Archief voor categorie: Archief

Nieuwsbrief No. 68, november 1997
Redactie:
Drs. R.P.G.A. Voskuil
C. van Roekel
G.H. Maassen jr. (026) 334 01 42

Generaal Sir John Hackett overleden
Op 9 september jl., ruim een week voor de 53e her-denking van de Slag om Arnhem, overleed in zijn landhuis bij Cheltenham in de Britse county Gloucestershire op 86-jarige leeftijd generaal Sir John Hackett.

Na afloop van de herdenkingsdienst op de Airborne Begraafplaats op vrijdag 17 september ‘1965 staat John Hackett in gedachten verzonken tussen de graven.
(foto Henk Vrenian)

Hij was commandant van de 4e Parachutisten Brigade, die op 18 september 1944 landde op de Ginkelse Heide bij Ede. Na bijna een week, op zondag de 24e, raakte hij door granaatscherven ernstig gewond in de buik en benen. Hij werd vervoerd naar het St. Elisabeths Gasthuis in Arnhem, waar zijn leven werd gered door de Britse chirurg Lipmann Kessel. In het ziekenhuis werd Hackett ingeschreven als korporaal, zodat de Duitsers niet wisten wat voor een belangrijke man zij in handen hadden.
Door Piet Kruyff, een van de belangrijkste Arnhemse verzetsleiders, die werkte onder de schuilnaam ‘Piet van Arnhem’, werd hij na tien dagen ‘ontvoerd’ naar Ede, waar hij onderdook in het huis van de dames De Nooij. Hackett kreeg een vals Nederlands persoonsbewijs onder de naam ‘Johan van Dalen’. Vier maanden later wist hij met behulp van het Verzet via de Biesbosch het bevrijde deel van Nederland te bereiken.
Na de oorlog bekleedde hij een aantal hoge militaire functies. Hij was onder meer commandant van het Britse Rijnleger. Flij bleef tot 1968 in actieve dienst. Zijn belevenissen tijdens en na de Slag om Arnhem stelde hij in 1977 te boek in ‘I Was a Stranger’, dat twee jaar later in Nederland verscheen onder de titel ‘Ik ben een vreemdeling geweest’.
Verschillende malen fungeerde de generaal in september als ‘leader of the pilgrimage’; de laatste keer tijdens de 50e herdenking in 1994.
Het is de bedoeling dat een van de komende ministeries aan Sir John Hackett wordt gewijd.

In Memoriam Ken Greenough
Na een kort ziekbed met noodlottige complicaties overleed op 19 oktober jl. ons lid Ken Greenough op de jonge leeftijd van 29 jaar. Afgelopen september nam hij nog deel aan de herdenking in Oosterbeek. Ken, die woonde in St. Helens bij Liverpool, hield zich al meer dan tien jaar intensief bezig met de geschiedenis van de Slag om Arnhem, en hij bezat een encyclopedische kennis van dit onderwerp. Hij correspondeerde met een groot aantal veteranen, en hij had een uitgebreid archief met persoonlijke verhalen en rapporten.
Zijn gegevens waren toegankelijk voor iedereen, en vragen werden door hem altijd met veel zorg beantwoord. Tijdens de themadag op 7 juni 1997 fungeerde hij als een van de gidsen, en de deelnemers zullen zich zeker zijn gedetailleerde uitleg en zijn aanstekelijke enthousiasme herinneren. Het is moeilijk voor te stellen dat Ken er niet meer is. Hij werd op 28 oktober begraven in zijn woonplaats St. Helens. Onder de grote groep mensen die hem vergezelden naar zijn laatste rustplaats waren een delegatie van Arnhem-veteranen en een aantal vrienden
uit Nederland. We zullen Ken enorm missen, en we zijn met onze gedachten bij zijn zo zwaar getroffen familie.
(Robert Voskuil)

Themamiddag
Op zaterdag 13 december a.s. organiseert onze vereni-ging een themamiddag voor leden in het zalencentrum Lebret aan de Lebretweg (nummer 51) in Oosterbeek. Deze keer zal de Duitse kant van de Slag om Arnhem centraal staan.
Het programma ziet er als volgt uit:
13.30 -14.00 uur: ontvangst van de leden.
14.00 – 15.00 uur: lezing door ons lid de heer Peter Berends uit Leidschendam, getiteld ‘De 9e SS-Panzer Division Hohenstaufen en andere Duitse eenheden in de Slag om Arnhem en kort daarna, september-okto- ber 1944’.
De heer Berends is al enige jaren bezig met de studie van dit onderwerp, die hij te zijner tijd hoopt af te ron-den met een boek.
15.00 -15.30 uur: pauze.
15.30 – 16.00 uur: 2e deel van de lezing van Peter Berends en gelegenheid tot het stellen van vragen. 16.15 – 16.30 uur: vertoning van het bioscoopjournaal ‘Die Deutsche Wochenschau’ van 5 oktober 1944, met daarin Duitse filmopnamen van de Slag om Arnhem. Ca. 16.45 uur: einde themamiddag.

Jachthoorn van Frost terecht
Het Airborne Museum ‘Hartenstein’ werd op 16 sep-tember jl. onverwacht verrijkt met een unieke aanwinst: de originele jachthoorn van John Frost, die hij tijdens de oorlog vaak gebruikte om bevelen en signalen door te geven aan zijn mannen van het 2e Parachutisten Bataljon.
De 25 centimeter lange koperen hoorn met een zilveren mondstuk kreeg Frost van de jagersvereniging waarvan hij lid was. Er staat in gegraveerd: ‘Capt. J.D. Frost, with best wishes from the members of the Royal Exodus Hunt’.
Toen de inmiddels tot luitenant-kolonel bevorderde Frost in september 1944, aan het einde van de strijd bij de Arnhemse Rijnbrug, gevangen werd genomen, nam een Duitse militair het muziekinstrument van hem af. Na de oorlog kreeg Frost van de jachtvereniging een nieuw exemplaar.

Oosterbeek, 16 september 1997. De heer E.R. Oostenrijk uit Meppel poseert bij het Airborne Museum ‘Hartenstein’ met de jachthoorn van John Frost, die hij in juli 1945 vond bij de Rijnbrug in Arnhem.
(foto Berry de Reus)

Bijna 53 jaar nadat de oorspronkelijke hoorn van Frost werd afgepakt, is dit voorwerp nu weer tevoorschijn gekomen. Het werd aan het Airborne Museum aange-boden door de heer E.R. Oosterwijk uit Meppel. Deze had het in juli 1945 gevonden bij de verkeersbrug in Arnhem. ‘Ik was daar als lid van de Nijmeegse lucht-beschermingsdienst om puin te ruimen. Ik zag de jachthoorn, die helemaal zwart was geworden, op de grond liggen. Ik heb hem later schoon gemaakt’, aldus de heer Oosterwijk.
Het souvenir werd mee naar huis genomen, en heeft meer dan vijftig jaar in een kast in zijn woonkamer gestaan. De Meppelenaar, die inmiddels de leeftijd van 76 jaar heeft bereikt, vond het nu tijd worden om het instrument een goede bestemming te geven. Hij was zich er nauwelijks van bewust dat hij in het bezit was van een zeer uniek historisch voorwerp.
De heer Oosterwijk nam op advies van de lokale VVV telefonisch contact op met het Airborne Museum. Daar reageerde de staf zo enthousiast, dat de beoogde goede gever direct in de trein stapte om de jachthoorn naar Oosterbeek te brengen.
De weduwe van John Frost heeft inmiddels toestemming gegeven aan ‘Hartenstein’ om de hoorn in de collectie op te nemen. Het spreekt vanzelf dat men bij het museum buitengewoon blij is met deze bijzondere aanwinst.

Nieuwe herdenkingsenveloppe
Op 17 september 1997 verscheen een nieuwe herdenkingsenveloppe van het Airborne Museum Hartenstein. Het is de tweede van een serie met als ondeiwerp Monumenten van de Slag om Arnhem’. Deze keer staat het Polen-monument in Driel afgebeeld. Dit werd ontworpen door Jan Vlasbom uit Rotterdam. Het gedenkteken werd onthuld op 16 september 1961 door generaal-majoor Stanislaw Sosabowski, die in 1944 commandant was van de le Poolse Onafhankelijke Parachutisten Brigade. In 1970 werden er twee zuilen aan toegevoegd met de namen van de 94 Poolse militairen die tijdens of ten gevolge van de Slag om Arnhem sneuvelden. Van de nieuwe enveloppe zijn 750 genummerde
exemplaren uitgegeven. De eerste 400 daarvan zijn gefrankeerd met de beide 80 cent herdenkingszegels ’50 Jaar Marshall hulp’; de overige 350 dragen een enkele zegel. Ze zijn afgestempeld op 17 september 1997 met het filatelistenstempel van het postkantoor in Oosterbeek.
Evenals in voorgaande jaren werd enveloppe No. 001 aangeboden aan de leider van pelgrimage, generaal-majoor AJ. Deane Drummond.
De herdenkingsenveloppe met een dubbele zegel is voor zeven gulden, en die met de enkele zegel voor f 6,00 te koop in het Airborne Museum. Na de overmaking van f 8,50 respectievelijk f 7,50 op gironummer 4184300 t.n.v. Airborne Museum, Oosterbeek,
onder vermelding van ‘Enveloppe 1997’, wordt deze toegestuurd.

Market Garden op internet
De website ‘Operatie Market Garden’ van de heer Andries Hoekstra uit Arnhem is tegenwoordig te vinden onder http://www.pim.nl/mg/pegasus.htm. Hij laat het verloop van de strijd in september 1944 zien, met als zwaartepunt de Slag om Arnhem. Daarnaast geeft de site nog veel meer informatie. Zo kunnen we kennis nemen van de organisatie van de geallieerde en de Duitse troepen, en van hun uitrusting, kleding en bewapening. Bovendien wordt allerlei actuele informatie gegeven, zoals nieuwe uitgaven over het onderwerp, en er is gelegenheid om commentaar te geven. De site telt op dit moment meer dan 300 pagina’s, en is uitgeroepen tot een der beste van de wereld. Hotel
Haarhuis in Arnhem en het Airborne Museum in Oosterbeek ondersteunen Hoekstra.

Excursie-terugblik
Aan de in de vorige nieuwsbrief aangekondigde ‘battlefield tour’ over de voormalige gevechtsterreinen bij Arnhem en Oosterbeek namen 58 mensen deel. Nadat de vier gidsen aan de hand van de maquette en foto’s in het Airborne Museum de route hadden uitgelegd, vertrok het gezelschap voor een wandeling door park Hartenstein. Daarna werd het voormalige hotel “De Tafelberg’ bezocht. Dankzij de medewerking van de huidige bewoners mochten de deelnemers het gebouw van binnen bekijken.
Na de lunch in restaurant Schoonoord volgde een busrit over het vroegere slagveld. Achtereenvolgens werden de droppings- en landingsterreinen ‘X’ en ‘S’ bezocht. Daarna volgde een korte wandeling naar de tunnel onder de spoorlijn Utrecht-Arnhem, bij Wolfheze, waar op 17 september 1944 een deel van het Reconnaissance Squadron (verkenningseenheid) onverwacht in een Duitse verdedigingslinie reed. Via de ‘hollow’ bij de Valkenburglaan, ging de tocht naar de Rijnbrug, het St. Elisabeths Gasthuis en de Zwarteweg in Arnhem. De tour eindigde op de Airborne Begraafplaats in Oosterbeek. Op alle punten werd door de gidsen uitleg gegeven, waarbij gebruik werd gemaakt van kaarten en luchtfoto’s.
Het is de bedoeling dat een dergelijke algemene excursie voor leden, en eventueel ook voor andere belangstellenden, het volgende jaar één of meer malen wordt herhaald.
(W. Boersma)

Tijdens de paradropping op de Ginkelse Heide op 20 sep-tember jl. geniet The Keverend R.F. Bowers samen met een kennis van een glaasje oude jenever.
(foto Berry de Reus)

‘Off At Last’
De titel van het nieuwe boek over het 7th (Galloway) Battalion The King’s Own Scottish Borderers (7 KOSB) is ‘Off At Last’. Het werd geschreven door ons lid Robert Sigmond uit Renkum.
Het bataljon, opgericht in 1939, werd in de eerste jaren van de oorlog ingezet voor de kustverdediging van Groot-Brittannië, totdat het eind 1943 ‘airborne’ werd. Het werd samen met het 2nd Battalion The South Staffordshire Regiment en het Ist Battalion The Border Regiment een onderdeel van de Ist Airlanding Brigade.
In september 1944 nam het bataljon deel aan de Slag om Arnhem. Ruim 760 manschappen, onder com-mando van luitenant-kolonel Robert Payton Reid, vertrokken op 17 en 18 september 1944 met zweef-vliegtuigen vanuit Engeland. Slechts 74 van hen keerden in de nacht van 25 op 26 september over de Rijn terug, en bereikten Nijmegen. Als gevolg van de Slag om Arnhem verloren 120 mannen van 7 KOSB hun leven.
Deze periode van negen dagen vormt het hoofddeel van het boek, maar ook aan de ontsnappingen Pegasus 1 en II en aan de krijgsgevangenen wordt aandacht besteed.
In 1945 werd het bataljon opnieuw samengesteld en verbleef het enige tijd als deel van een bevrijdingsmacht in Noorwegen. Ook hieraan is een hoofdstuk gewijd. Daarnaast wordt aandacht besteed aan het maken van de film ‘Theirs is the Glory’ in 1945, omdat een aantal leden van het bataljon hieraan deelnam. Robert Sigmond bestudeert sinds 1983 de geschiedenis van 7 KOSB, en hij heeft drie jaar gewerkt aan de totstandkoming van ‘Off At Last’. Meer dan zestig veteranen leverden een bijdrage in de vorm van per-soonlijke verslagen, documenten en foto’s.
In plaats van (topografische) kaarten bevat het boek luchtfoto’s uit die tijd, waarop posities van de troepen zijn ingetekend.
De publikatie kan worden gezien als een soort vervolg op ‘When Dragons Flew, An illustrated history of the Ist Battalion The Border Regiment 1939-1945’, uitgegeven in 1994. Er wordt inmiddels gewerkt aan het derde deel van wat je zou kunnen noemen een serie over de Ist Airlanding Brigade, dat het 2nd Battalion The South Staffordshire Regiment tot onderwerp zal hebben.
‘Off At Last’ verscheen in een oplage van 1250 exem-plaren, en is geschreven in het Engels. Deze uitstekend verzorgde uitgave bevat 224 bladzijden en 298 illustraties, en is voorzien van een kleuren stofomslag. Het ISBN nummer is 90-9010449. De prijs bedraagt f 57,50. Het is verkrijgbaar in het Airborne Museum ‘Hartenstein’ en in de Oosterbeekse boekwinkels. Het kan ook worden opgestuurd. Voor Nederland geldt: maak f 57,50 + f 7,50 (verpakkings- en verzendkosten) = f 65,00 over op bankrekening 38.70.70.877 (van de Rabobank te Bennekom) t.n.v. R.N. Sigmond, of stuur een volledig ingevulde Eurocheque (f 65,00) op naar R.N. Sigmond, Utrechtseweg 126-A, 6871 DV Renkum.
De auteur is voor nadere informatie telefonisch bereikbaar onder nummer 0317 313533.

Reünie in Fallingbostel
In het weekend van 11 en 12 oktober 1997 werd een reünie gehouden in het voormalige Duitse krijgsge-vangenkamp Stalag Xl-B in Fallingbostel. Op initiatief van L/Cpl Andy Hone van het aldaar gelegerde Britse Tank Transporter Regiment waren voormalige krijgsgevangenen en bevrijders van het kamp uitge-nodigd. Van de in totaal 14 aanwezige veteranen had-den er negen meegevochten in de Slag om Arnhem. Het werd een drukke en interessante samenkomst. Hoogtepunten waren een lezing van de lokale historicus Hinrich Baumann, een wandeling langs de locatie van het voormalige kamp, een herdenkingsdienst op de War Cemetery van Becklingen, en een bezoek aan het Tank Regiment Museum, waar veel opgegraven voorwerpen zijn verzameld.
De hoeveelheid deelnemers aan deze reünie was in verhouding tot het oorspronkelijke aantal betrokken geallieerde soldaten tamelijk klein. Later bleek dat juist daardoor een hechte vriendengroep werd gevormd van mensen die elkaar helemaal niet kenden of sinds april 1945 niet meer hadden gezien. Dankzij de medewerking van Stan Brooks (C-Company, 2nd Para Battalion) heb ik deze reünie mogen meemaken. (Marcel Anker)

Zaterdag 20 september 1997. Voertuigen van de vereniging ‘Airborne Batlle Wheels Oosterbeek’ rijden in kolonne op de Telefoonweg, die hen midden over het voormalige lan-dingsterrein ‘X’ voert. De tocht eindigde bij het Airborne Museum.
(foto Berry de Reus)

Duitse Renault tanks in Oosterbeek
In oktober 1992 hield ons lid Geert Maassen tijdens een themamiddag een lezing over de inzet door de Duitsers van Franse Renault tanks bij de strijd in Oosterbeek in september 1944.
Naar aanleiding van deze causerie heeft Philip Reinders van de ‘Arnhem Battle Research Group’ zich verder in dat onderwerp verdiept. Het resultaat is nu samengevat in een door hem uitgegeven brochure, getiteld ‘Panzer Kompagnie 224, De Char B2 in Nederland 1943-1945’. De 40 pagina’s bevatten, naast een overzicht van de activiteiten van deze Duitse compagnie, foto’s van bijna alle Renault tanks die in Oosterbeek zijn uitgeschakeld, en afbeeldingen uit de periode voor en na ‘Arnhem’.
De publikatie kan worden besteld door een briefje te schrijven naar Philip Reinders, Delftseveerweg 37d, 3134 JG Vlaardingen, of door te bellen of te faxen naar nummer 010 4356704. De prijs van de brochure bedraagt f 12,50. Bij verzending komt daar f 3,50 bij.

Bericht van de penningmeester
Bij deze nieuwsbrief ontvangt u de acceptgirokaart voor de betaling van de contributie voor 1998. U wordt vriendelijk verzocht uw jaarlijkse bijdrage zo spoedig mogelijk over te maken.
(È. van der Meiden, penningmeester)

Download

Nieuwsbrief No. 70, mei 1998
Redactie:
Drs. R.P.G.A. Voskuil
C. van Roekel
G.H. Maassen jr. (026) 334 01 42

‘Bevrijders achter prikkeldraad’
Onder bovenstaande titel is vrijdag 17 april jl. de jaar-lijkse thema-tentoonstelling in het Airborne Museum geopend. De openingshandeling werd verricht door de heer A.J.P. Beekmeijer, die in september 1944 als Nederlandse commando deelnam aan de Slag om Arnhem. De heer Beekmeijer werd op 20 september 1944 door de Duitsers krijgsgevangen gemaakt, en hij verbleef tot 2 mei 1945 in verschillende kampen in Duitsland.
De expositie in het museum geeft een overzicht van de lotgevallen van de krijgsgevangenen van de le Britse Airborne Divisie na de Slag om Arnhem. Van de ca. 10.000 gelande Britten, Polen en Nederlanders raakten er meer dan 6000 in Duitse krijgsgevangenschap. Hieronder waren ruim 2000 gewonden. Aan de geschiedenis van deze krijgsgevangenen, die acht maanden in kampen in Duitsland verbleven, is tot nu toe weinig aandacht besteed. Door middel van deze expositie, die tot en met 1 november van dit jaar is te bezichtigen, wil het Airborne Museum deze vergeten groep naar voren halen.
Speciaal voor de gelegenheid is een ‘Prisoner of War’ krant samengesteld met teksten en foto’s over het leven in de kampen. Deze bijzondere uitgave, met een oplage van 15.000 Nederlandse en 3000 Engelse exemplaren, werd gesponsord door de Arnhemse Courant.

‘Teamwork’ leidde tot interessante expositie
De tentoonstelling ‘Bevrijders achter prikkeldraad’ kwam tot stand dankzij de inzet van een groot aantal mensen. Het idee kwam van de behoudsmedewerker van het museum, Roland Boekhorst. Na een oproep in de Nieuwsbrief werd de museumwerkgroep ‘expositie’ ingesteld, die bestond uit Wybo Boersma, Frank Evers, Peter Stolte, Marcel Anker en Haks Walburgh Schmidt, allen lid van de Vereniging Vrienden. Deze groep heeft in het afgelopen half jaar materiaal bijeengebracht, foto’s uitgezocht, teksten geschreven en de POW krant samengesteld. Tegelijkertijd werd een bouwgroep gevormd onder leiding van Roland Boekhorst, bestaande uit Henk van de Brand, Jaap
Jansen, Barry Tijssen en Theo Diepenbroek. Deze groep heeft een deel van de expositieruimte verbouwd tot een kampbarak, en heeft verder alle technische en bouwkundige voorzieningen verzorgd. Voor de vertaling van teksten in het Engels en Duits zorgden Paul Geers, Aad Groeneweg en Hans Becher. Jook van Slooten vertaalde de POW krant in het Engels.
De fotoafdrukken werden door Willem de Ruyter gemaakt, en de wandschildering werd aangebracht door Albert Zieck. Joop Bal en Berry de Reus stelden de video samen, nadat leden van de werkgroep ‘expositie’ de nodige interviews hadden afgenomen.
Naast de bovengenoemde personen hebben tientallen andere mensen en verschillende musea hun mede-werking gegeven in de vorm van foto’s, materiaal, aankleding, interviews, adviezen, etc.. Ter voorbereiding van de expositie zijn zelfs bezoeken gebracht aan het Imperia! War Museum in Londen, het Airborne Forces Museum in Aldershot en het voormalige gevangenkamp in Fallingbostel in Duitsland.
De algehele leiding was in handen van Wybo Boersma, die ook de lay-out van de tentoonstelling verzorgde.
(W. Boersma)

De bouwploeg van ‘Bevrijders achter prikkeldraad’: Theo Diepenbroek, Roland Boekhorst, Barry Tijssen, Jaap Jansen, Henk van de Brand, en Willem de Ruyter.
(foto: Berry de Reus)

Fietsexcursie
In de vorige nieuwsbrief was een aanmeldingsformulier voor de fietsexcursie op 13 juni bijgesloten. Zoals daarin werd aangekondigd, zal het thema van deze dag zijn ‘de 4e Para Brigade’. In de ochtend zullen o.a. bezocht worden de landingsterreinen bij Wolfheze, de Ginkelse Heide en de Amsterdamseweg. De lunch wordt gebruikt in Motel West-End.
In de middag wordt de tocht voortgezet naar de Leeren Doedel, de Airborne Begraafplaats en Station Oosterbeek-Hoog. Vandaar fietsen we via Johannahoeve naar de duiker onder de spoorlijn, waar een bijzonder programmaonderdeel zal plaatsvinden. Vervolgens gaat de tocht naar het ‘gat van Hackett’ langs de Valkenburglaan, om te eindigen bij het Airborne Museum.
(Eugène Wijnhoud)

Inleverdata kopij nieuwsbrief
De redaktie ontvangt regelmatig korte stukjes voor de nieuwsbrief van leden van de vereniging. Meestal zijn dit boekaankondigingen of oproepen. Dit is een ver-heugende ontwikkeling, en wij hopen dat de leden hiermee doorgaan.
Het samenstellen, vertalen, corrigeren, plakproef maken, drukken, adresseren, verpakken en versturen van de nieuwsbrief gebeurt in het algemeen in een periode van vier a vijf weken. De redaktie streeft ernaar om de nieuwsbrief ruim op tijd voor een themadag of excursie bij de leden in de brievenbus te laten vallen, maar door de late binnenkomst van kopij of door andere vertragingen lukt dat niet altijd.
Om dit probleem zoveel mogelijk te vermijden, is besloten om voortaan te werken met uiterste data waarop artikelen kunnen worden ingeleverd. Deze zijn als volgt vastgesteld: 15 januari; 15 maart; 15 juli en 15 september.
In het algemeen geldt: hoe eerder de kopij wordt inge-leverd, hoe meer kans dat deze in het eerstvolgende nummer wordt geplaatst!

Excursie naar Normandië in 1999
Komt er een excursie naar Normandië? Deze vraag hebben de organisatoren van de tochten naar Engeland en Hamminkeln de laatste tijd regelmatig gehoord. Uit het succes van deze buitenlandse excursies blijkt dat veel leden niet alleen graag meer willen weten over operatie Market Garden, maar ook over andere geallieerde luchtlandingsoperaties. Daarom heeft het bestuur onderzocht of een betaalbare battle- field tour naar Normandië tot de mogelijkheden behoort.
Onderhandelingen met een reisorganisatie hadden een positief resultaat, en inmiddels is het bestuur begonnen met de eerste voorbereidingen. Het ligt in de bedoeling om de excursie in mei 1999 te houden. Bij de volgende nieuwsbrief zal een intekenformulier worden bijgesloten, waarmee u zich kunt opgeven. Wij zullen u door middel van de nieuwsbrief op de hoogte houden van de uitwerking van de plannen.

Nieuw jeugdboek
Onder auspiciën van de Vereniging Vrienden verscheen in februari het jeugdboek ‘Krijt onder de Schoenen’. Het werd geschreven door ons lid Wim van Houten.
De auteur heeft kans gezien de belevenissen van zijn familie te verweven in een spannend boek over de lot-gevallen van een Leidse student, die in het begin van de oorlog genoodzaakt werd naar Engeland te vluchten. Het verhaal brengt de (jeugdige) lezer op een prettige en historisch verantwoorde wijze in kontakt met verschillende gebeurtenissen en aspecten van de Tweede Wereldoorlog. Bezetting, verzet, de Engelandvaarders en de opleiding van Nederlanders in Engeland, evenals die van parachutisten en geheime agenten passeren de revue. Ook wordt stil gestaan bij de oorlog in Noord-Afrika, de oorlog ter zee en de bestrijding van de Duitse spionage in Engeland. Een belangrijk deel van het bijna 200 pagina’s tellende boek wordt ingenomen door een beschrijving van de oorlogshandelingen in en rond Arnhem. Het werk is geschreven in de vorm van een verhaal, maar de historische gebeurtenissen zijn waarheidsgetrouw weergegeven. Mede daardoor is het beslist een verantwoorde aankoop.
Gezien de pedagogische waarde die aan het boek kan worden toegekend, heeft de Stichting Airborne Herdenkingen besloten 500 exemplaren aan te kopen en ten behoeve van de schoolbibliotheken in de regio te distribueren. Ook mochten wij reeds een grote bestelling van PTT-Post noteren.
De steun die werd verkregen van de Stichting Fondsenwerving Militaire Oorlogsslachtoffers, het Nederlandse Openluchtmuseum en drukkerij Tamminga Siegers, maakte het mogelijk het boek voor slechts f 12,50 aan te bieden, zodat het ruimschoots binnen het financiële bereik van 12- tot 16-jarigen (en ouder) ligt.
Het boek werd tijdens de jaarvergadering van de ver-eniging op 4 april jl. gepresenteerd aan de leden. Eventuele liefhebbers (denk ook aan kinderen c.q. kleinkinderen) kunnen het boek in het Airborne Museum aanschaffen. Het kan ook worden besteld door overschrijving van f 18,50 (f 12,50 + f 6,- portokosten) naar postbankrekening 4403641 van de Vereniging Vrienden Airborne Museum, waarna toezending volgt.
(C. van Roekel)

Een ‘S-phone’ in het Airborne Museum
Onlangs kreeg ons lid Henk van de Brand bij de ver-huizing van een overbuurvrouw een zwarte koffer met daarin wat ‘webbing’ tassen en enkele voorwerpen die op onderdelen van een radio leken. De koffer was in 1944 gedropt voor het Verzet en vervolgens verstopt in de schuur van haar vader, die dokter was. Daar heeft hij de rest van de oorlog ongebruikt gelegen. Na de bevrijding hebben de kinderen er mee gespeeld. Daarna is de koffer in de vergetelheid geraakt tot hij onlangs bij de genoemde verhuizing weer tevoorschijn kwam. Bij nader onderzoek bleek het een complete ‘S-phone’, type 13/Mark IV te zijn.
De S-phone is een zend-ontvanger met drie functies. Hij kan gebruikt worden voor radiotelefonie-verkeer, het is een baken om vliegtuigen binnen te loodsen (homing beacon), en men kan er droppingsterreinen mee aangeven (‘parachute drop spot indicator’). Voor dit laatste doel werd hij door het Verzet gebruikt. Het toestel wordt gevoed door tien accu’s, die in tassen aan een koppel zitten. Bij het gevonden exemplaar zaten de accu’s zaten nog in de tassen, maar helaas had het accuzuur een aantal tassen erg aangetast. Voor de rest is het geheel nog als nieuw.
S-phones zijn ook op de Veluwe door het Verzet ge-bruikt, naast de bekende ‘Eureka bakens’. Voor zover bekend is er nog een S-phone in Nederland. Deze is in het bezit van een verzamelaar, maar is niet meer kompleet. Wel is onlangs in Engeland een exemplaar van de speciale webbing koppel gevonden voor de accu- tassen. Het is te hopen dat ook voor het exemplaar dat in handen kwam van Henk van de Brand ooit een onbeschadigde koppel kan worden gevonden.
Inmiddels heeft Henk van de Brand besloten dit bij-zondere apparaat in langdurig bruikleen af te staan aan het Airborne Museum. Daar zal de ’S-phone’ na een grondige onderhoudsbeurt worden tentoongesteld.
(W. Boersma)

De ‘S-phone’, die het Airborne Museum onlangs van de heer Henk van de Brand in permanente bruikleen kreeg, (foto: W. Boersma)

Schenking
De heer G.I. Schut uit Wachtum heeft onlangs hel Airborne Museum een grote doos bescheiden geschonken uit de nalatenschap van zijn ouders. De familie Schut woonde in 1944 op de Cronjéweg 29, vanwaar zij tijdens de gevechten vluchtten naar Annastraat 2. Daar woonde de arts Onderwater, in wiens huis ook de familie Voskuil onderdak vond (zie M. Middelbrook, p. 345-346). De heer en mevrouw Schut Sr. adopteerden na de oorlog het graf van Lt.Col. Smyth, in 1944 commandant van het 10e Para Bataljon, en bleven in kontakt met zijn weduwe, alsook met Major Peter Warr, commandant van de B- compagnie van 10 Para, die evenals Colonel Smyth gewond in de kelder van dokter Onderwater was gebracht. De collectie bevat correspondentie, alsook een groot aantal Hoog en Laag Memorial Editions, uitnodigingen en programma’s voor en van herdenkingen, kerst-kaarten van veteranen, en andere bescheiden. De doos bevatte ook het vrij zeldzame boekje van C. Koning: ‘Oosterbeek, geschonden en vernield; Het Nederlandsch Barbizon’, gepubliceerd in 1945.
Wij zijn de heer Schut zeer dankbaar voor zijn schen-king.
Van de herdenkingsprogramma’s ontbreken in het museum nog de volgende jaren: 1951 t/m 1954, 1965, 1969 en 1974. Wie van de lezers is bereid deze aan het museum te schenken? Bij voorbaat veel dank.
(A. Groene weg)

Oproep over South Staffords
Al vele jaren zijn onze leden Alex Junier uit Den Haag en Bart Smulders uit De Zilk bezig met het verzamelen van gegevens over de rol van het 2nd Battalion, The South Staffordshire Regiment, tijdens de Slag om Arnhem. Het is de bedoeling dat dit onderzoek zal resulteren in de uitgave van een boek over dit onder-werp.
Alex en Bart hebben al een groot aantal veteranen geïnterviewd. De onderzoekers willen ook graag in kontakt komen met burgers die in de septemberdagen van 1944 betrokken waren bij de strijd in de delen van Arnhem en Oosterbeek waar militairen van het South Staffordshire regiment vochten. In het bijzonder geldt dat voor burgers die tijdens de slag verbleven in de huizen langs de Utrechtseweg bij het Gemeentemuseum in Arnhem en in het gebied rond de Oude Kerk in Oosterbeek. Ook wordt gezocht naar personen die iets weten over de gebeurtenissen rond het sneuvelen van La nee Sergeant John D. Baskeyfield bij de Acacialaan op 20 september 1944.
Wie gegevens heeft over de South Staffords wordt vriendelijk verzocht kontakt op te nemen met Alex Junier, Van Hogendorpstraat 76,2515 NW, Den Haag, telefoon 070 3893862.

Inscriptie in boom beschermd
Ons lid Mr. I.R.M. Goedings uit Renkum heeft het col-lege van burgemeester en wethouders van de gemeente gevraagd of een inscriptie in een boom langs de Hoofdlaan in Oosterbeek beschermd kan worden. De in de beuk gekerfde tekst luidt: ‘Ist Airborne Div. Sept. 44’.
We weten dat de tekst inderdaad in september 1944 is aangebracht, dankzij de informatie van de heer Dolf van der Veen. Op 18 september 1944 fietste zijn toen 10-jarige broer Ruud door Oosterbeek. Bij de Hoofdlaan zag hij dat een Britse militair, nadat deze blijkbaar een schuttersputje had gegraven aan de rand van de akker, met een zwart parachutistenmes de bovenstaande tekst in de boom kerfde.
De inscriptie is 54 jaar na de Slag om Arnhem nog steeds goed leesbaar, en de gemeente heeft aan de heer Goedings geantwoord dat met de meeste zorg zal worden omgegaan met de betreffende boom. Indien deze echter in verband met een te hoge ouderdom gekapt zou moeten worden, dan zal het stamstuk met de inscriptie aan het Airborne Museum ter beschikking worden gesteld.

Op 18 september 1944 was de toen 10-jarige Ruud van der Veen er getuige van dat een Britse militair een inscriptie kerfde in een beukenboom langs de Hoofdlaan in Oosterbeek. In mei 1.997, toen deze foto werd genomen, was de tekst nog goed leesbaar. Zowel de boom als de getuige zijn echter sinds 1944 wel wat gegroeid!
(foto: J.A. van der Veen)

Oproep
Naar aanleiding van de excursie m.b.t. het hoofd-kwartier van de 1ste Luchtlandingsbrigade (Brigadier Hicks) die wij in december 1995 organiseerden, zijn wij thans druk bezig met het schrijven van een boekje over dit onderwerp. Om een zo kompleet mogelijk beeld te krijgen van de situatie zijn wij naarstig op zoek naar ooggetuigen die in september 1944 hulp boden aan gewonde militairen en burgers op de Tafelberg, Overzicht en de Pietersberg. Tevens zijn wij op zoek naar burgers die hun toevlucht hadden gezocht in de bossen van de Pietersberg en de Hemelsche Berg (o.a. in het gebied dat bekend staat als ‘de Hel’).
Indien u ons wilt helpen, kunt u kontakt opnemen met de Arnhem Battle Research Group, t.a.v. Peter Vrolijk en Philip Reinders, Tripolihof 31, 3067 MZ Rotterdam. Telefonisch zijn wij bereikbaar na 19.00 uur op nummer 010 4209992. Uw medewerking wordt zeer op prijs gesteld!
(Peter Vrolijk & Philip Reinders)

Roll of Honour wordt herdrukt
Op dit moment wordt gewerkt aan een herdruk van
de ‘Roll of Honour, Battle of Arnhem’. Alle sinds de vorige uitgave binnengekomen aanvullingen worden op dit moment in de nieuwe tekst verwerkt. Leden die nadere informatie of correcties hebben, wordt vrien-delijk verzocht kontakt op te nemen met de heer J.A. Hey, Aad v.d. Leeuwstraat 12, 7552 HS Hengelo, tele-foon 074 2422271.

Operatie Market Garden als computerspel
De Slag om Arnhem is de afgelopen vijftig jaar het onderwerp geweest van een groot aantal boeken, arti-kelen, documentaires en speelfilms. Nu is daar een nieuw medium bijgekomen. Sofware-producent Microsoft kwam eind vorig jaar met het computerspel ‘Close Combat 2: A Bridge Too Far’. Het is niet het eer-ste spel over de Slag om Arnhem, maar wel het beste! Men commandeert in dit computerspel op pelotonsni- veau een scala aan troepen, waarbij zowel de geal-lieerde als de Duitse zijde gekozen kan worden. Van geallieerde zijde moet men trachten de strategische lokaties rondom de bruggen bij Son, Veghel, Nijmegen, Oosterbeek en Arnhem te veroveren, en een bruggehoofd over de Rijn te vestigen. Dat dit een allesbehalve gemakkelijke opgave is, blijkt als de speler verder in het spel komt. Vooral de le Britse Airborne Divisie krijgt het zwaar te verduren. Het is bovendien ‘real time’, dus rustig over je tactiek nadenken is er niet bij!
In beeld, geluid, speelbaarheid, actiegehalte, nauw-keurigheid, afwerking en research heeft Microsoft een spel van formaat afgeleverd. Het minimum PC-sys- teem dat is vereist, is echter wel een Pentium 90 MHz, 16 MB RAM, WIN 95, quad-speed cd-rom drive, ca. 60 MB vrije schrijfruimte en muisbesturing.
(R. Scheffers, Venlo)

Joe Roberts ontvangt ‘Golden Award’
Ons lid Joe Roberts heeft op 3 november 1997 in Londen een ‘Golden Award’ gekregen voor zijn boek ‘With Spanners Descending, A History of the Electrical and Mechanica! Engineers with lst Airborne Division: 1942-1945’.
Deze prijs wordt door de organisatie ‘Help the Aged’ gegeven aan mensen van boven de 65 jaar, die een waardevolle bijdrage hebben gegeven aan de gemeenschap. Joe Roberts ontving de onderscheiding in de categorie ‘Creative Work’. De Vereniging Vrienden van het Airborne Museum feliciteert Joe Roberts hierbij met dit welverdiende blijk van waardering!

Rektifikatie
In Ministory No. 57 (‘Een Stirling bij Planken Wambuis’) is helaas een naam niet correct vermeld. In plaats van Mrs. Janet P. Wood (de weduwe van de hoofdpersoon) moet er staan Mrs. Nancy P. Wood. Met excuses van de redaktie.

Download

Nieuwsbrief No. 72. oktober 1998
Redactie:
Drs. R.P.G.A. Voskuil
C. van Roekel
G.H. Maassen jr. (026) 334 01 42

Oosterbeek, 20 september 1998. The Reverend J.G. Morrison tijdens zijn preek op de Airborne Begraafplaats. Links van hem luitenant-kolonel H.B.M. Wonders, aalmoezenier bij de Koninklijke Luchtmacht.
(Foto Berry de Reus)

Themadag op 31 oktober a.s.
Zoals wij reeds in het maartnummer van de Nieuwsbrief aankondigden, zal de jaarlijkse themamiddag deze keer plaats vinden op zaterdag 31 oktober 1998. Lokatie: Zalencentrum Lebret aan Lebretweg 51 in Oosterbeek.
Het programma ziet er als volgt uit:
13.30 -14.00 uur: ontvangst van de leden.
14.00 – 14.45 uur: lezing door de heer Wybo Boersma, getiteld ‘Geallieerde krijgsgevangenen tijdens de Slag om Arnhem’.
14.45 – 15.15 uur: lezing door de heer Marcel Anker; getiteld ‘Het Duitse krijgsgevangenkamp Stalag XI-B in Fallingbostel’
15.15 -16.00 uur: PAUZE
16.00 – 16.45 uur: Vertoning van videofilms met inter-views met voormalige Britse krijgsgevangenen, en films die werden gemaakt bij de bevrijding van Duitse krijgsgevangenkampen in 1945.
Ca. 17.00 uur: einde themamiddag
Het thema van deze middag sluit aan op de expositie die tot en met 1 november wordt gehouden in het
Airborne Museum ‘Hartenstein’. Gedurende het weekend van de themamiddag is het dus de laatste gelegenheid om deze tentoonstelling te bezoeken!

Boot-excursie op Rijn en Waal
Volgend jaar bestaat ons museum vijftig jaar. Dit gegeven en het feit dat onze vereniging een jaar later haar twintigste verjaardag viert, zijn voor het bestuur en de excursie-commissie reden om een feestelijke boottocht te organiseren voor leden, medewerkers van het museum, familieleden en kennissen.
Deze dagtocht zal plaatsvinden op zondag 16 mei 1999. De boot zal vertrekken vanaf de Rijnkade in Arnhem, waarna we naar Pannerden varen om ver-volgens de Waal te volgen tot voorbij Nijmegen. De boot keert op het punt waar in september 1944 de his-torische overtocht van de parachutisten van de 82e U.S. Airborne Divisie plaats vond. Deze overtocht leidde uiteindelijk tot de verovering van de bruggen over de Waal bij Nijmegen.
Iedere deelnemer ontvangt een uitgebreide excursie- gids, en onderweg zal op verschillende plaatsen des-kundig commentaar worden gegeven op de gebeurte-nissen die 54 jaar geleden plaats vonden in het gebied waarlangs we varen.
Behalve de unieke mogelijkheid om historische plaatsen vanaf de rivier te bekijken, geeft de tocht u ook de gelegenheid te genieten van de mooie natuur langs de Rijn en de Waal.
U mag deze keer bij uitzondering uw familie, kennissen en partner meenemen. Er is plaats voor ca. 300 personen.
U krijgt koffie met gebak bij vertrek, en aan boord zal een uitgebreide koffietafel worden geserveerd.
De prijs van deze boottocht bedraagt ƒ 47,50 per per-soon en u kunt zich opgeven door middel van een inschrijfbiljet dat u bij de volgende nieuwsbrief zult aantreffen. Op dit formulier zal worden aangegeven hoe en wanneer u de reissom kunt overmaken en zullen tevens de verdere details zoals plaats, tijd en par- keermogelijkheden worden vermeld.
Houd dus zondag 16 mei a.s. vrij voor deze gezellige en leerzame bootocht!
(Namens de excursiecommissie, C. van Roekel)

Tijdens de herbegrafenis van stoffelijke overschotten van Britse militairen op 18 september 1998, wordt een van de drie kisten naar het nieuwe graf op de Airborne Begraafplaats gedragen.
(Foto Berru de Reus)

Herbegravingen op de Airborne Begraafplaats
In januari 1994 werden bij graafwerkzaamheden op de Sonnenberg in Oosterbeek twee stoffelijke overschotten van Britse gliderpiloten gevonden. Dankzij de inspanningen van de Bergings- en Identificatie Dienst van de Koninklijke Landmacht in Bussum, de Britse Militaire Attaché, de Commonwealth War Graves Commission en het Britse Ministerie van Defensie konden deze stoffelijke overschotten worden geïdentificeerd. De twee gliderpiloten bleken te zijn: Sergeant Lawrence Herbert Howes en Sergeant David Thompson, die beiden op 20 september 1944 waren gesneuveld.
Echter, sinds 1946 lag op de Airborne Begraafplaats een graf (18-A-20) dat was gemarkeerd met een steen met daarop de naam Lawrence Herbert Howes. Blijkbaar was in 1946 bij de identificatie van het stoffelijk overschot dat daar werd begraven een ernstige fout gemaakt. Het is helaas niet mogelijk om dit graf te openen om alsnog te proberen deze militair te iden-tificeren omdat het Britse Ministerie van Defensie dat niet toestaat. Het graf is daarom nu voorzien van een steen met daarop de tekst ‘A Soldier of the 1939-1945 War, Known unto God’.
In juli 1997 werd in Oosterbeek opnieuw een stoffelijk overschot van een Britse militair ontdekt. Dit gebeurde bij het aanleggen van een telefoonleiding langs de Van Lennepweg, ter hoogte van het huis nummer 14. Deze militair kon worden geïdentificeerd als Corporal George Froud van het Border Regiment. Hij was daar gesneuveld op 21 september 1944.
De hierboven beschreven gebeurtenissen kregen een indrukwekkend slot op de middag van 18 september 1998. Toen vond op de Airborne Begraafplaats in Oosterbeek een zeer bijzondere dienst plaats, die bestond uit twee gedeelten. Eerst was er een korte plechtigheid bij het graf 18-A-20, dat nu toebehoort aan een onbekende militair. Hierop volgde de herbe¬grafenis met volledige militaire eer van Sergeant Howes, Sergeant Thompson en Corporal Froud. Dit gebeurde in aanwezigheid van een groot aantal belangstellenden. Ook was een aantal familieleden bij de plechtigheid aanwezig. Zeer bijzonder was het feit dat de zoon van George Froud pas twee dagen ervoor via een oproep op de BBC televisie was opgespoord. The Reverend P.J. Howson, Chaplain to the Forces (Army), leidde de dienst op een manier die op alle aanwezigen diepe indruk maakte.

As van veteranen bijgezet
Op de ochtend van 18 september jl. werden tijdens een korte dienst twee kistjes met de as van de eerder dit jaar overleden veteranen Company Sergeant Major George Gatland MBE en Lance Corporal Harold E. Back op de Airborne Begraafplaats begraven. De plechtigheid werd geleid door The Reverend J.G. Morrison MBE, die ook op zondag 20 september voorging in de grote algemene herdenkingsdienst. CSM George Gatland was in september 1944 ingedeeld bij de Support Company van het 11e Para Bataljon. Het vliegtuig waarin hij op weg was naar de Ginkelse Heide werd westelijk van Wageningen door luchtafweer geraakt. Gatland kon het toestel tijdig per parachute verlaten en voegde zich later bij de rest van de divisie in Oosterbeek. Na de oorlog was hij ieder jaar nauw betrokken bij de organisatie van de herdenking van de Slag om Arnhem.
L/Cpl Harold Back maakte in september 1944 deel uit van het 2e Para Bataljon. Hij vocht bij de brug, waar hij de eerste dagen samen met twee andere soldaten een strategische positie bezette op de zolder van het hoofdkwartier van Lieutenant Colonel Frost. Toen dat gebouw afbrandde en zij van Frost de order kregen zich in de tuin in te graven, werden zijn twee kameraden doodgeschoten. Beek vocht door tot al zijn munitie op was. Hij werd door de Duitsers krijgsgevangen gemaakt en naar een kamp in Duitsland getransporteerd. Daaruit wist hij te ontsnappen, maar werd na een korte tijd opnieuw gevangen genomen. In april 1945 werd hij door de Russen bevrijd.

‘Arnhem Veterans’ schenken bank
Sinds 1945 leggen Oosterbeekse schoolkinderen ieder jaar tijdens de herdenkingsdienst op de Airborne Begraafplaats bloemen op de graven. Uit dankbaarheid hiervoor hebben de ‘Arnhem Veterans’ een bank geschonken ter ere van alle ‘Flower childern’. Op vrijdag 18 september jl. droeg de voorzitter van de ‘Arnhem 1944 Veteran’s Club’, David McPhee, de bank, die een plaats heeft gekregen bij de ingang van de Airborne Begraafplaats, officieel over. Namens de kinderen bedankte de Renkumse burgemeester Verlinden de veteranen voor dit geschenk.

Monument voor Stirling bemanning
In Ministory 57, bij Nieuwsbrief no. 69, werd het verhaal gedaan over Stirling LJ-883 van 570 Squadron, die op 23 september 1944 tijdens een bevoorradings- vlucht naar Arnhem werd neergeschoten. Het toestel kwam neer in de bossen bij Planken Wambuis, tussen Oosterbeek en Ede. Op initiatief van ons lid Cees van den Bosch, die al enige jaren bezig is met een onderzoek naar deze Stirling, is nu een eenvoudig monument opgericht op de plaats van de crash. Het gedenkteken werd op 6 september jl. onthuld door Christine Watkins, de zuster van de omgekomen piloot, Flying Officer William Kirkham. Het monument bestaat uit een houten blok, met daarop een tekstplaat met onder meer alle namen van de bemanningsleden.
De Vereniging Natuurmonumenten, van wie het terrein is, verleende alle mogelijke medewerking. Machiel Bosch, opzichter Zuidwest Veluwe, was vanaf het begin enthousiast over het idee, en hij assisteerde Cees van den Bosch bij de werkzaamheden die nodig waren voor de plaatsing van het gedenkteken.

Onderscheidingen
Op zondag 20 september jl. werden tijdens de tradi-tionele receptie van de Britse ambassadrice Mrs. R. Spencer in restaurant Kleyn Hartensteyn in Oosterbeek onderscheidingen uitgereikt aan drie leden van onze vereniging.
De heer A. Groeneweg, vice-voorzitter van de Stichting Airborne Museum, werd Officer of the Order of the British Empire’ (OBE) als erkenning voor het werk dat hij al vele jaren doet voor het museum in huize Hartenstein. De heer W.J.M. Duyts werd benoemd tot ‘Member of the Order of the British Empire’ (MBE) voor zijn arbeid als secretaris van de Stichting Airborne Museum, en voor het feit dat hij jarenlang een belangrijke rol speelde bij de organisatie van de jaarlijkse dropping van militairen van het 10e Para Bataljon boven de Ginkelse Heide. De heer FL Duinhoven kreeg een MBE voor zijn inzet als voorzitter van de Vereniging Nederland-Engeland, en voor zijn werk voor de veteranen.

Op 16 september jl. legde Major Tony Hibbert een krans bij het monument in Brummen, dat herinnert aan de Britse militairen die daar tijdens een vluchtpoging op 23 september 1944 door de Duitsers werden doodgeschoten. Hibbert, die zelf bij deze actie was betrokken, wist te ontsnappen en dook onder.
(Foto Berry de Reus)

Nog steeds geen spoor van jachthoorn Frost
Bijna een jaar nadat de jachthoorn van Lieutenant Colonel John Frost door de heer Oosterwijk aan het Airborne Museum ‘Hartenstein’ was geschonken (zie Nieuwsbrief No. 68), is dit unieke museumstuk bij een inbraak gestolen. In de nacht van 13 op 14 augustus jl. werd een ruit van het museum ingeslagen, waarna de dief het glas van de aanwinstenvitrine vernielde, en er met de hoorn vandoor ging. Gewaarschuwd door het inbraakalarm was conservator Berry de Reus snel ter plaatse, maar de dader was verdwenen. Ondanks intensief speurwerk is de jachthoorn nog steeds zoek.

Evacuatie herdacht
Op 18 april 1995, vijftig jaar na de bevrijding van Arnhem, werd een plaquette onthuld op de hoek van de Jansbuitensingel/Apeldoornseweg, als herinnering aan de evacuatie van de Gelderse hoofdstad. Dit jaar werd daar voor het eerst een officiële bijeenkomst gehouden, waarbij door verschillende mensen, onder wie de Arnhemse burgemeester P. Scholten, bloemen werden gelegd. Naar verwachting zal deze bloemleg- ging een jaarlijks terugkerende gebeurtenis worden.

Tony Hibbert schenkt rapporten
De ‘Leader of the Pilgrimage’, Major Tony Hibbert, heeft op 17 september jl. een complete set Britse rapporten over de Slag om Arnhem geschonken aan het Airborne Museum. Deze officiële verslagen bevatten een grote hoeveelheid informatie over de planning en de uitvoering van de operaties bij Arnhem in september 1944. Ze zullen worden opgenomen in de bibliotheek van het museum.

‘Arnhem Sacrifice’
Onlangs verscheen het boek ‘Arnhem Sacrifice’, dat werd geschreven door ons lid Colin Cummings uit Groot-Brittannië. Het boek bevat een opsomming van de logistieke gegevens met betrekking tot de le Airborne Divisie en de luchtstrijdkrachten die deelnamen aan de Slag om Arnhem. Het is geen leesboek maar een soort vademecum, net zoals ‘Who was Who’ en de ‘Roll of Honour’. Het is onvermijdelijk dat op sommige gebieden een kleine overlap is tussen deze drie boeken, maar de auteurs hebben wel informatie uitgewisseld en zorgvuldig hun terreinen afgebakend.
‘Arnhem Sacrifice’ behandelt de volgende onderwerpen. Hoofdstuk 1: De organisatie van het Allied Airborne Corps, met achtereenvolgens de structuren van het Ist Allied Airborne Army, de Ist British Airborne Division, de brigades, bataljons, dienstvakken en alle bij Arnhem ingezette kleinere eenheden. Verder geeft dit chapiter een overzicht van de commandostructuur van de verschillende eenheden. Hoofdstuk 2 is gewijd aan ‘The Air Transport Forces and the Airlift’. Hierin worden zowel de Britse als de Amerikaanse eenheden beschreven. Hoofdstuk 3 handelt over de onderscheidingen die na ‘Arnhem’ zijn uitgereikt. Bijzonder is het dat ook worden genoemd degenen die wel genomineerd werden, maar aan wie de onderscheiding uiteindelijk niet werden toegekend. Hoofdstuk 4 is gewijd aan de vliegtuigbemanningen en de despatchers die tijdens de Slag om Arnhem hun inzet met de dood moesten bekopen. Zonder te overdrijven kan ik zeggen dat dit een van de waardevolste uitgaven over ‘Arnhem’ is die ik onder ogen kreeg. Het is helder geschreven en zeer informatief. Het mag een sympathiek gebaar worden genoemd dat de auteur alle baten afstaat aan het Airborne Forces Museum (Aldershot), het Museum of Army Flying (Middle Wallop) en het Airborne Museum (Oosterbeek).
‘Arnhem Sacrifice’ werd uitgegeven door Nimbus Publishing, PO Box 3, Yelvertoft, Northhampton NN6 6ZE, Engeland. Het boek bevat 246 pagina’s, en kost in Nederland ƒ 54,50. Het is verkrijgbaar in het Airborne Museum.
(C. van Roekel)

‘Pitkin’ gids over Arnhem
In samenwerking met het Airborne Museum heeft de uitgeverij Pitkin in Engeland een battlefieldgids uitgegeven over de Slag om Arnhem. De Pitkin uitgeverij is gespecialiseerd in gidsen over historische plaatsen. Deze uitgave over Arnhem is van de hand van Martin M. Evans. Het is een fraai en kleurig boekje, waarin in 22 pagina’s de geschiedenis van de slag verteld wordt. Foto’s in zwart-wit en kleur ondersteunen het verhaal. Een aantal duidelijke kaarten maakt het mogelijk de verschillende punten op het slagveld zelf terug te vinden.
Het boekje, waarvan zowel een Nederlandse als een Engelse editie verscheen, zal mede door zijn lage prijs (ƒ 7,95) zijn weg naar de bezoekers van het museum zeker vinden. Het is uiteraard te koop in het Airborne Museum.
(W. Boersma)

‘In het Spoor van Market Garden’
Het Market Garden Comité in Den Dungen (Brabant) heeft onlangs een boekje uitgegeven getiteld ‘In het Spoor van Market Garden, Monumenten en Gedenktekens in Noord-Brabant’.
Door middel van kleurenfoto’s en begeleidende tekst wordt een overzicht gegeven van alle ‘Market Garden’ monumenten en gedenktekens in de genoemde provincie. De fraaie publicatie bevat 64 pagina’s en 55 kleurenfoto’s, en de tekst is zowel in het Nederlands als in het Engels.
U kunt in het bezit komen van dit zeer informatieve boekje door overmaking van ƒ 18,50 (dit is inclusief portokosten) op Raborekening 1069.18.680 van het Market Garden Comité in Den Dungen, onder vermelding van ‘monumentenboekje’. Het wordt u dan zo spoedig mogelijk toegestuurd.

Foto’s van De Booys tentoongesteld
In het Gemeentearchief in Arnhem is een kleine expositie ingericht van foto’s van de bekende Arnhemse fotograaf De Booys.
Na de Slag om Arnhem werd de gehele westelijke Veluwezoom op last van de Duitsers geëvacueerd, waarbij ruim 150.000 mensen gedwongen werden elders een heenkomen te zoeken. Slechts een klein aantal burgers kon met een speciale vergunning achterblijven, zoals een groep brandweerlieden en enkele mensen die in Arnhem opruimingswerk verrichtten of belast waren met allerlei technische taken. Een van hen was de heer P.J. de Booys, die met een bewijs op zak dat hij werkzaamheden verrichtte ten behoeve van de waterleiding – waar in werkelijkheid niets van waar was – zich betrekkelijk vrij in de verlaten stad kon bewegen.
Duitse patrouilles lieten hem ongemoeid. Dat zouden ze stellig niet hebben gedaan als ze hadden geweten dat hij een fototoestel bij zich had, en overal, als het maar even kon, opnamen maakte. Hij fotografeerde de ravage: leegstaande huizen, stukgeschoten voertuigen, uitgebrande winkels, de verwoeste Grote Kerk, en eindeloze hopen puin. Een verbijsterende documentatie van de teloorgang van een stad.
Nog veel verbijsterender waren de foto’s die De Booys met levensgevaar maakte van de georganiseerde plundering door Duitse militairen – het ‘Feldwirtschaftskommando 10’, dat industrievoorra den, machines en bedrijfsinventarissen ophaalde – en de civiele ‘Bergungskommandos’ uit Düsseldorf, Westfalen en Essen die stelselmatig wijk voor wijk, straat voor straat, het huisraad uit de verlaten woningen verzamelde en afvoerde.
Deze uitgebreide, absoluut unieke ‘reportage’ van een oorlogsmisdaad, die De Booys onder vaak heel moeilijke omstandigheden maakte, is in 1946 als bewijsmateriaal bij de stukken voor het proces in Neurenberg gevoegd.
Ook na de bevrijding bleef De Booys in de gehavende stad fotograferen. Interessant zijn de beelden van de wederopbouw en het langzaam weer op gang komen van het normale leven. Ook die foto’s zijn, hoewel niet uniek, vaak heel bijzonder.
De expositie van de foto’s van De Booys werd op 17 september jl. geopend in het bijzijn van de fotograaf zelf, die op 3 oktober jl. zijn honderdste verjaardag vierde. De tentoonstelling, die duurt tot en met 27 november 1998, is op werkdagen tussen 10.30 uur en 16.30 uur te zien in het Gemeentearchief van Arnhem, Westervoortsedijk 2.

Bericht van de penningmeester
Bij deze nieuwsbrief ontvangt u de acceptgirokaart voor de betaling van de contributie voor 1999. Zoals op de Algemene Ledenvergadering van dit jaar is besloten, kost vanaf heden een individueel lidmaatschap f 30,- en een gezinslidmaatschap f 40,-. U wordt vriendelijk verzocht uw contributie zo spoedig mogelijk over te maken.
(É. van der Meiden, penningmeester)

Download

Nieuwsbrief No. 74, mei 1999
Redactie:
Drs. R.P.G.A. Voskuil
C. van Roekel
G.H. Maassen jr. (026) 334 01 42

Bij de opening van de expositie ‘Ontsnapping over de Rijn’ in hel Airborne Museum ‘Hartenstein’ op 16 april 1999, waren ook Job en Maarten van den Bent aanwezig. Zij waren in hef najaar van 1944 nauw betrokken bij de organisatie van de Pegasus operaties. Hier ontvangen zij i’an museumstichtingsvoorzitter J.W.A.M. Vertinden (tweede van rechts) een exemplaar van het boekje ‘Ontsnapping over de Rijn’. Rechts de heer Wi/bo Boersma, de organisator van de expositie.
(foto: Berry de Reus)

Van uw nieuwe voorzitter
In de bestuursvergadering van 16 april jl. zijn de functies in ons bestuur opnieuw verdeeld. Het vertrek van Jan Smits, onze voorzitter, en de komst van Cees van den Bosch als nieuw bestuurslid, maakten dit wenselijk.
Het bestuur ziet er nu als volgt uit. Voorzitter: Chris van Roekel, secretaresse: Mieke de Langen, penning-meester: Erik van der Meiden, en de ‘gewone’ bestuursleden Eugène Wijnhoud (evenementen), Robert Voskuil (redaktie Nieuwsbrief), Wim de Ruijter (fotowerk), en Cees van den Bosch (publicaties).
Mij is dus de eer te beurt gevallen uw vereniging in de komende tijd te leiden. Ik zal dit met plezier en enthousiasme doen gedurende een periode van vier jaar, of korter indien noodzakelijk. Deze wens heb ik zowel in ons bestuur als in de jaarvergadering van
10 april jl. kenbaar gemaakt. Ik doe dit werk voor mijn plezier, en zolang dit mogelijk is en mijn gezondheid het toelaat, kunt u op mij rekenen. Het is mijn bedoeling u in iedere nieuwsbrief op de hoogte te houden van onze ervaringen en plannen.
(C. van Roekel)

Jan Smits 17 jaar voorzitter
Vanaf 20 maart 1982 was Jan Smits onze voorzitter. Zijn rust, weloverwogen oordeel, vriendelijkheid en betrokkenheid zijn van doorslaggevende betekenis geweest voor de sterke groei die onze vereniging heeft doorgemaakt. Van een clubje enthousiastelingen zijn we ontwikkeld naar een actieve vereniging met 1200 leden, in binnen- en buitenland. Daarvoor zijn we Jan veel dank verschuldigd.
Nadat hij, geplaagd door gezondheidsklachten, te kennen had gegeven zijn functie neer te leggen, is tijdens de afgelopen jaarvergadering het voorstel aangenomen hem te benoemen tot erelid. Vanwege Jans gezondheid was het niet mogelijk hem tijdens die ledenbijeenkomst of de boottocht als zodanig te huldigen. Robert Voskuil, Wim de Ruijter en ondergetekende hebben hem thuis opgezocht, en hem de eer¬volle benoeming meegedeeld.
In de volgende Nieuwsbrief zullen wij hierover berichten.
(C. van Roekel)

Cees van den Bosch nieuw bestuurslid
Tijdens de Algemene Ledenvergadering van 10 april jl. is ons lid Cees van den Bosch (51) uit Arnhem toegetreden tot het bestuur van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum. Hij zal o.a. het bestuur in de Commissie Publicaties vertegenwoordigen.
De bloemleggingen op de Airborne Begraafplaats waaraan hij deelnam tijdens zijn schooltijd in Oosterbeek, waren voor hem het begin van zijn belangstelling voor de Slag om Arnhem.
Vooral de rol van de Royal Air Force heeft zijn

interesse. Daarbij gaat het hem niet alleen om de vliegtuigbemanningen, maar vooral ook om de inzet van de Air Despatchers van het Royal Army Service Corps (RASC), die de voorraden tijdens de ‘supply missions’ moesten afwerpen.
Als Nederlands lid van de British Air Despatch Association is hij niet alleen geïnteresseerd in de geschiedenis van de RASC, maar ook het hedendaagse Royal Logistic Corps boeit hem zeer.
Op de voorpagina van de vorige nieuwsbrief stond een foto van Cees van den Bosch bij de onthulling van een monumentje voor een op 23 september’ 1944 tus¬sen Arnhem en Ede neergekomen Stirling bevoorradingsvliegtuig.

Ontsnapping over de Rijn
Op vrijdag 16 april 1999 opende de Commissaris der Koningin in Gelderland, de heer J. Kamminga, in het Airborne Museum ‘Hartenstein’ de expositie ‘Ontsnapping over de Rijn’. Deze tentoonstelling geeft een beeld van de operatie Pegasus 1 in de nacht van 22 op 23 oktober 1944. Tijdens Pegasus I wisten 138 geallieerde militairen die na de Slag om Arnhem op de Veluwe waren achtergebleven, over de Rijn naar het bevrijde deel van Nederland te ontsnappen. Helaas werd operatie Pegasus II, waarbij opnieuw werd getracht een groep militairen over de Rijn te krijgen, een mislukking
Over dit onderwerp zijn wel veel verhalen bekend, maar er zijn weinig foto’s en voorwerpen bewaard gebleven. Voor de tentoonstelling is dan ook gekozen voor het uitbeelden van enkele belangrijke scènes uit die periode. Allereerst een diorama waarin we het transport van gedropte containers zien. Daarin zaten uniformen en wapens voor de ondergedoken militairen. De deelnemers aan de ontsnappingstocht moes¬ten immers als militair herkenbaar zijn.
Een tweede diorama toont een bespreking van enkele stafofficieren in een huis van een burger op de Veluwe. De operatie stond weliswaar onder Britse militaire leiding, maar de hulp van het Veluwse Verzet was onontbeerlijk.
Het derde diorama brengt de Crossing over de Rijn in beeld. Daarbij is gebruik gemaakt van lichteffecten en geluid om het geheel zo realistisch mogelijk te laten lijken.
Alle diorama’s zijn gebouwd door de vrijwilligers Jaap Jansen, Theo Diepenbroek en Barry Tijssen, op aanwijzingen van Roland Boekhorst.
Bij de dokumenten op de expositie zijn een paar opmerkelijke stukken. Zo ligt er een unieke Duitse evacuatie-order voor de bevolking van het dorp Bennekom uit oktober 1944, en het vermoedelijk enig overgebleven exemplaar van het ondergrondse blad ‘News of the Underworld’, dat in Brammen werd uitgegeven door majoor Tony Hibbert. Ook hangt er een Engelse krant van 20 november 1944, waarin verslag wordt gedaan van operatie Pegasus 1.
Bal Bcdrijfsvideo en Berry de Reus hebben een video bij de expositie vervaardigd. Tevens verscheen er een uitgebreide herdruk van het boekje ‘Dutch Courage and Pegasus’ (zie hieronder).
Twee studenten van de PABO hebben als eindexamen-opdracht een aanvulling gemaakt op hel bestaande scholenproject.
De tentoonstelling ‘Ontsnapping over de Rijn’ is tot 31 oktober te zien in het Airborne Museum.
(W. Boersma)

Drie vrijwilligers aan het werk voor de expositie ‘Ontsnapping over de Rijn’. V.l.n.r. Barry Tijssen, die helaas op 17 februari 1999 overleed, Jaap Jansen en Theo Diepenbroek.
(foto: Roland Boekhorst)

Boekje over Pegasus I en II
Ter gelegenheid van de expositie ‘Ontsnapping over de Rijn’ in het Airborne Museum, is een herdruk ver¬schenen van de herinneringen van majoor Digby Tatham Warler. De oorspronkelijke uitgave verscheen in de Engelse taal in 1991 onder de titel ‘Dutch Courage and Pegasus’. Door de zeer beperkte oplage was dit boekje binnen korte tijd uitverkocht.
Van de nieuwe, uitgebreide uitgave, die werd samengesteld door Robert Sigmond en Cees van den Bosch, verschenen zowel een Nederlandse editie (‘Ontsnapping over de Rijn’) als een Engelse editie (‘Escape across the Rhine’).
Het verhaal van Tatham Warter begint op 21 september 1944, wanneer hij, nadat de strijd bij de brug in Arnhem voorbij is, krijgsgevangen wordt gemaakt. Hij weet al snel te ontsnappen, en wordt in de daarop volgende weken door het Edese Verzet verzet verborgen gehouden. In die periode worden de plannen voor operatie Pegasus I gemaakt. De auteur geeft daarvan een gedetailleerd beeld, evenals van zijn leven als onderduiker. Operatie Pegasus 1 wordt een groot succes, en Tatham Warter beschrijft op aanschouwelijke wijze het verloop van deze massale ontsnapping over de Rijn.
Naast het persoonlijke verhaal van Tatham Warter hebben de samenstellers in het boekje een aantal kor¬te, algemene hoofdstukken opgenomen over operatie Pegasus I en II, en over de Pegasus Wandeltocht die sinds 1984 ieder jaar wordt georganiseerd.
‘Ontsnapping over de Rijn’ is geïllustreerd met foto’s (waaronder een luchtfoto van de oversteekplaats) en een kaartje. Deze keurig verzorgde uitgave telt 44 pagina s, en is verkrijgbaar in het Airborne Museum. Prijs: ƒ 7,50.

In Memoriam Barry Tijssen
Op 17 februari jl. overleed op 65-jarige leeftijd de heer Barry Tijssen uit Oosterbeek. Barry was een van de vrijwilligers in het Airborne Museum. De afgelopen vier jaar heeft hij zowel bij de kassa als in de winkel gewerkt. Bij de opbouw van de verschillende exposities was hij een van de technische mensen, die achter de schermen veel werk verrichtten. Nooit werd tevergeefs een beroep op hem gedaan. Wij hebben Barry leren waarderen als een geliefd en collegiaal mede¬werker. Op 22 februari is hij onder grote belangstelling in Oosterbeek begraven.
(W. Boersma)

De battledress van generaal Sir John Hackett, die nu, samen met andere persoonlijke bezittingen, in het Airborne Museum ‘Hartenstein’ wordt tentoongesteld.
(foto: Berry de Reus)

Nieuwe vitrine gewijd aan Sir John Hackett
In het Airborne Museum is een vitrine geplaatst met voorwerpen die betrekking hebben op generaal Sir John Hackett, tijdens de Slag om Arnhem commandant van de 4e Parachutisten Brigade. Al bij zijn leven schonk generaal Hackett diverse voorwerpen aan het Airborne Museum. Na zijn overlijden besloot Lady Hackett dat ook zijn uniform en verschillende andere voorwerpen in het Oosterbeekse museum thuis horen. In de nieuwe vitrine zijn nu onder meer tentoongesteld de battledress en de onderkleding die Hackett droeg toen hij tijdens de slag gewond werd, zijn rode baret en zijn horloge.

Vanuit de tijd dat Hackett zat ondergedoken in Ede zijn geëxposeerd een valse landbouw-Ausweis op naam van Jan van Dalen (Hacketts schuilnaam in Ede), een geborduurde lap die boven zijn bed hing in zijn onderduikadres bij de dames De Nooij, en het speldje ‘Slecht Horend’, dat Hackett droeg.
Van majoor Geoffrey Powell kreeg het museum een brief met gegevens over de slag, die werd geschreven door Hackett in Ede en die werd meegegeven met operatie Pegasus I.
(W. Boersma)

Koffiekamer geheel vernieuwd
De koffiekamer van het Airborne Museum heeft de afgelopen maanden een totale opknapbeurt gehad. Het in de zeventiger jaren aangebrachte verlaagde plafond werd eruit gesloopt, evenals de lelijke betimmering van triplexplalen langs de muren. Daarachter kwam tot ieders verrassing de originele houten lambrisering tevoorschijn. Waar deze, vermoedelijk door het oorlogsgeweld, was verdwenen, is die door de aannemer bijgemaakt. Het grijze linoleum is vervangen door een prachtige houten vloer. De klassieke sfeer wordt nog versterkt door fraaie gordijnen en een Italiaanse, handgemaakte kroonluchter. Aan de muren hangen foto’s van Huize Hartenstein rond de eeuwwisseling.
Het restauratieproject stond onder leiding van Wil van Breeschoten, Adriana van Beintema en Henk van de Brand. Zij kunnen trots zijn op het prachtige resultaat, dat iedereen maar eens met eigen ogen moet bekijken!

‘A Tour of the Arnhem Battlefields’
Onder bovenstaande titel verscheen kortgeleden een nieuw boek over de Slag om Arnhem, dat werd geschreven door John Waddy. In september 1944 was majoor Waddy commandant van de B-compagnie van het 156e Para Bataljon.
Mede dankzij zijn encyclopedische kennis van de Slag om Arnhem, was de auteur jarenlang betrokken bij de organisatie van de battlefieldtours van het Britse Staff College. Voor deze tours werden altijd enkele veteranen uitgenodigd, die op de verschillende excursie- punten hun eigen verhaal vertelden.
Waddy heeft deze en andere verhalen nu verwerkt in een omvangrijke excursiegids. Van 46 locaties, die verspreid liggen over het voormalige slagveld, geeft hij eerst een kort overzicht van de gebeurtenissen die daar plaatsvonden. Vervolgens laat hij een aantal militairen aan het woord die op de betreffende plek daadwerkelijk aan de gevechten deelnamen. De lezer en excursieganger krijgt daardoor een uitstekend beeld van de gebeurtenissen in september 1944. Bovendien heeft hij in het boek een aantal korte, maar zeer duidelijke hoofdstukken opgenomen, met de nodige achtergrond informatie, zoals over de operatieplannen en de slagordes van de verschillende onderdelen.

Het boek is rijkelijk geïllustreerd met grond- en lucht-foto’s, en met enkele kaarten. Bij het boek hoort een grote, gedetailleerde stafkaart.
John Waddy’s ‘A Tour of the Arnhem Battlefields’ is een waardevolle aanwinst in de steeds groeiende reeks publicaties over De Slag. Iedereen die zich voor het onderwerp interesseert, zal dit na lezing kunnen beamen. Van harte aanbevolen!
Het boek werd uitgegeven bij Leo Cooper in Engeland (ISBN 0 85052 571 3). Het kost in het Verenigd Koninkrijk 12,95 Engelse Ponden. In Nederland is de publicatie o.a. verkrijgbaar in het Airborne Museum. De prijs is daar ƒ 47,50 (inclusief de grote stafkaart).

‘The Tommies are coming!’
In 1987 publiceerde de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum het dagboek van een 16-jarig Oosterbeeks meisje uit september 1944. In het boekje, dat verscheen onder de titel ‘De Tommies komen!’, beschrijft het meisje, Marie-Anne geheten, het leven in de dagen die vooraf gingen aan en die volgden op de luchtlandingen van 17 september 1944. Het verhaal speelt zich af in het Benedendorp in Oosterbeek, vlak¬bij de Oude Kerk, waar tot het eind van de slag zeer zwaar werd gevochten. Er bestaan uit de Slag om Arnhem vrijwel geen andere dagboeken van kinderen, en dat maakt deze uitgave uniek. Door het grote opmerkingsvermogen en de eenvoudige schrijfstijl van de auteur is het dagboek zowel voor kinderen als voor volwassenen zeer leesbaar en interessant.
Van Nederlandse zijde is er altijd veel belangstelling voor dit boekje geweest, en gedurende een aantal jaren werd het door de Stichting Airborne Herdenkingen cadeau gegeven aan de kinderen die deelnamen aan de bloemlegging op de Airborne Begraafplaats tijdens de grote herdenkingsdienst in september.
Van het verhaal verscheen in 1988 een Engelse editie in een oplaag van slechts honderd exemplaren, en in een gefotokopieerde vorm. Omdat die reeds jaren is uitverkocht, heeft de Vereniging nu een meer professioneel gedrukte editie uitgegeven.
‘The Tommies are coming’ is geïllustreerd met een aantal bijzondere foto’s, en telt veertig pagina’s. Het is verkrijgbaar in het Airborne Museum ‘Hartenstein’, en kost ƒ 17,50.

Commentaar op Ministory No. 61
Uit Engeland ontvingen wij van ons lid de heer F.J. Petrie M.M. het volgende commentaar op de Ministory over de Valburg Conferentie.
‘Als voormalig lid van de 43e Wessex Divisie (hoewel slechts als sergeant bij de genie) ben ik van mening dat de onevenwichtige opmerkingen over onze divisie- commandant in Ministory No. 61 niet zomaar kunnen worden geaccepteerd, zonder dat een meer positieve beschrijving van hem aan onze lezers wordt gegeven. Het beeld dat Jerzy Dyrda schetst van de militaire gestalte van generaal Thomas, past niet bij de man die
drie jaar diende tijdens de Eerste Wereldoorlog, die twee keer gewond raakte, die drie keer werd onder¬scheiden wegens dapperheid, en die ten tijde van Operatie Market Garden meer dan dertig jaar onafgebroken in het Britse leger had gediend, waarbij hij in 1941 de rang van Major-General had bereikt.
In de Ministory wordt een vergelijking gemaakt tussen het uiterlijk van generaal Sosabowski (als para¬chutist geland, versleten uniform, etc.) en dat van de keurige, bijna paradeplaats-achtige verschijning van generaal Thomas.
De indruk wordt gewekt dat het totale contrast in het uiterlijk van de twee generaals hun verschillende houding benadrukt, en in het geval van generaal Thomas, zijn gebrek aan betrokkenheid bij de taak die voor hen lag.
Generaal Thomas was een front-commandant, die aan het hoofd stond van een divisie die vanaf Normandië altijd midden in de actie had gezeten, en die aan het eind van de vijandelijkheden meer verliezen had geleden dan enige andere divisie: een totaal van 12.482 man. Hij had de reputatie van een medogenloze, doordouwende militair, die de bijnaam ‘de slager’ kreeg voor zijn veronderstelde ongevoeligheid voor de verliezen. Hij was altijd in de voorste linies te vin¬den, staande in zijn Humber pantserwagen, om een goed overzicht te krijgen van het slagveld, vandaar de stofbril om de verschoten rode band om zijn pet. Zijn actieve geest overwoog zelfs dat als de doorstoot met tanks noordelijk van Nijmegen zou vastlopen, een brigade van de Wessex Divisie aan boord zou gaan van een kleine vloot Rijnaken om vervolgens naar Arnhem te varen, ‘met 25 ponder kanonnen vastge¬maakt op de dekken’.
Geoffrey Powell schrijft in zijn boek ‘The Devil’s Birthday’ dat het plaatsen van de Poolse Parachutisten Brigade onder het bevel van de 43e Wessex Divisie, volgens sommigen wel moest resulteren in wrijving tussen de generaals Sosabowski en Thomas.
Het was bekend dat generaal Sosabowski geen gemakkelijke ondergeschikte was, en dat het moeilijk was met hem te werken, terwijl generaal Thomas door velen werd beschouwd als afstandelijk en nors. Als commandant van de 43e Wessex Divisie was de laatst-genoemde bijzonder precies, maar aan zijn bekwaamheid werd nooit getwijfeld.
Bij tenminste twee gelegenheden verving hij generaal Horrocks als commandant van het 30e Corps. Zijn militaire loopbaan bereikte een hoogtepunt toen hij als Sir Ivor Thomas werd benoemd op de post van Quarter-Master General van het Britse leger.
Misschien kan het ware karakter van generaal Thomas het best worden geïllustreerd door het vol¬gende verhaal uit het officiële verslag van de Wessex Divisie.
Toen de generaal met zijn gebruikelijke duidelijkheid aan Brigadier Essame (214e Brigade) zijn plannen voor de aanval op Bremerhaven uiteen zette, stormde de Brigade-Major binnen en meldde: ‘Sir, de BBC heeft zojuist de onvoorwaardelijke overgave van de Duitse troepen in Noordwest-Europa bekend gemaakt’. Op scherpe toon antwoordde generaal Thomas: ‘Ik ont¬vang mijn bevelen van de Corps Commander en niet van de BBC’, waarna de briefing werd voortgezet. Hij was een echte vakman’.

Download