Archief van de maand: december, 2020

Van de Voorzitter
Bij het uitkomen van dit eerste nummer van de Nieuwsbrief van 2006, wil ik graag nogmaals iedereen bedanken die zich het afgelopen jaar heeft ingezet om de evenementen van de WAM en in het bijzonder het 25-jarig jubileum, tot een succes te maken. Gezien de vele positieve reacties die we kregen, kunnen we er met extra veel plezier op terugkijken.
Het sturen en leiden van een vereniging betekent echter vooral vooruitkijken. Ook in dit nieuwe jaar zal weer veel werk moeten worden verzet om allerlei lopende en nieuwe zaken te organiseren. Het bestuur doet dat graag, maar dan kan wederom niet zonder de hulp van welwillende leden.
Al enige tijd geleden gaf Wybo Boersma te kennen dat hij graag meer voor de VVAM zou willen doen, maar dat drukke werkzaamheden als directeur van het Airborne Museum hem in zijn mogelijkheden beperkten. Nu hij de leiding van het museum heeft overgedragen aan zijn opvolger, heeft Wybo eindelijk wat meer tijd gekregen en hij wil deze voor een deel gaan besteden aan werkzaamheden voor de Vereniging Vrienden. Hij zal o.a., nog meer dan in het verleden, mee gaan werken aan de organisatie van themadagen en excursies. Daarnaast neemt hij zitting in de redactie-commissie van de Nieuwsbrief. Het spreekt vanzelf dat het bestuur van de WAM zeer blij is met dit aanbod van Wybo.
(Ben Kolster, voorzitter)

In Memoriam Cora Baltussen
Op 18 november jl. overleed op 93-jarige leeftijd Cora Baltussen. De naam Cora Baltussen is onverbrekelijk verbonden met de rol van de Eerste Poolse Onaf-hankelijke Parachutisten Brigade tijdens de Slag om Arnhem.
In de dagen dat de Poolse troepen in en om Driel vochten, hielp zij bij de verpleging van gewonde sol-daten. Die periode maakte een onuitwisbare indruk op haar en het was het begin van een diepe vriendschap met de Poolse bevrijders, die zou duren tot het eind van haar leven.
Samen met haar broer Albert en een aantal anderen in het dorp vormde zij in 1946 het Comité Driel- Polen. Dit comité zorgde voor de oprichting van het eerste monument voor de omgekomen Poolse sol-

De op 18 november jl. overleden Cora Baltussen, nam op 18 september 2005 nog deel aan de herdenkingsplechtigheden in Driel. Hier zit zij tussen tussen de Poolse majoor TJ. Herman (Retd) en de kleinzoon van generaal-majoor Stanislaw Sosabowski, Mr. Michael Sosabowski.

daten. De onthulling vond plaats in september 1946. In de jaren daarna onderhield Cora de kontakten met de Polen en organiseerde zij samen met de andere leden van het comité de jaarlijkse herdenkingen in het dorp Driel.
Het is triest dat zij het niet meer meemaakt dat de Poolse brigade en haar commandant, generaal- majoor Stanislaw Sosabowski, nu uiteindelijk toch het eerbetoon krijgen, waarop zij, gezien hun prestaties, recht op hebben.

Jaarvergadering
De 26ste Algemene Ledenvergadering, tevens jaarvergadering, van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum zal worden gehouden op zaterdag 8 april 2006. Plaats en programma zijn vermeld op een los inlegvel, dat bij deze Nieuwsbrief is bijgesloten.

Koninklijke onderscheidingen
Vijf mensen zijn onlangs geëerd met een hoge Britse koninklijke onderscheiding voor hun inzet bij het levend houden van de herinnering van de Slag om Arnhem en voor hun aandeel bij de organisatie van de jaarlijkse Airborne herdenkingen.
Wybo Boersma, Eugène Wijnhoud en Chris Petter kregen op 22 november jl. uit handen van de Britse ambassadeur in Nederland, Mr. L. Parker, het onder-scheidingsteken dat behoort bij de status van

22 November 2005. Wybo Boersma ontvangt uit handen van de Britse Ambassadeur in Nederland, Mr. Lyn Parker, de versierselen die behoren bij de Britse koninklijke onderscheiding ‘Member of the British Empire’.

‘Member of the British Empire’ (MBE). De Renkummer Chris Petter is waarschijnlijk wat minder bekend dan de andere heren. Hij verzorgt al gedurende een groot aantal jaren de graven van een tiental Britse en Canadese militairen in Oosterbeek, Heteren en Groesbeek en onderhoudt intensief contact met de nabestaanden.
Voorzitter Marius van Pelt en secretaris Pouwel Vos van de Stichting Airborne Herdenkingen kregen op 23 november jl. de versierselen die behoren bij de onderscheiding ‘Most Excellent Order of the British Empire’ (OBE).

Social evening
Op vrijdagavond 17 maart is er weer een ‘Social Evening’ in het Airborne Museum. U bent vanaf 19.30 uur weer van harte welkom. De bibliotheek en het depot zijn open en enkele leden van de WAM zullen wat resultaten van hun historisch onderzoek laten zien. De avond wordt afgesloten om ca. 10.00 uur.

Het pistool van generaal Kussin
In september 2004 ontving het Airborne Museum uit handen van de heer T.J. Pieterse, voorzitter van het comité ‘Lest we Forget’, een opmerkelijk wapen. Het is een 6,35 mm pistool, merk Orgies’ Patent gemaakt in Erfurt in Duitsland. Het is afkomstig van Sergeant K.B. Costello, 3e Parachutisten bataljon, die de volgende geschiedenis erbij leverde. ’17 september 1944. Om 10.30 verlieten wij Engeland en kwamen om 1.30 uur aan op de Renkumse heide. We trokken op door het bos langs de weg. Voor ons werd af en toe geschoten. We bereikten de weg naar Oosterbeek. We hoorden een auto aankomen en gingen in dekking. Toen de wagen in zicht kwam opende B compagnie het vuur. Een aantal jonge soldaten was veel te fanatiek en zij schoten de wagen bijna in tweeën. De militairen in de wagen waren dood en wij gingen verder, passeerden Hartenstein, en kwamen bij een kruispunt. Daar kwamen we onder hevig mortiervuur te liggen. Omdat we niet verder konden oprukken, kregen we orders terug te trekken op Hartenstein. Ik werd teruggestuurd naar de auto om te kijken of er nog nuttige documenten in lagen.
Toen ik het lichaam van de generaal fouilleerde, bleek hij een klein automatisch pistool in een schouderholster onder zijn linker arm te hebben. Ik pakte het holster met het pistool en stopte dat in mijn smock. Vervolgens nam ik wat papieren en enkele andere wapens mee naar het hoofdkwartier. Het kleine pistool hield ik in mijn smock, omdat ik wist dat een van de officieren het zou willen hebben, als ze het zagen.’
Later raakte Kevin Costello gewond bij gevechten rond de Oude Kerk in Oosterbeek en werd hij als gewonde krijgsgevangene naar het St. Elisabeths Gasthuis gebracht. Hij werd niet gefouilleerd, waardoor het pistool in zijn smock niet werd gevonden. Vanuit het St. Elisabeths Gasthuis werd hij naar Apeldoorn gebracht en vandaar zou hij met een trein naar Duitsland worden vervoerd. Costello weet echter uit de trein te ontsnappen en komt na drie weken met hulp van het verzet over de Rijn bij eigen troepen.
Tot zover de (ingekorte) verklaring van sergeant Costello. Het pistool heeft hij jarenlang als souvenir bewaard en in 2003 gaf hij het aan de heer Pieterse. Deze heeft het nu aan het Airborne Museum overgedragen.

Activiteiten in 2006
Hieronder volgt worden georganiseerd: een lijst van activiteiten die door de VVAM en het Airborne Museum in 2006

Datum, Activiteit, Georganiseerd door, Toegankelijk voor niet leden
17 maart Social Evening in het Airborne Museum V.V.A.M. Ja Alleen leden, ja
8 april Jaarvergadering V.V.A.M. met excursie V.V.A.M.
20 mei Boekenbeurs 2e Wereldoorlog rond het Airborne Museum Hartenstein Airborne Museum Ja ja
24 – 28 mei Battlefield tour Normandië Airborne Museum Ja
9 september 60 Jaar film ‘THEIRS IS THE GLORY’ in de Concertzaal in Oosterbeek. V.V.A.M. ja Ja
22 september Social Evening in het Airborne Museum V.V.A.M. ja ja
28 sept. -1 okt. Battlefield tour Ardennen Airborne Museum
14 oktober Excursie Lonsdale Force, Oosterbeek V.V.A.M.
15 november Lezing in restaurant Kleyn Hartensteyn V.V.A.M.

15 September 2005. Het door Sergeant Kevin Costello in september 1944 buitgemaakte pistool uan de Duitse generaal Kussin, wordt door de heer Tanno Pieterse overgedragen aan Frans Smolders, directeur van het Airborne Museum. (FOTO: BERRY DE REUS)

‘Martiale Monumenten’ gemarkeerd
In de gemeente Renkum zijn onlangs vijf ‘martiale monumenten’ met een informatiebord gemarkeerd. Martiale monumenten zijn stille getuigen van de Slag om Arnhem, die nu nog zichtbaar zijn in het landschap en die beschermd moeten worden. Het gaat hierbij om restanten van loopgraven, schuttersputten, de voormalige landingsterreinen en andere bijzondere locaties. De aangewezen plekken vormen een bijzondere categorie in de Renkumse gemeentelijke monumentenverordening.
Op 2 februari werd het eerste informatiebord onthuld bij het spoorviaduct tussen de Klingelbeekse- weg en de Benedendorpsweg in Oosterbeek. Dit gebeurde door Francisca Ravestein, wethouder van de gemeente Renkum. In de muren van het genoemde viaduct herinnert een groot aantal kogelgaten aan de gevechten die hier in de middag van 17 september 1944 plaats vonden tussen mannen van de B compagnie van het Tweede Parachutisten Bataljon en Duitse troepen, die de opmars van de Britten naar de Arnhemse brug trachtten te stoppen.
Dergelijke borden, met teksten in de Nederlandse en in de Engelse taal, zijn ook geplaatst bij de duiker onder de spoordijk tussen Wolfheze en Oosterbeek, bij de landingsterreinen langs de Telefoonweg in Renkum, bij het restant van een Duitse loopgraaf in de bossen langs de Kerklaan in Doorwerth en bij ‘de Hel’, een dal in het park De Hemelse Berg, waar tijdens de Slag om Arnhem tientallen Oosterbeekse burgers hun toevlucht zochten.
De panelen zijn een geschenk van de Stichting CITER (Cultuur, Informatie, Toerisme, Evenementen in Renkum). Ze hebben dezelfde vorm als de borden die de ‘Perimeter route’ markeren.

Poolse Brigade krijgt eerherstel
De Eerste Poolse Onafhankelijke Parachutisten Brigade krijgt 61 jaar na de oorlog alsnog de Militaire Willemsorde. Deze hoogste Nederlandse militaire onderscheiding is een eerbetoon aan de Poolse para’s voor hun inzet tijdens de Slag om Arnhem in september 1944. Hun commandant, generaal-majoor Stanislaw Sosabowski (1892-1967) wordt postuum geëerd met de Bronzen Leeuw.
Het eerbetoon is gebaseerd op een diepgaand onderzoek van de Kanselarij van de Nederlandse Orden en het Kapittel der Militaire Willems-Orde en op onderzoek in het Sikorski Instituut in Londen. Verschillende mensen hebben zich in de loop der tijd ingezet voor dit eerherstel, waaronder de onlangs overleden Cora Baltussen en haar neef Arno Baltussen. Ook ZKH Prins Bernhard heeft niet lang voor zijn dood nog in duidelijke bewoordingen aangegeven dat de Poolse brigade alsnog moet worden geëerd met een hoge Nederlandse onderscheiding.
Veel is ook te danken aan ons lid Erik van Tilbeurgh van de Stichting ‘Wojtek, Poolse Bevrijders op Alle Fronten’ uit Boxtel. Niet alleen is hij een van de initiatiefnemers voor het eerherstel, maar dankzij zijn jarenlange archiefonderzoek, o.a. in het Polish Institute and Sikorski Museum in Londen, beschikt hij over een schat aan voor deze zaak belangrijke historische documenten, die uiteindelijk van cruciaal belang zijn geweest voor de beslissing om alsnog tot onderscheiding over te gaan. Bovendien gaf Erik regelmatig zijn medewerking aan artikelen in kranten en aan TV documentaires over de rol van de Poolse troepen in de Tweede Wereldoorlog.
In de volgende nummers van de Nieuwsbrief komen we op dit onderwerp terug.

Waarom dat boek?
Het onlangs verschenen boek ‘The Royal Air Force at Arnhem’, uitgegeven door onze eigen vereniging, heeft bij een aantal leden vragen opgeroepen. Op zich zijn die begrijpelijk in het licht van de eerdere publicaties ‘Tugs and Gliders to Arnhem’ en ‘Green On!’ van de hand van Arie-Jan van Hees. Sommige mensen vroegen mij, als Coördinator Publicaties van de Vrienden, dan ook: wat voegt de nieuwe uitgave daaraan toe? Om te beginnen is het van belang iets van de ontstaansgeschiedenis te weten. Daarvoor moet ik u even mee terugnemen in de tijd. In 2002 organiseerde Philip Reinders (lid van de Arnhem Battle Research Group) in het gemeentehuis in Oosterbeek een tentoonstelling met de titel ‘WINGS by air to Arnhem. De rol van de Royal Air Force tijdens zweefvliegtuig- en bevoorradings- vluchten, 17-25 september 1944’. Die expositie was in september en oktober van dat jaar te bekijken, en bij het samenstellen daarvan had Philip hulp van Luuk Buist en mij. Ik mocht dat doen omdat ik toen nog gemeentearchivaris van Renkum was. De tentoonstelling was een groot succes, en vele bezoekers vroegen: kunnen jullie daar een boekje van maken? Wij hadden daar wel oren naar. Een jaar later was het zover dat Luuk en Philip een kant-en-klaar manuscript konden aanbieden aan het bestuur van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum Oosterbeek, met de vraag of zij bereid en in staat waren daar een boek van te maken. Inmiddels was ik bij de Vrienden aangesteld als Coördinator Publicaties, dus dat kwam goed uit. Chris van Roekel, Eugène Wijnhoud en Robert Voskuil lazen het verhaal, en zij zeiden zonder omhalen: dat moeten we uitgeven.
Het bestuur besloot vervolgens om de tekst in de vorm van een echt boek te gieten, en ik kreeg de taak om een en ander in goede banen te leiden. Allengs werd mijn aandeel in het werk zodanig groot dat mijn naam op dringend verzoek van de beide samenstellers aan die van hen werd toegevoegd. Dat neemt niet weg dat ik hier nadrukkelijk opmerk dat ik vind dat het hun product is. Het was de bedoeling om in mei 2004 een boekje over het voorgedragen onderwerp uit te geven. Het kant-en-klare verhaal bleek bij een grondige bestudering en controle van de bronnen echter nog helemaal niet af te zijn, en het desbetreffende tijdpad moest al gauw geheel en al worden bijgesteld. Geleidelijk aan werd het manuscript ook nog eens dikker en dikker.
Het gevolg van dit al was dat het veel langer heeft geduurd dan verwacht en gedacht was, maar tegelijkertijd heeft het bijgedragen aan een drastische verbetering van de kwaliteit. Er zitten onvolkomenheden in, dat weet ik zeker, maar wij hebben in ieder geval ons uiterste best gedaan om ze te vermijden of te corrigeren.
In de tussentijd verscheen, in september 2004, Arie- Jan van Hees’ boek ‘Green On!’, maar dat was geen reden om het Vriendenproject af te blazen. Naar de mening van de samenstellers van het oorspronkelijke RAF-manuscript waren er in grote mate voldoende verschillen die een separate uitgave rechtvaardigden.
Zo is het in de eerste plaats een feit dat Arie-Jan over de sleeptoestellen en de zweefvliegtuigen schreef (‘Tugs and Gliders to Arnhem’), en over de bevoorradingsvluchten (‘Green On!’). Wij vervaardigden een publicatie over de 38 en 46 Group van de Royal Air Force.
Uiteraard komen in ons product onderwerpen voor die ook in de andere twee boeken staan. Dat kan moeilijk anders. Wie heden ten dage een publicatie wijdt aan de Slag om Arnhem, geeft automatisch gegevens en afbeeldingen aan de openbaarheid prijs die eerder al elders werden gebruikt.
Waar het om gaat is dat in ons boek informatie staat over ALLE missies die in september 1944 door de genoemde onderdelen van de Britse luchtmacht werden gevlogen. Er is GEEN ANDERE publicatie (ons bekend) waarin de correcte gegevens staan van elke vlucht.
Van alle missies, en dat zijn er 1331, worden in ieder geval de rang, de voorletters en de naam van de gezagvoerder, het type vliegtuig met het registratie-nummer, het squadron, het vliegveld, en het tijdstip van vertrek en aankomst vermeld. Deze vluchten zijn onderverdeeld in 12 Pathfinder missies, 710 Glider vluchten en 609 bevoorradingsmissies. Van de toestellen die niet gewoon op hun thuisbasis terugkeerden, zijn ook verdere bijzonderheden gegeven. Bijvoorbeeld informatie over de andere bemanningsleden, en over wat met hen en het vliegtuig is gebeurd. Onze uitgave is dan ook in de eerste plaats een naslagwerk, opzoekboek of referentiepublicatie. Juist omdat er al zoveel verhalen van ooggetuigen bekend en gepubliceerd zijn, en juist omdat ALLE daarbij horende inhoudelijke gegevens nog niet eerder elders zijn geopenbaard.
Daarnaast hebben we in het RAF-boek de nodige ervaringen opgenomen van mensen die het meege-maakt hebben. Die wederwaardigheden vormen ons inziens een welkome aanvulling en afwisseling op/van de ‘droge’ statistische informatie.
‘The Royal Air Force at Arnhem’ bestaat uit 23 hoofdstukken, en is voorzien van een index met 1182 namen. Het overgrote deel daarvan heeft betrekking op piloten, navigators, radiotelegrafisten enzovoorts. Voor de goede orde, het boek gaat wel over de Britse luchtmacht, maar onder de betrokke-nen bevinden zich ook Canadezen, Nieuwzeelanders, Australiërs, Amerikanen en Zuidafrikanen Het maken en presenteren van ‘The Royal Air Force at Arnhem – Glider and re-supply missions in September 1944’ kon gebeuren mede dankzij de hulp van de volgende personen en instanties.
– Cees van den Bosch, die de algehele, met name spirituele, begeleiding verzorgde, zelfs als dat nodig was vanuit Frankrijk;
– Peter Clark, die er verantwoordelijk voor was dat de Engelse taal niet al te veel geweld werd aangedaan;
– Michel Hildebrand, die namens Hildebrand DTP te Wageningen op een fraaie manier zorgde voor het omslag en de complete lay-out;
– en tenslotte Van Eek & Oosterink drukkers, gevestigd te Dodewaard. Wat zij deden, kunt u wel vermoeden.
Met het bovenstaande hoop ik duidelijk gemaakt te hebben waarom wij vonden dat we een boek moesten maken dat
– er zeer fraai en goed verzorgd uitziet;
– een degelijke en verantwoorde inhoud bevat;
– voor een acceptabele prijs kan worden aangeschaft. Het bestuur van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum Oosterbeek was het gelukkig unaniem helemaal met ons eens, en daarom is de publicatie er gekomen.
Luuk, Philip en ondergetekende zijn er blij mee!
‘The Royal Air Force at Arnhem’ is in ieder geval te koop bij het Airborne Museum ‘Hartenstein’ en de lokale boekhandelaren in de regio Arnhem. De prijs bedraagt € 37,50. Als u bij het museum wilt bestellen, kan dat via 026 3337710 of info@airbornemuseum.org. Opsturen in Europa kost € 37,50 + 7,50 (inclusief verpakkings- en verzendkosten); naar de overige landen in de wereld: € 37,50 + 15 (inclusief). (Geert Maassen)

Redactieadres: Utrechteseweg 232, 6862 AZ Oosterbeek, e-mail: vvam@airbornemuseum.org Penningmeester/ledenadministratie: Frits Miedema, telefoon (026) 333 64 76, e-mail: fymiedema@planet.nl Coördinatie verzending, archivering & distributie losse nummers: Chris van Roekel, Oosterbeek.
Vormgeving: Hildebrand DTP, Wageningen. Druk: Drukkerij Verweij Wageningen B.V.

COLOFON
De Nieuwsbrief is een uitgave van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum Oosterbeek (Utrechtseweg 232, 6862 AZ Oosterbeek) en verschijnt vier keer per jaar. Het doel is bekendheid te geven aan het Airborne Museum, de Vereniging Vrienden en de geschiedenis van de Slag om Arnhem.
Telefoon museum: (026) 333 77 10
Redactie: drs. R.P.G.A. Voskuil en W. Boersma

Download

Expositie ‘Buren’ geopend
Op vrijdagmiddag 14 juli werd in het Airborne Museum de nieuwe thema-tentoonstelling ‘Buren’ geopend door de burgemeester van Renkum, de heer P.M. Bruinooge. De expositie gaat over de inzet en actiebereidheid van de lokale burgerbevolking – let¬terlijk de buren van hotel Hartenstein – tijdens de Slag om Arnhem. Veel burgers hebben zich in die dagen met groot gevaar voor eigen leven ingezet voor anderen. Zij stonden klaar om hulp te bieden aan de geallieerde militairen of aan medeburgers in nood.
In de meeste tentoonstellingen over de Slag om Arnhem die tot nog toe in het Airborne Museum werden gehouden lag het accent vooral op de mili-taire aspecten. Directeur Frans Smolders wil een nieuwe weg inslaan en meer aandacht besteden aan de verhalen van burgers. In deze eerste expositie staan drie verhalen uit Oosterbeek centraal. Het eer-ste gaat over huisvrouwen en meisjes die zich spon-taan melden als verpleegster om gewonde militai¬ren en burgers te verzorgen. In het tweede verhaal organiseren de timmerman, de slager en de school-meester samen voedselhulp voor andere burgers, die voor het oorlogsgeweld in de kelders zijn gevlucht. Het derde verhaal handelt over de beleve-nissen van een groep burgers die schuilen in de kel-der van een landhuis en die drie Britse militairen verborgen houden, die van de hoofdmacht zijn afgesneden. Wanneer de Duitsers hun intrek nemen in het huis ontstaat een zeer gespannen situatie.

14 juli 2006. Burgemeester P.M. Bruinooge van Renkum opent de expositie ‘Burgers’, door het opgraven van ‘door burgers in oorlogstijd begraven kostbaarheden’. FOTO: BERRY DE REUS

Volgens Frans Smolders, die de leiding had bij de samenstelling, past deze expositie ‘Buren’ in het beleid van het Airborne Museum om nieuwe doel-groepen te benaderen. Het museum wil speciale activiteiten organiseren voor de lokale en regionale bevolking. Deze tentoonstelling is de eerste van een serie over de belevenissen van burgers uit de ‘Slag- om-Arnhem-gemeenten’ Renkum, Arnhem, Ede en Overbetuwe.
Deze thema-tentoonstelling is nog te zien tot 14 december van dit jaar.

Thema-excursie op 14 oktober
Op zaterdagmiddag 14 oktober a.s. organiseert de Vereniging Vrienden een thema-middag, waarin de gebeurtenissen in september 1944 in het gebied rond de Oude Kerk in Oosterbeek en in het bijzon-der de rol van de ‘Lonsdale Force’, centraal staan.
Het programma ziet er als volgt uit:
13.30- 14.00 uur: Ontvangst van de deelnemers in de Oude Kerk in het Benedendorp.
14.00 – 14.30 uur: Korte inleiding over de strijd in het Benedendorp.
14.30- 17.00 uur: Wandeling in het gebied in de buurt van de Oude Kerk.
Onderwerpen die tijdens de battlefieldtour ter spra-ke zullen komen zijn o.a. de posities van Lonsdale Force, de frontlinie langs de Ploegseweg, de situatie rond de voormalige wasserij van Hofwegen, de lot-gevallen van Majoor Cain VC, de strijd op de bene- den-Weverstraat en omgeving, de opstellingen van de kanonnen van het Light Regiment Royal Artillery, de Regimental Aid Post naast de kerk, de Duitse aanvallen vanuit westelijke richting en de route van de terugtocht over de Rijn. De organisatie is in han¬den van Robert Voskuil en Wybo Boersma.
Mensen die deel willen nemen aan deze themamid-dag kunnen zich opgeven door het overmaken van € 15,- op postbankrekening 4403641 t.n.v. de Vereniging Vrienden Airborne Museum, onder ver-melding van ‘excursie 14 oktober’. Dit bedrag is voor de kosten van de koffie bij ontvangst, de excursie- gids en voor een bijdrage voor het gebruik van de Oude Kerk.

Dit bedrag moet uiterlijk op 1 oktober binnen zijn bij de penningmeester. Aanmeldingen worden behan¬deld in volgorde van binnenkomst. Het maximale aantal mensen dat aan deze excursie kan deelne¬men bedraagt vijftig. Leden van de WAM hebben voorrang boven niet-leden. U krijgt alleen bericht wanneer u niet mee kan.

Sosabowski’s Bronzen Leeuw nu in het Airborne Museum
Op 31 mei ontving de Poolse Parachutisten Brigade in Den Haag de Militaire Willems Orde. De onder-scheiding werd in ontvangst genomen door de com-mandant van de Poolse 6 Attack and Assault Brigade, de eenheid die de traditie van de oorspron-kelijke Poolse Parachutisten Brigade in ere houdt. Generaal Majoor Stanislaw Sosabowski kreeg posthuum het Bronzen Kruis. De koningin overhandigde de onderscheiding aan de kleinzoons van generaal Sosabowski, Michael en Stanislaw. De plechtigheid werd in zijn geheel uitgezonden op de Nederlandse televisie en alle kranten besteedden er uitgebreid aandacht aan.
Veel minder bekend is dat de dag na de uitreiking Michael Sosabowski naar Oosterbeek kwam om de Bronzen Leeuw in langdurig bruikleen te geven aan het Airborne Museum, dit op uitdrukkelijk verzoek van de familie.
De onderscheiding is nu tentoongesteld in een zaal, die speciaal daarvoor is ingericht.

FOTO: BERRY DE REUS, 1 juni 2006. Onder het toeziend oog van Michael Sosabowski legt Frans Smolders de Bronzen Leeuw van generaal Stanislaw Sosabowski in een vitrine van het Airborne Museum.

Bezoek Lid Britse Hogerhuis
Op 3, 4 en 5 juni jl. bracht Lord D.W.G. Chidgey, Lid van het Britse Hogerhuis een bezoek aan Arnhem en Oosterbeek. Hij was vergezeld door zijn zoon David, die werkzaam is televisiemaker en zij werden rondgeleid door Brigadier Frank R. Steer. Lord Chidgey is de zoon van Major C.C. ‘Bill’ Chidgey, Royal Army Ordnance Corps, die in september 1944 deelnam aan de Slag om Arnhem. Zijn verhaal is vastgelegd door Brigadier Steer in zijn boek ‘Arnhem The Fight to Sustain, The Untold Story of the Airborne Logisticians’, dat in 2000 verscheen.
Lord Chidgey bracht ook een bezoek aan het Airborne Museum en was zeer verrast toen bleek dat de commandodolk van zijn vader in het museum wordt bewaard!
Een foto van Majoor Chidgey komt ook voor op de omslag van het nieuwe boek van Frank Steer over de geschiedenis van het Royal Army Ordnance Corps, getiteld ‘To the Warrior His Arms, The Story of the Royal Army Ordnance Corps 1918 – 1993’, dat werd uitgegeven door Pen & Sword Military in het Verenigd Koninkrijk (ISBN 1 84415 329 0). Het is een prachtige uitgave met een groot aantal illustraties. Prijs: £ 30.

Nieuwsbrief Waterschap Vallei & Eem
Het Waterschap Vallei & Eem wil de beken in Oosterbeek en Doorwerth in hun oorspronkelijke staat herstellen. Maar eerst moet een grote hoeveel-heid explosieven uit de Tweede Wereldoorlog wor-den geruimd. Deze explosieven zijn voor het meren-deel afkomstig van de Slag om Arnhem. De rui- mingswerkzaamheden worden gedaan door een gespecialiseerd bedrijf en vinden deze zomer plaats. In haar nieuwsbrief no. 4 van juni 2006 geeft het Waterschap een uitgebreide uitleg over de werk-zaamheden aan deze beken. Ook wordt de geschie-denis van de beken en hun omgeving beschreven. Het gaat om de Dunobeek, de beek langs de Fonteinallee, de Oorsprongbeek, de Spreng op de Hemelse Berg en de Gielenbeek. Allemaal beken die in het voormalige gevechtsterrein van Oosterbeek en omgeving liggen. Vandaar dat de artikelen in deze periodiek van het Waterschap ook voor geïnte-resseerden van de Slag om Arnhem interessant zijn. Zolang de voorraad strekt is het blad in het Airborne Museum gratis te krijgen. Het is ook op te vragen en te downloaden op www.wve.nl.
(W.Boersma)

9 September: ’60 Jaar THEIRS IS THE GLORY’
Zoals wij reeds in de vorige Nieuwsbrief aankondig- den, wordt op 9 september a.s. de nieuwe DVD met de film ‘Theirs is the Glory’ met Nederlandse onder-titeling gepresenteerd. Dit evenement vindt plaats in de Concertzaal in Oosterbeek en begint om 14.00 uur.
Op de DVD zit naast de hoofdfilm ook een docu-mentaire, waarin Angelique Kruger de kijker mee-neemt naar een aantal locaties waar in augustus en september 1945 werd gefilmd. De opnamen daar-voor werden de afgelopen maanden gemaakt.
Daarnaast bevat het pakket een klein boekje over de geschiedenis van de film en een replica van het alu-minium ticket, dat bij de première op 17 september 1946 aan de genodigden werd uitgereikt.
Het programma voor zaterdagmiddag 9 september ziet er als volgt uit:
13.30 – 14.00 uur: Ontvangst van de bezoekers in de Concertzaal.
14.00 – 14.20 uur: Welkomstwoord door Ben Kolster, voorzitter van de WAM en een korte inleiding over de geschiedenis van de film ‘Theirs is the Glory’ door Robert Voskuil.

Activiteiten in 2006
Activiteiten die door de V.V.A.M. en het Airborne Museum in de laatste vier maanden van 2006 worden georganiseerd:
Datum: Activiteit: Georganiseerd door: Toegankelijk voor niet leden:
9 september 60 Jaar film ‘THEIRS IS THE GLORY’ in de Concertzaal in Oosterbeek V.V.A.M. ja
22 september Social Evening in het Airborne Museum V.V.A.M. ja
28 sept.-l okt. Battlefield tour Ardennen Airborne Museum ja
14 oktober Excursie ‘Lonsdale Force’, Oosterbeek V.V.A.M. ja
15 november Lezing in restaurant Kleyn Hartensteyn V.V.A.M. ja
14.20 – 14.30 uur: Uitreiking van de eerste exempla-ren van de DVD-box door producent Joop Bal aan de burgemeester van Renkum, de heer P.M. Bruinooge, en aan de heer Ben van Dillen, die als tweejarige kleuter in de film figureert.
14.30- 15.00 uur: Vertoning van de hierboven ge-noemde documentaire.
15.00 – 15.30 uur: Vertoning van het eerste deel van ‘Theirs is the Glory’.
15.30 – 16.00 uur: PAUZE
16.00 -17.00 uur: Vertoning van het tweede deel van ‘Theirs is the Glory’.
17.30 uur: Einde filmmiddag.
De toegang tot deze speciale middag is gratis, maar men moet zich wel van te voren opgeven, want de capaciteit van de Concertzaal is beperkt. Leden van de WAM hebben hierbij voorrang. Bij de vorige Nieuwsbrief was een formulier bijgesloten waarmee u zich kon aanmelden. Heeft u dat gedaan, dan staat u al genoteerd als bezoeker en hoeft u niets meer te doen. Andere belangstellenden kunnen zich opgeven door het sturen van een e-mail naar info@slagomarnhem.com, of door het sturen van een briefje naar BAL audiovisuele communicatie, Antwoordnummer 105, 6860 WB Oosterbeek. De uiterste aanmeldingsdatum is 1 september. Degenen die zich hebben opgegeven krijgen voor 5 september de gratis toegangskaarten opgestuurd.

FOTO: BERRY DE REUS, 4 mei 2006. Joop Bal maakt opnamen op de Rijnbrug in Arnhem voor de documentaire over de geschiedenis van de film Theirs is the Glory.

Wanneer de belangstelling voor deze speciale vertoning zo groot is dat niet iedereen die zich heeft opgegeven die middag een plaats kan krijgen, dan wordt het programma (behalve de uitreiking van de eerste exemplaren) ’s avonds herhaald. Het pro-gramma begint dan om 19.30 uur. De mensen die zich hebben opgegeven, maar waarvoor ’s middags geen plaats is, ontvangen bericht dat zij ’s avonds welkom zijn. De filmvertoningen op 9 september worden georganiseerd door BAL audiovisuele communicatie uit Oosterbeek in samenwerking met de Vereniging Vrienden Airborne Museum. Voor nadere informatie zie website www.slagomarnhem.com.Voor telefoni¬sche informatie kunt u terecht bij BAL audiovisuele communicatie in Oosterbeek, telefoon 026-3391588 of 06-51322677.

Onderzoek 1st Parachute Battalion (1940-1945)
Sinds 16 jaar is Peter Vrolijk (van de Arnhem Battle Research Group) bezig met onderzoek naar de geschiedenis van het Ist Parachute Battalion in de periode 1940-1945. Hij is nu op een punt gekomen dat hij de speurtocht wil stopzetten, en beginnen met het schrijven van het verhaal. Het doel is de publicatie daarvan in boekvorm. In de loop der jaren hebben behalve Peter ongetwijfeld ook andere mensen contact gehad met veteranen van het genoemde onderdeel. En dat geldt eveneens voor voormalige militairen die als lid van het bataljon ingedeeld waren bij een andere een¬heid (‘attached to’), bijvoorbeeld het Royal Army Medical Corps, Corps of Royal Engineers, Royal Corps of Signals, Royal Regiment of Artillery etc. Verhalen van oud-strijders van andere onderdelen waarin het Ist Para Bn voorkomt, kunnen ook zeer interessant zijn.
Belangrijke ooggetuigen zijn mensen die in septem-ber 1944 aan de Klingelbeekseweg, Zij-Klingel- beekseweg, Hesweg of Hulkesteinseweg woonden.
Kortom, Peter is op zoek naar lezers van dit blad die bereid zijn om gegevens beschikbaar te stellen voor het beoogde boek. Een ieder die denkt een bijdrage te kunnen leveren, hoe klein ook, wordt vriendelijk verzocht contact op te nemen met Peter Vrolijk, —————————————————–. Alvast bedankt!

Gesneuvelde militair na 62 jaar niet meer ‘onbekend’
In 1984 werden op de hoek Benedendorpsweg/ Veerweg in Oosterbeek de resten gevonden van een onbekende militair. In zijn graf lag een baret met een embleem van de Royal Engineers. Daarom begonnen de experts van de gravendienst van de Koninklijke Landmacht met het zoeken naar overeenkomsten tussen het gebit van deze onbekende soldaat en tandartsenkaarten van vermisten van de genie. Er bleken echter geen overeenkomsten te vinden. Daarom werden de stoffelijke resten uiteindelijk in 1989 op de Airborne Begraafplaats begraven als onbekende militair van de Royal Engineers. Toen de gravendienst in 2004 bezig was met een onderzoek naar vermisten van het Border Regiment, werden de ook de gebitsgegevens van de in 1984 gevonden mili¬tair nog eens bekeken. Hierbij bleek dat de onbeken¬de man had behoord tot het Border Regiment en dat zijn naam Edward Hartley was. De baretspeld van de genie was dus waarschijnlijk bij toeval in het veld- graf terecht gekomen.
Door middel van oproepen in Britse kranten werd vervolgens gezocht naar nabestaanden van Lance Sergeant Hartley en daarop werd gereageerd door zijn dochter Patricia Summers-Hartley. Zij, haar man en hun twee dochters waren op 15 juni jl. aanwezig bij de indrukwekkende plechtigheid op de Airborne Begraafplaats, waarbij de nieuwe grafsteen van Edward Hartley, nu met zijn naam, werd ingewijd.

15 Juni 2006. Patricia Summers-Hartley (links) poseert met haar twee dochters bij het graf van haar vader Edward Hartley.

Boekje ‘Rondleiding langs de Betuwse slagvelden van 1944-1945’
Op 29 en 30 april organiseerde de vereniging ‘Living History Screaming Ducks’ een groots bevrijdings-feest in Hemmen in de Betuwe. Ter gelegenheid hiervan hebben zij een boekje uitgegeven met een beschrijving van een battlefieldtour door de Betuwe. De Betuwe was in 1944 en 1945 het slagveld van Polen, Amerikanen, Britten, Belgen, Canadezen en natuurlijk Duitsers. De tour doet een aantal plaat¬sen aan waar felle gevechten zijn geleverd. Het eer¬ste deel gaat vanuit Hemmen naar Opheusden, waar in oktober 1944 eenheden van de 101e US Airborne Divisie slag leverden tegen 363e Volks- grenadierdivisie. In april 1945 werd Opheusden be-vrijd door de Belgen en Canadezen. Vervolgens gaat de route via Doodewaard en Slijk-Ewijk naar Oosterhout. Daarna over de Waaldijk naar Lent, waar het 504e Parachute Infantry Regiment de Waal overstak. Dan via Bemmel naar Eist en vandaar naar Driel via de Rijndijk naar Heteren, Randwijk,Zetten en Hemmen. Daar eindigt de tour.
Het boekje geeft een routebeschrijving met kaartjes. Hoewel klein van formaat, zijn deze duidelijk genoeg om de weg te kunnen vinden Van diverse plaatsen onderweg wordt aangegeven wat er gebeurt is. Jammer genoeg is veel informatie wegge¬laten. Bij Driel is bijvoorbeeld het voormalige hoofd¬kwartier van generaal Sosabowski aan de Molen¬straat niet in de route opgenomen. Het landgoed Schoonderlogt wordt wel beschreven als hoofd¬kwartier van het 506e Parachute Infantry Regiment, maar het is niet in de route opgenomen. Zo zijn er nog wel wat plaatsen op te noemen, maar de schrijvers hebben duidelijk een keus moeten maken. De ruimte die nu wordt ingenomen door enkele lange citaten uit boeken had men beter kunnen besteden aan meer beschrijvingen van plaatsen onderweg. Toch is het een goede gids over een grotendeels vergeten slagveld.
De strijd in de Betuwe heeft altijd in de schaduw van de Slag om Arnhem gestaan. Het is de verdienste van de Living History Vereniging Screaming Ducks dat zij geïnteresseerden nu kennis laten maken met een van de gebieden in Nederland die het zwaarst onder de oorlog geleden hebben. Ook voor de geïnteresseerden in de Slag om Arnhem is er in de Betuwe nog veel te ontdekken.
‘Rondleidingen langs de Betuwse slagvelden van 1944-1945’ werd samengesteld door J. Derksen, C. Jansen en A. van Aggelen. Het werd in 2006 uitgegeven door de Screaming Ducks LHA. Het boekje telt 101 pagina’s en is geïllustreerd met foto’s en kaartjes. Zie ook de website www.screamingducks.com. Het boekje is te koop in het Airborne Museum.
Prijs € 10. (W. Boersma)

COLOFON
De Nieuwsbrief is een uitgave van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum Oosterbeek (Utrechtseweg 232,6862 AZ Oosterbeek) en verschijnt vier keer per jaar. Het doel is bekendheid te geven aan het Airborne Museum, de Vereniging Vrienden en de geschiedenis van de Slag om Arnhem.
Telefoon museum: (026) 333 77 10
Redactie.’ drs. R.P.G.A. Voskuil en W. Boersma
Redactieadres: Utrechteseweg 232, 6862 AZ Oosterbeek, e-mail: wam@airbornemuseum.org Penningmeester/ledenadministratie: Frits Miedema, telefoon (026) 333 64 76, e-mail: fymiedema@planet.nl Coördinatie uerzending, archivering & distributie losse nummers: Chris van Roekel, Oosterbeek.
Vormgeving: Hildebrand DTP, Wageningen. Druk: Drukkerij Verweij Wageningen B.V.

NIEUWSBRIEF No 103 augustus 2006
Download