VVAM Nieuwsbrief 82 – Mei- 2001

VRIENDEN VAN HET AIRBORNE MUSEUM
Utrechtseweg 232
6862 AZ Oosterbeek
Tel. museum (026) 333 77 10
Tel. penningm. (026) 333 64 76
ISSN 1383-3413
Nieuwsbrief No. 82, mei 2001
Redactie:
Drs. R.P.G.A. Voskuil
C. van Roekel
G.H. Maassen jr. (026) 334 01 42

23 april 200’1. Auteur Chris van Roekel overhandigt het eerste exemplaar van hel boek ‘The Torn Horizon’ aan de heer jan ter Horst.
(foto Ben Kolster)

‘The Torn Horizon’
In 1998 publiceerde onze voorzitter Chris van Roekel een boek over de Britse geestelijken die deelnamen aan de Slag om Arnhem, getiteld ‘Verscheurde Horizon’. Omdat vanuit het Verenigd Koninkrijk veel belangstelling bleek te bestaan voor deze publikatie, werd besloten tot de uitgave van een Engelstalige editie.
Deze verscheen eind april onder de titel ‘The Torn Horizon, The Airborne Chaplains at Arnhem’. Alle kosten voor deze uitgave werden gedragen door de familie Ter Horst uit Oosterbeek. Op maandag 23 april jl. overhandigde de auteur tijdens een informele bijeenkomst het eerste exemplaar aan de 96-jari- ge heer Jan ter Horst. De familie Ter Horst heeft besloten de opbrengst van het boek ter beschikking te stellen van de Anti Landmijn Stichting, een organisatie die zich inzet voor het wereldwijd uitbannen van landmijnen.
‘The Torn Horizon’ telt 134 pagina’s en 71 afbeeldin-gen. De prijs bedraagt ƒ 35,-. Indien het moet worden opgestuurd komt daar ƒ 5,- bij. Het boek is verkrijgbaar bij het Airborne Museum ‘Hartenstein’.

Nieuwe penningmeester
Op de afgelopen Jaarvergadering op 7 april jl. nam Erik van der Meiden na vier jaar afscheid als penning-meester van de Vereniging Vrienden. Hij werd opge-volgd door Frits Miedema. Erik heeft aangeboden om de nieuwe penningmeester en onze Britse vertegen-woordiger Niall Cherry voorlopig te assisteren en te adviseren bij een aantal werkzaamheden, omdat de financiële administratie van een grote vereniging met leden in zowel binnen- als buitenland zeer veel werk met zich mee brengt.
Wij danken Erik voor al het werk dat hij in de afgelo-pen jaren met zoveel zorg en nauwkeurigheid heeft gedaan, en voor de bereidheid om de vereniging te blijven assisteren. (Namens het bestuur, Chris van Roekel)

Hartelijk dank!
Op de Ledenvergadering van 7 april heb ik mijn functie als penningmeester in het bestuur van de Vereniging Vrienden overgedragen aan Frits Miedema.
Graag wil ik van deze gelegenheid gebruik maken om iedereen te bedanken voor de plezierige medewerking die ik de afgelopen vier jaar heb gekregen. Mijn speciale dank gaat uit naar alle vrijwilligers, die door hun inzet de kosten voor onze vereniging zo laag mogelijk houden, en naar Niall Cherry, onze Britse vertegenwoordiger, die in zijn eentje, naast zijn drukke baan, allerlei uiteenlopende werkzaamheden uitvoert voor onze 400 leden in het Verenigd Koninkrijk. Ik hoop Niall op financieel terrein voorlopig nog te mogen bijstaan.
Graag spreek ik de wens uit dat uw nieuwe penning-meester Frits Miedema op uw medewerking mag rekenen. Nogmaals mijn hartelijke dank! (Erik van der Meiden)

‘Social evening’
In het weekend van 22, 23 en 24 juni a.s. brengt een aantal Britse leden van de Vereniging Vrienden een bezoek aan Oosterbeek. Ter gelegenheid hiervan wordt op vrijdagavond 22 juni een ‘Social Evening’ georganiseerd in het Airborne Museum. Nederlandse leden worden hierbij uitgenodigd om aan deze avond deel te nemen om met hun Britse collega’s kennis te maken en van gedachten te wisselen. De bibliotheek en het depot zullen die avond open zijn voor bezichtiging. De avond begint om 19.30 uur. Drankjes zijn voor eigen rekening.
In verband met de organisatie dienen Nederlandse leden die deel willen nemen aan deze Social Evening zich vóór 18 juni a.s. op te geven bij Eugène Wijnhoud, Bernardlaan 41-1, 6824 LE, Arnhem, telefoon 026 3513100.

Uit de Jaarvergadering: de lift
Het zal u niet ontgaan zijn dat uw bestuur ernstige bedenkingen heeft geuit met betrekking tot de plannen om een glazen lift ten behoeve van minder- validen aan de buitenzijde van het Airborne Museum te laten aanbrengen.
U weet allen dat wij in het verleden een lans gebroken hebben voor het behoud van de voorzijde van huize ‘De Tafelberg’, en het behoud van een deel van het viaduct over de Klingelbeekseweg waar op 17 september 1944 het bataljon Frost haar eerste ernstige verliezen leed bij haar opmars naar Arnhem, en waar de sporen van de kogelregen nog duidelijk zichtbaar zijn. In het licht van dit standpunt moet u onze bedenkingen zien.
Een poging het meningsverschil met de Stichting Airborne Museum niet te laten escaleren in een situatie die de algemene samenwerking ten behoeve van ons museum zou kunnen verstoren, door een gezamenlijke verklaring uit te geven, heeft op dit moment nog geen volledige consensus tussen beide besturen opgeleverd.
Enkele dagen vóór de Jaarvergadering bleek dat de opvattingen over een door ons bestuur geschreven verklaring nog steeds uiteenliepen, maar dat het meningsverschil wel voor een groot deel is opgelost. Daarom hebben wij moeten besluiten u slechts een verklaring onzerzijds over de gang van zaken te geven. Deze verklaring, die hieronder volgt, werd op de Jaarvergadering voorgelezen door de heer Ben Kolster, en moet beschouwd worden als het slot van onze bemoeienissen en de discussie.
‘Het Airborne Museum te Oosterbeek is momenteel in beperkte mate toegankelijk voor minder validen. De aangebrachte voorzieningen voldoen niet meer aan de eisen van deze tijd. Daarom is het plan opgeval dit te verbeteren.
Het bestuur van de Stichting Airborne Museum heeft de speciaal hiervoor ingestelde Stichting Airlift verzocht de mogelijkheden voor de toegankelijkheid voor minder-validen te onderzoeken en de hiervoor noodzakelijke voorzieningen te realiseren.
Het door de Stichting Airlift voorgestelde ontwerp van een glazen lift aan de buitenzijde van het gebouw wordt door het bestuur van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum echter gezien als een ontoelaatbare aantasting van de monumentale waarde van het historische pand. Daarom heeft het bestuur van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum een alternatief plan voorgesteld: een ondergrondse uitbreiding van het museum met hierin geïntegreerd een inpandige liftvoorziening. Tussen de besturen van de Stichting Airborne Museum en de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum is naar aanleiding van de plannen een heftige discussie ontstaan over de weg welke ingeslagen dient te worden. Beide besturen hebben kennis genomen van elkaars argumenten en motieven. De meningen over de te realiseren optie blijven echter verschillen. Uiteindelijk heeft het bestuur van de Stichting Airborne Museum besloten verder te gaan met de door de Stichting Airlift voorgestelde glazen liftvoorziening aan de buitenzijde van het gebouw. Zij is van mening dat een ondergrondse uitbreiding niet binnen afzienbare tijd te realiseren is, en hierdoor ook een voorziening voor minder-validen zal worden vertraagd. Het museumbestuur hecht veel waarde aan het op zeer korte termijn toegankelijk maken van het museum, hetgeen met het door de Stichting Airlift voorgestelde plan mogelijk lijkt. Wel erkent het museumbestuur dat voor de kwaliteit van het museum een ondergrondse uitbreiding in de toekomst wenselijk is. Ook begrijpt men dat een glazen lift, zoals in de eerste plannen is voorgesteld, het aanzien van het gebouw ‘Hartenstein’ in de ogen van het vriendenbestuur onevenredig aantast. Het liftont- werp is inmiddels aangepast. De liftkoker gaat zodanig diep de grond in, dat in de toekomst op eenvoudige wijze aansluiting verkregen kan worden aan een te realiseren ondergrondse uitbreiding. De bovenste etage van het museum, waar zich het documentatiecentrum, de kantoren en de opslagruimte bevinden, zal via deze lift niet toegankelijk worden gemaakt. Hierdoor wordt de Liftkoker minder hoog en in de ogen van het museumbestuur minder beeldbepalend. Het bestuur van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum betreurt het dat haar voorstel niet aan een deskundig haalbaarheidsonderzoek is onderworpen, en dat slechts door aanpassing van het oorspronkelijke ontwerp is getracht rekening te houden met haar bezwaren. Zij blijft tegenstander van de voorgestelde buitenlift, doch erkent de verantwoor-delijkheid en de beslissingsbevoegdheid van de Stichting Airborne Museum, en respecteert het genomen besluit.
Beide besturen zijn in gezamenlijk overleg tot de con-clusie gekomen dat een voorziening om het museum voor minder-validen toegankelijk te maken van groot belang is voor het museum, en dat de wijze waarop dit zal worden gerealiseerd niet mag leiden tot verwijdering tussen beide besturen. Voorop staat dat allen streven naar een kwalitatief hoogwaardig museum met een duidelijke boodschap, waar iedereen terecht moet kunnen. Daarmee is de discussie gesloten.’ Leden kunnen desgewenst een gift t.b.v. het liftproject overmaken op giro 85.35.432 of bankrekening 38.50.66.473 t.n.v. Stichting Airlift te Oosterbeek.

Royal Engineers Expositie
Op 23 april jl. werd in het Airborne Museum de expositie over de Britse genie-troepen tijdens de Slag om Arnhem geopend. Dit gebeurde door Mr. E.C. O Callaghan. In september 1944 was hij in de rang van kapitein commandant van het 2e peloton, 9″‘ Field Company (Airborne) Royal Engineers. Dit peloton vocht van 17 tot en met 20 september 1944 bij de Rijnbrug in Arnhem.
Met behulp van foto’s, documenten en voorwerpen wordt op de tentoonstelling een overzichtelijk en inte-ressant beeld gegeven van de rol die de genie heeft gespeeld.
De opening vormde tevens het moment waarop de geheel gerestaureerde Clark Air Bulldozer officieel aan het Airborne Museum werd overgedragen. Het door de Vereniging Vrienden aangekochte voertuig heeft een plaats gekregen in een van de diorama’s. Bij deze gelegenheid verschenen het boek ‘Airborne Engineers, The Shiny 9‘h’ door Patrick Pronk (zie hieronder) en de brochure ‘De genie tijdens de Slag om Arnhem’ door Martin Peters en Jaap Korsloot. In het laatstgenoemde werkje wordt in 16 pagina’s de geschiedenis verteld van de genie-eenheden van de le Airborne Divisie tijdens de Slag om Arnhem. De publicatie volgt de loop van de expositie. Het vormt een nuttige aanvulling bij het bock van Patrick Pronk. Het werd uitgegeven door R.N Sigmond Publishing, en kost ƒ 7,50.
De tentoonstelling ‘Airborne Engineers, de genie tijdens de Slag om Arnhem’ duurt tot 4 november 2001.

Tijdens de opening van de tentoonstelling over de Royal Engineers op 23 april jl. bekijken de auteur van hel boek
Airborne Engineers, The Shiny 9th’, Patrick Pronk, en veteraan E.C. O’Callaghan de tentoongestelde foto’s, (foto Berry de Reus)

‘Airborne Engineers, The Shiny 9th’
Er is nog steeds veel te vertellen over de Slag om Arnhem. Dat blijkt uit ‘The Shiny 9,h’, het boek over de 9e (Airborne) Field Company van de Royal Engineers, dat werd geschreven door Patrick Pronk, een Vriend van het Airborne Museum. De 9th Field Company RE was en is nog bijzonder. Al oud – opgericht in 1787 – was zij een van de eerste Airborne-eenheden, en ze is nog steeds ‘airborne’. We volgen in het boek de compagnie in de Tweede Wereldoorlog, van de inzet in Frankrijk via Duinkerken, de ‘Home Army’, het begin van de Airborne-rol, de inzet in Noorwegen bij de aanval op de zwaarwaterfabriek, Noord-Afrika, Sicilië, Arnhem en weer Noorwegen. Over de rol van de genie in of bij Arnhem schreven reeds de samenstellers van de Royal Engineers Battlefield Tour en de auteurs Mackay, Pakenham-Walsh, Purves en Henniker. Pronk heeft daar een leuk, in het Engels geschreven boek aan toegevoegd.
De toegewezen (sappeurs-) taak van de compagnie in Arnhem was de ondersteuning van de ‘Coup de Main’ van het Reconnaissance Squadron naar de Rijnbrug, het verwijderen van de explosieven aldaar en bij de spoorbrug in Oosterbeek, en verder alle voorkomende sappeurs- en genietaken. Dat bleek in een groot aantal gevallen de gewone infanterierol te zijn. Wc zien (delen van) de compagnie na de landingen bij dc gevechten tegen Kraffts SS Pantser Grenadierbataljon in Wolfheze, bij de spoorbrug in Oosterbeek, bij de Rijnbrug in Arnhem, rond Huize De Sonnenberg en bij de Oude Kerk in Oosterbeek, bij het Drielse veer, bij het leggen van witte banden ter markering van een van de twee routes voor de evacuatie over de Rijn, en in krijgsgevangenschap.
Pronks boek is wat persoonlijker dan ‘The 9th’ van Purves, en heeft daarom meer diepte. Het boek is door Sigmond Publishing mooi uitgevoerd, en leest prettig. ‘The Shiny 9‘h’ telt 109 pagina’s en kost f 27,50. (Okko Luursema)

Regels voor het gebruik van de bibliotheek
Het archief en de bibliotheek van het Airborne Museum zijn de afgelopen tijd overgebracht naar een nieuwe ruimte in de verbouwde bovenverdieping van ‘Hartenstein’. Om misverstanden te voorkomen is het goed om nogmaals te wijzen op de regels die er zijn voor het gebruik van de bibliotheek en het archief. Deze zijn voor iedereen na afspraak met de heer A. Groeneweg te raadplegen. Boeken en documenten worden niet uitgeleend. Kopieën, voor zover niet vallend onder copyright, kunnen tegen betaling worden besteld. (A. Groeneweg)

Medailleset
Het Airborne Museum is onlangs voor het eerst in het bezit gekomen van een medailleset van een ex-Air Despatcher van het Royal Army Service Corps. De medailles behoorden aan veteraan Ronald Arthur Clancy, die op 31 oktober 2000 op 76-jarige leeftijd overleed. Als R.A.S.C. Air Despatcher, behorende tot de 6e Britse Airborne Divisie (63 CompositeCompany, 6″’ Airlanding Brigade), was Ron Clancy in juni 1944 betrokken bij de bevoorrading van de Britse troepen in Normandië. Tijdens de Slag om Arnhem vloog hij op 19 september 1944 vanaf Keevil een re-supply missie naar Oosterbeek. De volgende dag was hij weer ingedeeld voor een bevooradingsvlucht, maar zijn groep werd op het allerlaatste moment teruggeroepen en vervangen door een andere. Ron Clancy was medeoprichter van het Air Despatch monument aan de Van Limburg Stirumweg in Oosterbeek, dat in 1994 werd onthuld. (Cees van den Bosch)

Directeur van het Airborne Museum Wybo Boersma neemt van Cees van den Bosch de medailleset in ontvangst, die toebehoorde aan de in oktober van het vorige jaar overleden ex-Air Despa tcher Ron Clancy.(foto via Wybo Boersma)

Fulbeck Hall
In het voormalige hoofdkwartier van de le Britse Airborne Divisie in Fulbeck Hall in Lincolnshire, Engeland, was tot voor kort een expositie over de Slag om Arnhem ingericht. Na het overlijden van eigenares Mrs Mary Fry is het huis gesloten en de tentoonstelling afgebroken. Het materiaal is aan de bruikleengevers teruggegeven.
Enkele veteranen besloten hun desbetreffende spullen te schenken aan het Airborne Museum. Zo kwam het museum in het bezit van een metalen bord met opschrift, dat voor de nissenhut van de Militaire Politie bij Fulbeck Hall heeft gestaan. Ook kreeg het museum een collectie foto’s en documenten. (W. Boersma)

Bodemvondsten
Al meer dan twintig jaar zoekt ons lid Hans van der Velden uit Doorwerth op de voormalige slagvelden met een metaaldetector naar resten van uitrustingsstukken uit de Slag om Arnhem. Dit gebeurt uiteraard met toestemming van de eigenaren van de grond. In die jaren is Hans regelmatig gestuit op zeer bijzondere vondsten. Een deel daarvan had hij in het verleden al in bruikleen gegeven aan ‘Hartenstein’. Dankzij ruime financiële steun van de Vereniging Vrienden heeft het Airborne Museum nu het grootste deel van de collectie bodemvondsten van Hans kunnen aankopen. Enkele stukken zijn opgenomen in de expositie over de Royal Engineers. In de loop van het jaar zal Roland Boekhorst, behoudsmedewerker van het museum, de overige voorwerpen conserveren, zodat ze in goede conditie blijven.

MBE voor Jan Hey
Ons lid Jan Hey uit Hengelo heeft onlangs de Britse onderscheiding ‘ Member of the British Empire’ ont-vangen. Deze hoge onderscheiding is hem toegekend voor al zijn werk voor de samenstelling van de ‘Roll of Honour, Battle of Arnhem’, en voor zijn jarenlange onderzoek ten aanzien van de her-identificatie van ongeveer 40 gesneuvelde militairen, die tot dan geen bekend graf hadden. Daarnaast is hij jaren bezig geweest met het samenstellen van de vele ‘Rolls of Honour’ van alle Britse en Canadese divisies en hun ondersteunende eenheden, die deelnamen aan de bevrijding van West-Europa vanaf D-Day. Deze Erelijsten liggen in de ‘Memorial Hall’ van het Bevrijdings Museum in Groesbeek. De Vereniging Vrienden van het Airborne Museum wil Jan Hey hierbij graag van harte feliciteren met deze welverdiende onderscheiding!

Oproep
Ons lid David Truesdale werkt momenteel aan een boek over de belevenissen van Ierse militairen tijdens de Slag om Arnhem. Het boek krijgt als titel ‘Brotherhood of the Cauldron’. Tot dusver heeft hij ongeveer 300 namen van militairen die deel uitmaakten van de ls‘ British Airborne Division. Van sommigen van deze mannen beschikt hij over hun volledige levensverhaal, terwijl van anderen alleen een naam bekend is. David doet hierbij een beroep op de leden van de Vereniging Vrienden. Mensen die iets weten over Ieren die dienden in de divisie tijdens de septemberdagen van 1944 wordt vriendelijk verzocht contact op te nemen met David Truesdale, 16 Shiralee Drive, Newtownards, County Down, BT23 4BA, Northern Ireland, e-mail: david@truesdale59.freeserve.co.uk.

Het Airborne Monument
Naar aanleiding van een verzoek op de Algemene Ledenvergadering heeft het bestuur van de Vereniging Vrienden opnieuw contact opgenomen met de gemeente Renkum in verband met de toestand van het Airborne Monument tegenover Hartenstein. Het is gebleken dat het bij de gemeente heel duidelijk is wat er aan het monument dient te gebeuren. Men heeft voor het herstel en het behoud een plan opgesteld dat in een aantal stappen zal worden uitgevoerd. Hiervoor is geld gereserveerd. Een bemoedigend bericht.
BBC documentaire De vertoning op de Britse televisie van de in de vorige nieuwsbrief aangekondigde BBC documentaire over ‘Market Garden’ is uitgesteld tot oktober.

Download