Operatie Pegasus I over de Rijn naar de geallieerde linies gesmokkeld. Majoor Powell was de enige com-pagniescommandant van het 156e die in de nacht van 25 op 26 september 1944 naar de Betuwe wist te ont-snappen.

Hans Deerenberg overleden
Op 26 mei jl. is na een ernstige ziekte overleden onze vrijwilliger Flans Deerenberg, die meer dan twaalf jaar dienst gedaan heeft als kassa-medewerker in ‘Hartenstein’.
Uiterst correct en onverstoorbaar in tijden waarin ieder ander in paniek zou geraken – stroomstoring, vals brandalarm, vier onaangekondigde bussen (altijd Britse) – bleef hij beheerst en kalm.
Zijn crematie werd bijgewoond door verheugend veel belangstellenden. Wij zullen hem niet vergeten en blij-ven hem dankbaar.
(A. Groene weg)

In Memoriam Major-General Eric Mackay
Eind december 1995 overleed op 73-jarige leeftijd Major-General Eric Mackay.
In september 1944 had kapitein E.M. Mackay het bevel over A-Troop van Ist Parachute Squadron, Royal Engineers. Hij vocht met zijn mannen in twee gebouwen aan de oostzijde van de noordelijke opritvan de Arnhemse Rijnbrug. Aan het eind van de strijd werd hij door de Duitsers gevangengenomen, maar hij wist al na een dag te ontsnappen.
Direct na zijn terugkeer in de geallieerde linies schreef Mackay zijn belevenissen op, zoals hij zei: ‘voor mijn familie en voor de soldaten waarmee ik heb gevochten’. Dit verhaal werd in oktober 1945 opgenomen in het in Schotland verschijnende tijdschrift ‘Blackwoods Magazine’, onder de titel ‘The Battle of Arnhem Bridge’. Later werd dit vertaald in het Nederlands, en in 1947 als boekje uitgegeven onder de titel ‘Whoa Mahomet. De strijd om de Rijnbrug’.
In september 1994 was Eric Mackay aanwezig bij de 50e herdenking van de Slag om Arnhem. Bij die gele-genheid was een van de redacteuren van de nieuwsbrief in de gelegenheid hem te interviewen, en werd de bijgaande foto gemaakt.

Tijdens de 50e herdenking van de Slag om Arnhem in sep-tember 1994 poseert Major-General Eric Mackay, staande voor hotel De Bilderberg in Oosterbeek, met een exemplaar van zijn boekje ‘Whoa Mahomet’.
(foto: Robert Voskuil)

Aankoop van materiaal
Met financiële steun van onze vereniging heeft het Airborne Museum een aantal uitrustingsstukken en documenten kunnen aankopen uit de collectie van de veteraan en voormalige ‘Airborne Battle Guide’ Henry McAnelly. Dit materiaal was al sinds 1978 in langdurig bruikleen in de verzameling van het museum opgenomen.

Nieuwe opslagruimte gereed
De nieuwe opslagruimte onder het bordes van het museum, waaraan de afgelopen maanden hard is gewerkt, is inmiddels gereed. Hiermee is het depot in Hartenstein uitgebreid met 70 Vierkante meter. De bouw en de inrichting werden mede mogelijk gemaakt door een geldelijke bijdrage van de Vereniging Vrienden. Achtergrondschilderij aan diorama toegevoegd In het diorama van de verbindingsdienst in de kelder van het museum in huize Hartenstein is in een voor- malig raam een klein achtergrondschilderij geplaatst,waardoor de suggestie wordt gewekt dat men vanuit de kelder op de Utrechtseweg kijkt. Evenals bij de andere diorama’s is ook dit schilderij vervaardigd door de Arnhemse kunstschilder Huub Milder. Een deel van de kosten voor dit project werd ter beschik-king gesteld door onze vereniging.

Oproep
Een van onze leden, de heer Peter Clark uit Deurne, is bezig met het samenstellen van een gids voor de monumenten die in Nederland en in Groot-Brittannië werden opgericht ter herinnering aan de Slag om Arnhem. Voor dit project zoekt Peter informatie over al deze gedenktekens, zoals de initiatiefnemers, de makers, de datum van de onthulling en de mensen die daarbij betrokken waren. Ook foto’s van de bouw, de onthulling en andere bijzonderheden zijn zeer welkom. De initiatiefnemer is te bereiken via Deltasingel 46, 5751 SM Deurne, telefoon 0493 310502, fax 0493 321411.

Nog een excursie naar Hamminkeln
Op 27 mei 1995 organiseerde de Vereniging Vrienden een excursie naar het gebied rond Hamminkeln in Duitsland, waar op 24 maart 1945 6th British Airborne Division landde in het kader van de geallieerde ‘Rhine Crossing’ operaties.
Op zaterdag 5 oktober a.s. wordt door de Documen- tatiegroep ’40 -’45 een uitstapje naar Hamminkeln gemaakt dat in grote trekken hetzelfde programma heeft als de tocht van vorig jaar: zie Nieuwsbrief No. 58. Ook nu zal de heer Johann Nitrowski de rondleiding verzorgen.
Wetende dat niet iedereen destijds meekon, worden leden van onze vereniging, voor zover er plaats is, in de gelegenheid gesteld aan de excursie van de Documentatiegroep deel te nemen. U kunt zich inschrijven door overmaking van f 57,50 op girorekening 617000 t.n.v. de penningmeester van de Documentatiegroep ’40-’45 te Bathmen, onder vermel-ding van ‘excursie’. De sluitingsdatum voor de inschrijving is 16 september. Degenen die zich aange-meld hebben en door overtekening niet meekunnen, ontvangen tijdig bericht.
Voor verdere informatie kunt u contact opnemen met W. Boersma, telefoon 0318 – 639633.

Culemborg, 1996 (week 30). In aanwezigheid van de voorzitter en de secretaris van de Politie Sport Vereniging Renkum, HH P. Vos en H. Boers, en voor de camera van foop Bal, verricht ‘medewerker van het eerste uur’ Ben van Zanten bij de firma Stol de afslag van de eerste, speciale medaille voor de komende 50e Airborne Wandeltocht, (foto Berry de Reus)

‘Gezichten van de Slag / Faces of Arnhem’
In het gemeentehuis in Oosterbeek wordt sinds 22 augustus jl. een tentoonstelling gehouden over de Slag om Arnhem. Deze heet ‘Gezichten van de Slag / Faces of Arnhem – portretten en andere personalia van Britten, Duitsers en Polen in september 1944’, en is opgebouwd uit drie onderdelen.
1. Philip Reinders en Peter Vrolijk, samen de Arnhem Battle Research Group vormend, hebben bijzondere bescheiden gekozen uit hun omvangrijke en belang-wekkende collectie. Het betreft met name afbeeldingen (portretten en groepsfoto’s) en documenten met persoonlijke gegevens en ervaringen van jongens en mannen die ruim 50 jaar geleden in de regio Arnhem/Oosterbeek vochten. Ook uitrustingsstukken en andere voorwerpen, waaronder zeer zeldzame, worden (voor het eerst) getoond.
2. Hans en Dick Timmerman en David van Buggenum laten zien hoe hun zoekwerk met metaaldetectoren op voormalige gevechtsterreinen wordt voorbereid en uitgevoerd, en welke resultaten dat oplevert. De belangrijkste en meest bijzondere vondsten van de afgelopen twee jaar worden geëxposeerd.
3. Het Gemeentearchief Renkum stelt niet eerder gepubliceerde Duitse foto’s tentoon, die enige tijd geleden zijn ontdekt in het Bundesarchiv in Koblenz. De onbekende maker heeft in de omgeving van de Dreyenseweg (het traject De Leeren Doedel – Station Oosterbeek-Hoog) Duitse soldaten in actie op de gevoelige plaat vastgelegd. Aspecten van oorlogvoering komen daarbij op een realistische wijze aan bod. De expositie is op werkdagen (van 9.00 -17.00 uur) tot en met 24 september 1996 te zien.

Voor het inpakken, adresseren en sorteren van de nieuwsbrief wordt nooit tevergeefs een beroep gedaan op vrijwilligers. Op de foto vier van deze ‘stille werkers achter de schennen’ in het Airborne Museum: (v.l.n.r.) Willem de Ruyter, Jan Smits, Cees Wichhart en Mieke de Langen, (foto Chris van Roekel, 23 januari 1996)

Pegasus Wandeltocht
Op zaterdag 26 oktober a.s. wordt in Lunteren voor de dertiende keer de Pegasus Wandeltocht gehouden. De tocht is bedoeld als herdenking van Operatie Pegasus I, waarbij in de nacht van 22 op 23 oktober 1944 150 ondergedoken geallieerde militairen van de Slag om Arnhem met behulp van het verzet over de Rijn wisten te ontsnappen.

Vijftig jaar Airborne Wandeltochten
Op zaterdag 7 september a.s. wordt in Oosterbeek de vijftigste Airborne Wandeltocht gehouden. Ter gele-genheid van dit jubileum zal een video-documentaire worden gemaakt. Hierin zal een beeld worden gegeven van de achtergrond en de geschiedenis van deze grootste dag-wandeltocht van Europa, waarbij o.a. gebruik zal worden gemaakt van historisch filmmateriaal. Bal Bedrijfsvideo uit Oosterbeek is al enige tijd bezig met de voorbereidingen voor deze productie. Een van de vele activiteiten voor de vijftigste Airborne Wandeltocht die Joop Bal inmiddels op video heeft vastgelegd, was het slaan van een speciale medaille, voor degenen die dit jaar voor de 50e keer meelopen, bij de firma Stol in Culemborg.
De film, die eind september als koopvideo op de markt komt, krijgt een lengte van ongeveer 45 minuten. De prijs wordt f 37,50 inclusief verzendkosten. Een deel van de opbrengst komt ten goede aan de Stichting ‘Lest We Forget’, die zich inzet voor oudstrijders die financieel niet in staat zijn de jaarlijkse herdenking bij te wonen.
De film kan worden besteld bij Bal Bedrijfsvideo, Rozensteeg 1, 6862 DH Oosterbeek, telefoon 026- 3340719.
Indien u in het bezit bent van foto’s of films van vroegere Airborne Wandeltochten, en deze tijdelijk beschikbaar wilt stellen aan de makers van de documentaire, dan kunt u eveneens contact opnemen met het bovenstaande adres.

Monument voor Baskeyfield VC
Van de heer Th. Peelen uit Rheden ontvingen wij bericht dat er plannen zijn voor de oprichting in Burslem, Stoke-on-Trent, van een monument voor Lance-Sergeant Jack Baskeyfield VC.
Baskeyfield (2nd Bn, the South Staffordshire Regiment) werd postuum onderscheiden met het Victoria Cross voor zijn actie bij de Acacialaan in Oosterbeek op 20 september 1944, waarbij hij verscheidene Duitse tanks en/of gemotoriseerde kanonnen buiten gevecht stelde. Sinds die datum wordt hij vermist.
Voor het gedenkteken in zijn geboorteplaats is een bedrag van 37.500 pond nodig. Om dit geld bijeen te krijgen, worden verschillende acties gevoerd.
Een daarvan is de verkoop van een speciaal herinne- ringsbord waarop de actie van Baskeyfield is afge- beeld. De prijs van het bord is, inclusief verzendkosten, 23 pond. Voor informatie over bestellingen vanuit Nederland kunt u informatie inwinnen bij ons lid Alex Junier, Van Hogendorpstraat 76, 2515 NW Den Haag, telefoon 070 3893862.

Nieuw museum op Deelen
In gebouw 20 op ‘de Kop’ bij de vliegbasis Deelen is vrijdag 7 juni 1996 een klein museum geopend, waarin de luchtoorlog boven Nederland in de periode 1940-1945 centraal staat. De opening werd verricht door de heer R.J.E.M. Zinnick Bergmann, die tijdens de Tweede Wereldoorlog als Typhoon-vlieger diende bij de Royal Air Force (zie Ministory 28, oktober 1990). ‘Bergen en Behouden’ toont o.a. een groot aantal interessante wrakstukken van tijdens de oorlog neergeschoten geallieerde en Duitse vliegtuigen, waarvan de meeste de afgelopen jaren zijn opgegraven in de Betuwe. Deze werkzaamheden werden uitgevoerd door leden van de Stichting Dutch Aircraft Examination Group (DAEG), die ook voor de conservering en de beschrijving van de vondsten zorgden. Naast vliegtuigonderdelen is ook een groot aantal persoonlijke bezittingen van bemanningsleden tentoongesteld.
In de expositieruimte wordt tevens aandacht besteed aan de geschiedenis van het vliegveld Deelen, dat na de inval in mei 1940 door de Duitsers werd uitgebouwd tot een belangrijke Luftwaffe basis.
Het museum, dat is gevestigd in de oude onderoffi-ciersmess aan de Hoenderloseweg (gebouw 20) op het hoogste punt van Deelen, is iedere zaterdag en zondag geopend tussen 10.00 en 17.00 uur. Telefoon: 026 3718320.

Download

Nieuwsbrief No. 65, februari 1997
Redactie:
Drs. R.P.G.A. Voskuil
C. van Roekel
G.H. Maassen jr. (026) 334 01 42

17e Algemene Ledenvergadering
Het bestuur nodigt u uit tot het bijwonen van de 17e Algemene Ledenvergadering, tevens Jaarvergadering, van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum Oosterbeek.
De bijeenkomst zal op zaterdag 26 april a.s. worden gehouden in de Concertzaal, Rozensteeg 3, t.o. de Oude Kerk in het Benedendorp in Oosterbeek (tel.: 026 – 3332046), aanvang 14.00 uur.
De agenda treft u bijgaand aan.
Van 11.00 tot 13.00 uur is er voor leden de gelegenheid om in een van de kleine zalen van de Concertzaal een overzicht te geven van materiaal over de Slag om Arnhem uit hun persoonlijke collecties. Tevens kunnen dan gegevens worden uitgewisseld. Wie tafel- ruimte wil reserveren om daarop materiaal te exposeren, moet contact opnemen met Eugène Wijnhoud, telefoon 026 – 3610208.
Na afloop van de ledenvergadering wordt een film over de Slag om Arnhem vertoond.

Bij een rondleiding door het nieuwe magazijn van het Airborne Museum ‘Hartenstein’ tijdens de themadag op 15 december jl., toont Wybo Boersma belangstellende leden uniformstukken uit de collectie.
(foto Berry de Reus)

Jaarverslag 1996
Bestuur
Tijdens de Algemene Ledenvergadering in april 1996 trad de heer A.A. Hofman af. Benoemd werd de heer E.Th.A. Wijnhoud uit Arnhem. Elf maal werd verga-derd. Delegaties van het bestuur voerden gesprekken met een aantal leden over beleidszaken.
Ledenbestand
Het jaar werd begonnen met 1258 leden. Gedurende 1996 werden 88 Nederlanders en Britten wegens het niet betalen van hun contributie afgevoerd als lid. Helaas ontvielen ons door overlijden 17 personen: de dames S. Pronk, E. van Niekerk, A. van Maanen- Mellema en de heren A. van Veelen, GJ. Perry, J.G. Christerus, R.C. Kift, J.F. Das, C.A. Komen, J.G. Schut, G. v.d. Top, W. Bell, C. Taylor, Ch. Rushton, J.J. Davidson, E. van den Dam en E. Small. Doordat zich 103 nieuwe leden aanmeldden, sloten we het jaar af met een vriendenaantal van 1256.
Nieuwsbrieven
Dankzij de inspanningen van de redactie en de hulp van een aantal leden, die onder meer altijd zorgen voor het verzendklaar maken, was het mogelijk om vier nieuwsbrieven met ministeries te laten verschijnen.
Werkgroepen
Een aantal leden bood zich aan om zitting te nemen in de werkgroepen ‘Evenementen’ en ‘Publikaties’. Zij zullen in het begin van 1997 worden geïnstalleerd. Teleurstellend was het feit dat de werkgroep ‘Fondsenwerving’ door het uitblijven van aanmeldingen niet tot stand kon komen.
Scholenproject
Het Scholenproject, waarmee aan de jeugd voorlichting wordt gegeven over de Slag om Arnhem, is nog steeds een succes. Het is opgezet door de vereniging in samenwerking met het Airborne Museum en de Stichting Airborne Herdenkingen, en er is grote belangstelling voor uit binnen- en buitenland.
Schenkingen aan het museum
De Vereniging Vrienden schonk in totaal voor bijna 40.000 gulden aan het Airborne Museum ‘Hartenstein’. Dit betrof de volgende zaken:
1. Een zuurstofmasker en een hoofd telefoon voor een RAF-vlieger.
2. Uitrustingsstukken, oorlogsmateriaal en documenten, die werden aangekocht van de heren McAnelly en Kloosterboer.
3. De bouw en de inrichting van de nieuwe opslagruimte in de kelder.
4. Het achtergrond-schilderij voor het diorama van de Verbindingsdienst.
Excursie/Themadag
De excursie naar Engeland in april was een groot succes. De hoeveelheid inschrijvingen overtrof verre het aantal beschikbare plaatsen, en derhalve zal de trip herhaald worden in 1997.
De themadag in december met ’s morgens een ont-vangst in het Airborne Museum en ’s middags een lezing met dia’s en een film over het maken van de film ‘A Bridge Too Far’ werd door meer dan 100 leden bezocht.
Nieuwe artikelen voor de verkoop
Mede in verband met de 50e Airborne Wandeltocht werd een aantal nieuwe artikelen in de verkoop gebracht, waaronder een Pegasus sticker, een Pegasus borduurset en enkele miniatuurwapens, zoals de Stengun, de Brengun, de Lee Enfield, de Lee Enfield Sniper en de Thompson. Deze bleken uitstekend te verkopen.
Verkoopstands
De vereniging was bij diverse evenementen aanwezig met verkoop- en propagandastands, zoals op de Open Dagen van de Koninklijke Luchtmacht op de vliegbasis Twente, de Verzetsdag, de Airborne Wandeltocht, de Pegasus Wandeltocht, de Themadag en de Algemene Ledenvergadering. De verkoopresultaten waren voor de vereniging: ƒ 4146,50 en voor het museum: ƒ 4807,25.
Al met al was 1996 een jaar waar met tevredenheid op teruggezien mag worden.
(M. de Langen)

Oproep van de penningmeester
Leden die hun contributie voor het jaar 1997 nog niet hebben betaald, wordt verzocht dit zo spoedig mogelijk te doen. De kosten van een individueel lidmaatschap bedragen ƒ 20,- en van een gezinslidmaatschap ƒ 30,- per jaar. Het gironummer van de vereniging is 44036641.

Tweede excursie naar Engeland
De tweede vijf-daagse excursie naar Engeland vindt plaats van woensdag 2 tot en met zondag 6 april 1997. Dankzij de medewerking van The Parachute Regiment zijn wij in die periode opnieuw welkom in de kazerne en de onderofficiersmess van Browning Barracks in Aldershot, van waaruit we onze tochten zullen ondernemen.

Het programma is vrijwel gelijk aan dat van de eerste trip. Er is echter één wijziging. De eerste dag zullen we namelijk een bezoek brengen aan het legendarische vliegveld Duxford. Deze voormalige basis, waar-van de bebouwing voor een groot deel nog altijd het-zelfde is als tijdens de Tweede Wereldoorlog, is herschapen in een reusachtig museum. In enorme hangars staan allerlei typen militaire vliegtuigen opgesteld en in een van de hallen kunt u getuige zijn van restauratiewerkzaamheden aan bepaalde toestellen. Zeer interessant is ook de originele ‘Operations Room’, van waaruit in deze sector de luchtslag om Engeland werd geleid. Behalve oude vliegtuigen heeft het Imperial War Museum hier een aparte hal, waarin al het grote en zware materiaal geëxposeerd wordt waarvoor in het Londense gebouw geen plaats is.
De tweede dag bezoeken we ’s morgens het Airborne Forces Museum in Aldershot en ’s middags het Museum of Army Flying in Middle Wallop, waar o.a. een aantal zweefvliegtuigen van The Glider Pilot Regiment te zien is. De zaterdag is gereserveerd voor een bezoek aan het Imperial War Museum in Londen, gevolgd door een middagje winkelen en sightseeing.
We reizen per luxe touringcar en maken gebruik van de Shuttle door de Kanaaltunnel. Op de heenreis wordt een korte stop gemaakt in het Belgische stadje leper, dat zo’n belangrijke rol speelde tijdens de Eerste Wereldoorlog. Inmiddels hebben wij degenen die vorig jaar werden
uitgeloot, de gelegenheid gegeven zich voor deze tweede excursie op te geven. De meesten hebben daarvan gebruik gemaakt. Er zijn echter nog enkele plaatsen beschikbaar. Deelnameformulieren kunnen telefonisch of schriftelijk worden aangevraagd bij
C. van Roekel, Benedendorpsweg 119, 6862 WE, Oosterbeek, telefoon 026-3333261.
De toewijzing geschiedt in volgorde van binnenkomst van de terug-gestuurde formulieren. U kunt hierop tevens vermelden of u in aanmerking wilt komen voor een ‘last minute’ toewijzing, indien iemand uit zou vallen. In verband met de sterke waardestijging van het
Britse pond is de excursieprijs nu vastgesteld op ƒ 450,- per persoon. In deze prijs zijn inbegrepen: de bus- en shuttletochten, het ontbijt, de lunch en het diner in de Browning Barracks, de toegang tot de ver-schillende bezienswaardigheden, de reisverzekering en een uitgebreide excursiegids. Dit boekje, met allerlei details over de te bezoeken objecten en andere belang-rijke informatie, wordt alle deelnemers vooraf toege-stuurd. Na 31 maait 1997 is annuleren niet meer mogelijk zon- dei dat de gemaakte onkosten ingehouden worden.
(C. van Roekel)

Wandeling
Op zaterdag 7 juni a.s. wordt een wandeling georga-niseerd langs de westgrens van de voormalige ‘perimeter’, het hoefijzervormige gebied in Oosterbeek dat in september 1944 door de Britten en Polen tot het eind van de strijd werd verdedigd. Nadere bijzonderheden staan in de volgende Nieuwsbrief.

Tweede druk ‘Who was Who’
In 1992 verscheen de eerste editie van ‘Who was Who during the Battle of Arnhem’, samengesteld door Chris van Roekel. Door de grote belangstelling voor deze ‘Order of Battle of Airborne Officers who fought at Arnhem in 1944 was dit boekje spoedig uitverkocht. In december jl. verscheen de tweede, gewijzigde druk.
hi deze nieuwe uitgave staan ook de Warrant Officers en de onderscheidingen die werden toegekend voor en naar aanleiding van ‘Arnhem’. Daarnaast bevat de publikatie nieuwe illustraties, waaronder een overzicht van uitgereikte onderscheidingen in kleur. De nieuwe ‘Who was Who’ is verkrijgbaar in het Airborne Museum ’Hartenstein’ en kost ƒ 30,-.

Tentoonstelling ‘Onverwachte Gasten’
Van 26 april tot en met 2 november 1997 zal in het Airborne Museum een tentoonstelling worden gehouden over de rol van de hotels en pensions in Oosterbeek en omgeving tijdens de Slag om Arnhem. Dit onderwerp is gekozen mede naar aanleiding van het 100-jarige bestaan van de WV in de gemeente. Vanouds was sprake van een regio waar vakantiegangers voor korte of langere tijd verbleven, en er waren dan ook veel hotels en pensions. Tijdens de gevechtshandelingen in september 1944 hebben verschillende van deze gebouwen een rol gespeeld, zowel aan Britse als aan Duitse zijde. De expositie zal hiervan een beeld geven.
Omdat met name over de pensions niet zoveel bekend is en er ook weinig materiaal bewaard is gebleven, hopen de organisatoren dat gedurende de tentoonstelling nog het een en ander over dit onderwerp tevoorschijn zal komen. Dat kan dan alsnog worden ingepast.
(Wybo Boersma)

Bijzondere evenementen
Het Airborne Museum neemt deel aan het Landelijk Museumweekend op 12 en 13 april 1997. Dit jaar staat het in het teken van ‘wandelen’. In de omgeving van de deelnemende musea wordt een route uitgezet, die bezoekers kunnen lopen.
’Hartenstein’ geeft tijdens dat weekend een gulden korting op de entreeprijs. De bezoekers krijgen een gratis routekaart van de ‘Perimeter Wandeling’. Deze is vier kilometer lang, begint bij het museum, en loopt langs verschillende markante punten uit de Slag om Arnhem, waaronder het kerkje in Oosterbeek-Laag. Zowel op zaterdag als op zondag gaat om 12.00, 14.00 en 16.00 uur een gids van het museum mee. Hij/zij geeft een nadere toelichting. Natuurlijk kan men de route op ieder ander willekeurig tijdstip ook zelf lopen.
‘Hartenstein’ zoekt medewerkers die als gids willen fungeren, en iemand die de beide dagen de organisatie op zich neemt.
De gehele maand april is overigens door de VVV s tot wandelmaand uitgeroepen. Op de drie zondagen buiten het museumweekend zal om 14.00 uur vanaf
Hartenstein de Perimeter Wandeling onder leiding van een gids gelopen kunnen worden. Hiervoor kan op die dagen de routekaart bij het Airborne Museum of de VVV gekocht worden voor ƒ 2,75. Ook hiervoor worden nog gidsen gevraagd.
Opgave en inlichtingen bij Wybo Boersma, telefoon 026-3337710 (museum) of 0318-639633 (privé).

Oproep
De zuster van een bij Arnhem gesneuvelde Britse sol-daat zoekt informatie over haar broer, Bombardier L.R. Cook. Deze artillerist was ingedeeld bij de Ist Airlanding Anti Tank Battery, Royal Artillery. Niet bekend is bij welke Troop hij hoorde. Hij sneuvelde op 20 september 1944, maar zijn graf is onbekend. Een foto van hem is hieronder geplaatst. Wie kan zijn zuster helpen aan informatie over Bombardier Cook? Reacties gaarne naar de redactie van de Nieuwsbrief. (Eugène Wijnhoud)

Bombardier L.R. Cook van de Ist Airlanding Anti Tank
Battery R.A., die op 20 september ‘1944 sneuvelde. Zijn graf is onbekend. Wie kan zijn familie helpen aan informatie over wat met hem is gebeurd?
(foto collectie Eugène Wijnhoud)

‘With Spanners Descending’
Onder de titel ‘With Spanners Descending’ verscheen kort geleden bij Bluecoat Press in Liverpool een boek over de geschiedenis van de ‘Royal Èlectrical and Mechanica! Engineers’ (REME) in Ist Airborne Division, gedurende de periode 1942 -1945.
In deze uitgave beschrijft de auteur, Joe Roberts, een militair onderdeel dat tot nog toe weinig bekendheid kreeg, maar dat van vitaal belang was voor de divisie. Als schrijver was Roberts in een unieke positie omdat hij in de functie van ‘Orderly Room Clerk’ vanaf het begin deel uitmaakte van de Ist Airborne Divisional Workshop (REME), tot aan het moment dat deze een-heid werd opgeheven. Hierdoor had hij vrijwel onbeperkt toegang tot allerlei documenten, zoals operatie- orders, militaire plannen en lijsten met promoties en overplaatsingen. Zijn administratieve talent komt duidelijk naar voren in de uitstekende historische en chronologische opzet van zijn boek.
De persoonlijke verhalen van de verschillende REME- veteranen, speciaal die van Bill Nickle, Ted Sullivan en Terry Criddle, zijn buitengewoon interessant. Het enige zwakke punt van het boek ligt m.i. in het feit dat wat weinig wordt ingegaan op technische details. Als aan dit aspect iets meer aandacht was besteed, dan zou de essentiële rol van de REME in het Britse leger nog duidelijker zijn geworden. Als excuus kan echter worden aangevoerd dat het hier gaat om een historisch overzicht en niet om een technische verhandeling.
De titel is uitstekend gekozen, en je zou deze vrij kunnen vertalen met ‘Airborne vakmensen’. Door dit boek wordt een deel van de sluier opgelicht die hangt over de wat mysterieuze aanduiding ‘REME’. Het is daardoor een ‘must’ voor iedereen die geïnteresseerd is in de Slag om Arnhem.
‘With Spanners Descending’ telt 134 pagina’s en 40 foto’s, en achter in het boek is een aantal bijlagen opgenomen. De prijs van deze Engelstalige publikatie bedraagt in het Verenigd Koninkrijk 9.99 pond. In het Airborne Museum in Oosterbeek is het verkrijgbaar voor ƒ 32,50.
(Don A. Jacobs)

‘Arnhem Venture’
Een van de militairen die, nadat Hij eind september 1944 uit Arnhem in Engeland was teruggekeerd, de pen ter hand nam om zijn wederwaardigheden op te schrijven, was Ron Kent.
Sergeant Kent behoorde tot de 21st Independent Parachute Company; de eenheid die o.a. tot taak had de landings- en droppingszones te markeren, en die later deelnam aan de gevechten in Oosterbeek. Zijn in 1944 opgeschreven, gedetailleerde verslag is nu in een getypte vorm verkrijgbaar. Het telt 55 gefotokopieerde pagina’s en is geïllustreerd met enkele foto’s en kaarten. De uitgave is voorzien van een ringband en een plastic voorkaft.
‘Arnhem Venture’ kan worden besteld bij Derek Duncan, Heather Way, Lower Bourne, Farnham, GU109 3HG, Engeland. De prijs bedraagt in Groot- Brittannië zeven pond sterling; daarbuiten tien pond, inclusief verpakkings- en verzendkosten. Indien per cheque wordt betaald, moet deze worden uitgeschreven op naam van ‘The Airborne Forces Charities’.

43rd (Wessex) Brigade en Association
In Ministory 46 vertelde Major Douglas Goddard MBE over zijn ervaringen als luitenant bij 112th (West Somerset Yeomanry) Field Regt. RA, een onderdeel van de 43rd (Wessex) Division, tijdens de Slag om
Arnhem. De divisie kwam tijdens elke belangrijke operatie in actie, vanaf de invasie in Normandië tot aan het eind van de gevechten in mei 1945. Tegen die tijd, toen deze eenheid het gebied rond Cuxhaven in Duitsland had bereikt, was een afstand van 800 mijl afgelegd. Het totale aantal verliezen sinds juni 1944 bedroeg 12000 man.
Op verzoek verschafte de heer Goddard ons enige actuele gegevens.
In 1967 werd de divisie opgeheven, maar reeds 17 jaar later werd de naam nieuw leven ingeblazen: de 43rd (Wessex) Brigade werd opgericht, behorende tot de 3rd (UK) Division. De brigade heeft zoals veel militaire eenheden in het Verenigd Koninkrijk een territoriale indeling, en beslaat de districten Devon, Cornwall, Dorset, Somerset, Avon, Gloucestershire, Wiltshire (gedeeltelijk), de Channel Islands en de Scilly Islands. De onderdelen zijn: Royal Wessex Yeomanry, 4th Devon and Dorset, 6th Light Infantry, 243 (Wessex) Field Hospital RAMC, en 43rd (Wessex) Provost Unit. De brigade is gehuisvest in de Wyvern Barracks in Exeter.
De Wyvern (= tweepotige gevleugelde draak) werd van oudsher afgebeeld op de wapenschilden en vaandels van de kortingen van Wessex, in vroegere tijden een koninkrijk in zuidwest Engeland (West Country). Sinds die tijd is deze mythische figuur het symbool van alle strijders en krijgslieden uit dit deel van het land. Het is dan ook logisch dat het militaire onderdeel dat de naam draagt van het oude koninkrijk, de Wyvern als symbool heeft.
De 43rd Wessex Association werd in vergelijking met andere, soortgelijke verenigingen pas zeer laat in de tijd opgericht, n.1. op 14 september 1995. Het ledenbestand, momenteel zo’n 300, wordt gevormd door zowel voormalige soldateii van de divisie als leden van de huidige brigade.
De belangrijkste doelstellingen zijn een band te bewerkstelligen tussen de vroegere divisie en de tegenwoordige brigade, ervoor te zorgen dat de geschiedenis, de memorabilia, en de tradities van de Wessex Division goed worden bewaard, en een vete-ranenorganisatie te zijn voor de degenen wier militaire onderdelen sinds de Tweede Wereldoorlog zijn opgeheven en voor wie geen clubs van oude kameraden bestaan.

Blik Omhoog II verschenen
Van het boek ‘Blik Omhoog 1940-1945, Wolfheze en de Zuid-Veluwe in oorlogstijd’ is de tweede band ver-schenen. De auteur, ons lid Cor Janse, heeft in 428 bladzijden de Slag om Arnhem in het gebied rond zijn voormalige woonplaats beschreven. Nooit eerder gepubliceerde gegevens en foto’s over de geallieerde bombardementen op Deelen/Schaarsbergen, Ede, Oosterbeek, Wageningen en Wolfheze op 17 september 1944 vormen het neusje van de zalm.
De gloednieuwe publikatie is voor de prijs van ƒ 44,— verkrijgbaar bij het Airborne Museum ‘Hartenstein’ en bij (boek)handelaren in de regio Arnhem. In de volgende Nieuwsbrief staat meer informatie over (de presentatie van) dit naslagwerk.

Download

Nieuwsbrief No. 67, augustus 1997
Redactie:
Drs. R.P.G.A. Voskuil
C. van Roekel
G.H. Maassen jr. (026) 334 01 42

Nieuw beeldje van ‘Airborne Soldier’
Tien jaar geleden werd speciaal voor onze vereniging een beeldje van een ‘Arnhem Soldier’ vervaardigd. Daarvan werden er ongeveer honderd verkocht. Sinds die tijd is zo’n kunstwerkje niet meer op de markt geweest, maar de vraag bleef bestaan. De Vereniging heeft daarom besloten opnieuw een beeldje te laten ontwerpen.
Gedurende een jaar zijn Chris van Roekel en de Britse vormgever (en veteraan) Peter Hicks bezig geweest een ontwerp te maken dat aan onze vergaande eisen zou voldoen. Het uiteindelijke resultaat, dat in prachtig bronskleurig kunsthars is uitgevoerd, is een gede-tailleerde weergave geworden van een Britse Airborne soldaat uit september 1944.
Peter Hicks is een van de beste kunstenaars op dit gebied. Wij zijn bijzonder vereerd met het feit dat hij, hoewel niet meer actief in zijn atelier, het een uitdaging vond om nog een keer zijn bijzondere talent te willen gebruiken om een ‘Airborne Soldier’ te scheppen.
Uiteraard is dit kunststukje niet goedkoop. Hoewel de Vereniging het beschikbaar stelt voor de kostprijs, bedraagt deze nog altijd ƒ 250,-. Wij begrijpen heel goed dat dit voor velen uwer een bedrag is dat voor een uitgave ineens aan de hoge kant is. Om die reden stellen wij een speciale financieringsregeling voor, waarvan uitsluitend onze leden gebruik kunnen maken. Deze houdt in dat u de betaling van het beeldje kunt verdelen over vijf maanden. Het enige dat u moet doen, is aan ons vijf door u ingevulde en ondertekende girobetaalkaarten of bankcheques te sturen van ieder ƒ 50,-. Aan het eind van iedere maand zorgen wij er dan voor dat het betreffende bedrag bij u wordt afgeschreven. Nadat de eerste bijschrijving op onze rekening heeft plaatsgevonden, sturen wij u het beeldje toe. De portokosten zijn daarbij voor uw rekening. Dit bedrag dient u bij de aflevering van het beeldje (aan de deur) te betalen.
Indien u gebruik wilt maken van deze regeling moet u de vijf girobetaalkaarten of bankcheques opsturen naar de penningmeester: E. van der Meiden, St. Ber- nulphusstraat 8, 6861 GS Oosterbeek. Indien u het
aankoopbedrag ineens wilt overmaken, dan kan dit worden gestort op gironummer 4403641 t.n.v. Vereniging Vrienden van het Airborne Museum Oosterbeek, onder vermelding van ‘Airborne Soldier’. Hoewel het beeldje niet goedkoop is, is het een kans die u, gezien de waarde van het kunstwerkje, zeker ernstig moet overwegen. De bestellingen worden zo snel mogelijk, in volgorde van binnenkomst, door ons verwerkt.
(E. van der Meiden)

Het nieuwe, speciaal voor onze Vereniging door Peter Hicks ontworpen en vervaardigde, parabeeldje. Het is uitgevoerd in bronskleurig kunsthars, en is ca. 25 cm. hoog. (Foto: W. de Ruyter)

Tijdens de afgelopen Algemene Ledenvergadering op 26 april 1997 bedankt voorzitter J. Smits de scheidende penningmeester R. Fennema voor al het werk dat hij voor de Vereniging heeft gedaan.
(Foto: Ferry de Reus)

‘Battlefield tour’
Op zaterdag 13 september a.s. zal een speciale ’battle- field tour’ worden gehouden. Deze is in eerste instantie bestemd is voor leden die graag eens een totaal-overzicht willen krijgen van het gevechtsgebied bij Arnhem. Vooral zij die niet in de buurt van de Gelderse hoofdstad wonen, zijn vaak niet in de gelegenheid om zelf eens rond te rijden en de plaatsen te bekijken die een rol hebben gespeeld tijdens de Slag om Arnhem.
Het initiatief voor deze slagveld tocht is van de heer W. Boersma van het Airborne Museum ‘Hartenstein’, en deze heeft ook de leiding. Hij zal worden geassisteerd door een aantal gidsen. Het programma ziet er als volgt uit:
09.00 – 10.00 uur: ontvangst van de deelnemers met koffie in het Airborne Museum, Utrechtseweg 232 Oosterbeek.
10.00 – 11.00 uur: in groepen wordt bij de maquette uitleg gegeven over de tocht. In het museum worden foto’s bekeken van plaatsen die tijdens de excursie worden bezocht.
11.00 – 12.00 uur: wandeling door Park Hartenstein, langs de tennisbanen, naar huize de Tafelberg. Indien mogelijk wordt dit pand ook van binnen bekeken. Vervolgens lopen de deelnemers naar restaurant Schoonoord.
12.00 -13.00 uur: lunch in Schoonoord, Pietersbergse- weg 4, Oosterbeek.
13.00 – 16.30 uur: ‘battlefield tour’ per bus. De route loopt langs de volgende punten: droppingszone ‘X’, landingszone ‘S’, plaats van de ‘hinderlaag’ van het Reconnaissance Squadron bij Wolfheze, omgeving van de Bilderberg, Westerbouwing, de route van lui- tenant-kolonel J.D. Frost (2nd Battalion The Parachute Regiment) door Oosterbeek en Arnhem, de Rijnbrug, Bovenover (o.a. het St. Elisabeths Gasthuis), de Oude Kerk in Oosterbeek-Laag en de Airborne Begraafplaats.
16.30 -17.00 uur: napraten in Schoonoord.
Wijzigingen in het programma zijn voorbehouden.

Het aantal deelnemers is maximaal 47 en minimaal 35. De kosten bedragen ƒ 42,50. Hiervoor krijgt u de koffie bij aankomst, de lunch, de bustocht en een excursiemap. U kunt zich opgeven door het vereiste bedrag over te maken naar gironummer 4403641 t.n.v. Vereniging Vrienden van het Airborne Museum Oosterbeek, onder vermelding van ‘battlefield tour. Het bedrag moet uiterlijk 9 september op de girorekening van de vereniging staan. Omdat een relatief korte periode zit tussen de ontvangst van deze nieuwsbrief en de sluitingsdatum, wordt u vriendelijk verzocht indien u wilt deelnemen het geld zo snel mogelijk over te maken! Als u twijfelt of het bedrag desondanks op tijd binnen is, belt u dan even met de heer Boersma.
De inschrijving geschiedt in volgorde van binnenkomst van de giro-overschrijvingen. Bij overschrijding van het maximale aantal deelnemers, krijgen alleen degenen die niet mee kunnen bericht.
Voor alle informatie kunt u terecht bij de heer Boersma, telefoon (026) 3337710 (Airborne Museum) of (0318) 639633 (privé).

Jan Hey onderscheiden
Op 29 april jl. werd Jan Hey uit Hengelo lid in de Orde van Oranje Nassau. Deze koninklijke onderscheiding werd hem toegekend voor zijn jarenlange naspeuringen naar het lot van tijdens de Tweede Wereldoorlog vermiste militairen. Hij is een internationaal erkende expert op het gebied van oorlogsgraven.
Jan Hey is ook de man die de in 1986 door onze Vereniging uitgegeven ‘Roll of Honour, Battle of Arnhem, 17-26 september 1944’ samenstelde. Dat dit standaardwerk in een behoefte voorziet, blijkt uit het feit dat het in 1993 al haar derde druk beleefde. Het is verheugend dat het werk van Jan Hey, lid van onze Vereniging en zelf altijd uiterst bescheiden, nu eindelijk ook van overheidswege waardering krijgt. Namens het bestuur en de leden van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum feliciteren wij hem hartelijk met zijn welverdiende onderscheiding!

‘Battledress’ geschonken
Begin mei 1997 schonk Mr. P.J. Southwell uit Engeland zijn ‘battledress’ aan het Airborne Museum. In september 1944 was hij als chauffeur ingedeeld bij de 7e sectie, C Troop van het Ist Airborne Reconnaissance Squadron. In de middag van dinsdag de 19e nam hij deel aan een verkenningspatrouille die vanuit Wolfheze via de Kruislaan naar de Amsterdamseweg ging. Bij restaurant ‘Planken Wambuis’ werden ze door Duitsers onder vuur genomen. Hierbij werd Southwell samen met een aantal anderen krijgsgevangen gemaakt. Slechts twee jeeps met zeven man van C Troop konden ontsnappen naar Wolfheze. (Zie ‘Remember Arnhem door John Fairley, pagina’s 85 en 96-101).
Southwell had eerder in Noord-Afrika gediend, en was een van de twee militairen van het squadron die de ‘Africa Star’ droegen. Het is voor het eerst dat het Airborne Museum ‘Hartenstein’ een uniform van het Reconnaissance Squadron in de collectie kon opnemen.

Expositie 1998
Hoewel het nog ver weg lijkt, is het Airborne Museum reeds begonnen met de voorbereidingen voor de expositie in 1998. Als onderwerp is gekozen: ‘De geschiedenis van de krijgsgevangen militairen van de lst Airborne Division . Dit is een onderwerp waar tot nog toe nauwelijks aandacht aan is besteed. Er zijn wel veel verhalen bekend, maar het onderwerp is nooit systematisch uitgewerkt.
Het is de bedoeling hiervoor een werkgroep samen te stellen. De werkzaamheden zullen onder meer bestaan uit het bijeenbrengen van beschikbare gegevens en foto’s, het inventariseren van het materiaal, het schrijven van een draaiboek, het samenstellen van de tentoonstelling binnen de beschikbare ruimte, het maken en vertalen van de teksten en uiteindelijk het inrichten van de expositie. Tevens zal de groep zich bezig houden met de publiciteit. De mensen die mee willen helpen, hebben dus een ruime keuze aan interessante werkzaamheden.
Zowel het Airborne Forces Museum in Aldershot als het Imperial War Museum in Londen hebben hun medewerking toegezegd. De streefdatum voor de samenstelling van de werkgroep is eind september. Het Airborne Museum ‘Hartenstein’ doet gaarne een beroep op belangstellende leden van de Vereniging om aan dit project deel te nemen. Voor nadere informatie kan contact worden opgenomen met de heer W. Boersma, Binnenhof 38, 6715 DP Ede, telefoon (0318) 639633 of (026) 3337710 (Airborne Museum).

Twee militairen van de Bergings- en Identificatiedienst van Koninklijke Landmacht, verzamelen de stoffelijke resten van een gesneuvelde Britse militair, die op 7 juli 1997 bij graafwerkzaamheden werden gevonden langs de Van Lennepweg in Oosterbeek.
(Foto: Berry de Reus)

Britse soldaat gevonden
Tijdens graafwerkzaamheden in de berm langs de Van Lennepweg in Oosterbeek werden op maandag 7 juli 1997 resten van een Britse militair gevonden. Onmiddellijk werd de Bergings- en Identificatiedienst van de Koninklijke Landmacht gewaarschuwd, die het stoffelijke overschot verder opgroef.
In de omgeving van de bewuste plek lag in september 1944 een verdedigingslinie van het le Bataljon van het Border Regiment. Een van de documenten die een rol kan spelen bij de identificatie van de militair is een schetskaart van de omgeving van de Van Lennepweg, die na de oorlog door een veteraan is getekend. Hierop staan niet alleen de Britse posities maar ook enkele plaatsen waar soldaten zijn gesneuveld. Op de kaart is op de betreffende locatie aan de Van Lennepweg aangegeven dat daar een met name genoemde militair is gesneuveld.
Pas wanneer de identificatie is afgerond, zal de naam van de vermiste bekend worden gemaakt.
In de afgelopen vier jaar zijn in de regio Oosterbeek de stoffelijke resten van zes militairen gevonden. Drie van hen zijn helaas door het schrijnende gebrek aan medewerking van Britse autoriteiten nog steeds niet ter aarde besteld op de Airborne Begraafplaats in Oosterbeek. De desbetreffende oudste vondsten dateren nota bene van februari 1994.

‘Traitor of Arnhem’
Enige tijd geleden verscheen een nieuw boek over de Slag om Arnhem onder de titel ‘Traitor of Arnhem’. De auteur, Allan A. Samm, beschrijft daarin zijn per-soonlijke belevenissen gedurende zijn militaire opleiding, in Noord-Afrika, in Italië en tijdens de Slag om Arnhem.
Samm, die in het Reconnaissance Squadron diende, bereikte de westkant van Arnhem, maar moest op 19 september 1944 terugtrekken op Oosterbeek. Daar nam hij tot het einde van de slag deel aan de gevechten rond Hartenstein. Hij behoorde tot de gelukkigen die in de nacht van 25 op 26 september over de Rijn konden ontsnappen.
De titel van het boek heeft betrekking op de Nederlandse dubbelspion Christiaan Lindemans, alias King Kong, wiens geschiedenis in het laatste hoofdstuk nog eens wordt samengevat.
‘Traitor of Arnhem’ verscheen in 1996 bij Minerva Press in Londen. Het ISBN nummer is: 1 86106 175 7. De prijs bedraagt in het Verenigd Koninkrijk 7 pond en 99 pence.

Oproep
Onlangs is door de Vereniging Vrienden de Werkgroep Publikaties ingesteld. Doel hiervan is het selecteren en verzorgen van door de Vereniging te publiceren uitgaven.
Een groot aantal van onze leden bestudeert bepaalde facetten van de Slag om Arnhem. Dit betreft vaak een militair onderdeel, de gebeurtenissen in een bepaald gebied of door de soldaten gebruikt materiaal. Het resultaat van dergelijke studies kan dienen als uit-gangspunt voor een publikatie.
Momenteel is de werkgroep bezig met het inventariseren van mogelijke onderwerpen. Graag vernemen wij of er leden zijn die manuscripten hebben (al dan niet zelf vervaardigd) die zouden kunnen en mogen worden gepubliceerd. Voor de goede orde wordt opgemerkt dat uiteraard niet op voorhand gesteld kan worden dat een aanmelding automatisch zal leiden tot een uitgave door de Vereniging. Een en ander is afhankelijk van het onderwerp, de lengte en de kwaliteit van het manuscript, en dergelijke.
Aanmeldingen kunnen, vergezeld van een korte beschrijving van het voorhanden zijnde materiaal, worden gericht aan de Vereniging, onder vermelding van ‘Werkgroep Publikaties’, p/a Utrechtseweg 232, 6862 AZ Oosterbeek.
(M. Peters)

Excursiegidsen verkrijgbaar
Er zijn nog enkele exemplaren verkrijgbaar van de excursiegids die werd samengesteld voor de themadag op 7 juni jl.. Het onderwerp was de strijd langs de westgrens van de Britse Perimeter in september 1944. De prijs van de publikatie bedraagt ƒ 7,50; wanneer deze moet worden opgestuurd, komt daar nog ƒ 2,50 bij. Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met Eugène Wijnhoud, Bronbeeklaan 36, 6824 PH Arnhem, telefoon (026) 3610208.

‘Onbekend Herkend’ een succes!
Zaterdag 27 juni jl. werd in het Airborne Museum voor de tweede keer een informatiedag gehouden over materiaal uit de Tweede Wereldoorlog. Circa dertig mensen kwamen met voorwerpen en documenten naar het museum om ze door de heer Boersma en de heer Takens te laten onderzoeken. Hoewel geen sprake was van spectaculaire vondsten, was het aanbod wel zeer gevarieerd. Zeer interessant was een bundeltje gedichten dat door de ondergrondse werd gedrukt en verspreid tussen september 1944 en mei 1945. Een dame had het boekje aan het eind van de oorlog gevonden op de Ginkelse Heide bij Ede. Een door een Duitse arts in de omgeving van Roermond achtergelaten sterilisatietrommel werd aan het museum geschonken, evenals een tas met grond- seinlappen en een thermosfles uit een vliegtuig. Het ligt in de bedoeling om over een aantal jaren wederom een dergelijke dag te organiseren.
(W. Boersma)

‘Airborne Battle Wheels’
Van 18 tot en met 21 september a.s. zal de vereniging Airborne Battle Wheels’ een bijeenkomst houden in Oosterbeek. De leden van deze club, die in 1995 werd opgericht, verzamelen en restaureren Britse leger-voertuigen uit de Tweede Wereldoorlog. De nadruk ligt daarbij op vervoermiddelen die door de Britse luchtlandingsdivisies werden gebruikt.
Na afloop van de paradropping op de Ginkelse Heide op zaterdag 20 september a.s. maakt een groot aantal leden van de vereniging in of op hun rijdende bezittingen een tocht door Arnhem, Oosterbeek en omstreken. Deze eindigt op de oprijlaan van het Airborne Museum ‘Hartenstein’, waar de historische voertuigen tussen ca. 16.00 en 17.00 uur door belangstellenden bekeken en gefotografeerd kunnen worden.

Graf Bakhuis Roozeboom
Bijna 52 jaar lag hij op de Airborne Begraafplaats in Oosterbeek onder een grafsteen met de tekst ‘A Soldier of the 1939-1945 War, Known Unto God’; August Bakhuis Roozeboom, die als Nederlands Commando bij Arnhem sneuvelde.
De Canadese Nederlander diende bij No. 2 Dutch Troop van No. 10 Interallied Commando, en landde in september 1944 met de le Britse Airborne Divisie bij Wolfheze. Hij werd gedood bij een vuurgevecht ter hoogte van het spoorwegviaduct over de Beneden- dorpsweg in Oosterbeek. Op 20 september kreeg hij een veldgraf bij de tennisbanen achter Hotel Hartenstein. Toen na de oorlog zijn stoffelijke overschot naar de Airborne Begraafplaats werd overgebracht, zijn de persoonsgegevens verloren geraakt. Uit nauwkeurig onderzoek van Jan Hey kwam enige tijd geleden naar voren dat August als een onbekende Canadese militair ter aarde was besteld in graf nummer I.A.6.
De Commonwealth War Graves Commission ging uiteindelijk akkoord met de conclusie van Jan Heys rapport. Een nieuwe grafzerk werd gemaakt en geplaatst, die op 5 mei jl. tijdens een korte plechtigheid werd ingewijd. Hierbij waren o.a. Nederlandse familieleden van Bakhuis Roozeboom, en twintig veteranen van No. 2 Dutch Troop aanwezig.

Op 5 mei 1997 wordt op de Airborne Begraafplaats in Oosterbeek een korte plechtigheid gehouden bij het van een nieuwe steen voorziene graf van de Nederlandse commando August Bakhuis Roozeboom.
(Foto: Robert Voskuil)

Jan Peelen overleden
Eind april jl. overleed in zijn woonplaats Zaandijk op 86-jarige leeftijd Jan Peelen. Tijdens de oorlog woonde hij in het dorp Renkum, waar hij actief was in het verzet. Hij was zeer nauw betrokken bij operatie ‘Pegasus I’, waarbij in de nacht van 22 oktober 1944 120 Geallieerde militairen over de Rijn bij Renkum konden ontsnappen. Jan Peelen zorgde o.a. dat de militairen voor dit doel werden voorzien van wapens. Ondanks het feit dat het gebied vol zat met Duitsers, bracht hij deze met een bakfiets naar de verzamelplaats in het bos, waar de Geallieerde militairen zich gereed maakten voor hun tocht naar de Rijn.
Voor zijn verzetswerk werd Jan in 1949 benoemd tot Ridder in de Militaire Willemsorde. Daarnaast kreeg hij een aantal hoge Britse onderscheidingen.
Zijn belevenissen werden beschreven in het door zijn broer G.J. Peelen geschreven, kort na de oorlog ver-schenen, boekje t Begon onder melkenstijd”, dat vele herdrukken beleefde.

Download