VVAM Nieuwsbrief 122_Juni_2011

Tijdens de Battlefield Tour over het 156e Parachutisten Bataljon op zaterdag 16 april, werd Colonel John Waddy rondgereden in een originele Willys Jeep uit de llueede Wereldoorlog. Achterop zitten twee leden van een re-enactment groep, gekleed in Britse parachutis-tenuniformen uit 1944.

Battlefield Tour 156e Bataljon
Op zaterdag 16 april verzamelden 50 leden van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum zich om 12 uur bij restaurant Schoonoord in Oosterbeek voor een lunch, voorafgaand aan de battlefield tour over het 156e Parachutisten Bataljon, onder leiding van Colonel (retd) John Waddy. Tijdens de lunch kreeg Colonel Waddy van de heer Kingma de DVD aangebo¬den, die hij had vervaardigd over de battlefield tour met John Waddy in 2008. Daarna ging het gezelschap per bus naar de Ginkelse heide, waar John Waddy een uitgebreide uiteenzetting gaf over de landing van de 4e Parachutisten Brigade op de middag van 18 septem¬ber 1944. Het volgende punt was bij Wolfheze, waama de deelnemers te voet de verdere opmarsroute van het bataljon gingen volgen. Voor Colonel Waddy was er een jeep met chauffeur beschikbaar. De wandeling voerde o.a. via het landingsterrein voor de Poolse gliders bij Johannahoeve en de ‘Hollow’ van Brigadier Hackett langs de Valkenburglaan in Oosterbeek. Onderweg gaf Waddy op verschillende plaatsen uitleg over de gebeurtenissen in september 1944. Het eindpunt was het Airborne Museum in Oosterbeek. Daar gaf Waddy een resumé van de rol van het 156e Bataljon en een eindconclusie over Operatie Market Garden, die op verschillende punten afweek van de gangbare opvattingen hierover. De middag werd afgesloten met een ongedwongen samenzijn in restaurant Schoonoord. De reacties van de deelnemers waren zeer positief. Iedereen was het er over eens dat het toch het meest interessant is om het verhaal te horen uit de mond van iemand, die er zelfbij is geweest. Colonel Waddy liet aan het bestuur van de Vereniging Vrienden weten dat hij erg genoten had van deze battlefield tour, mede omdat de deelnemers allemaal zo geïn¬teresseerd waren en met goede vragen kwamen. Een overzicht van de battlefield tour is te bekijken op: http://www.youtube.com/watch?v=3LUqJ61PvNk en op www.saak.nl. De DVD over de battlefieldtour uit 2008 is te bestellen via info@vriendenAirbornemuseum.nl en kost € 17,50 + porto. (Wybo Boersma)

Lidmaatschapskaarten
Let op! Bij deze Nieuwsbrief kan een lidmaatschaps-kaart zijn bijgesloten! Degenen die hun contributie nog niet betaald hebben, ontvangen vanaf nu geen Nieuwsbrief meer. Leden die wel betaald hebben, maar nog geen lidmaatschapskaart hebben ontvan¬gen, kunnen contact opnemen met Wybo Boersma, bij voorkeur per e-mail: w.boersma@wxs.nl of per telefoon: 0318-639633.

Koninklijke Onderscheiding voor Robert Voskuil
De Algemene Ledenvergadering van de WAM op zaterdag 19 maart jl. in de Concertzaal in Oosterbeek kreeg een bijzonder tintje, toen aan het einde van het officiële deel plotseling de burgemeester van de gemeente Renkum, de heer Drs. J.P. Gebben bin-nenkwam. Deze vroeg het woord en al snel werd het duidelijk dat hij speciaal was gekomen voor ons bestuurslid Robert Voskuil. In zijn speech gaf burge-meester Gebben aan dat Robert al meer dan dertig jaar actief is in allerlei stichtingen, verenigingen en andere organisaties met een maatschappelijk, geschiedkun¬dig en wetenschappelijk belang. Deze activiteiten doet hij naast zijn drukke werkkring bij de Technische Universiteit Twente in Enschede, waaraan hij als uni-versitair docent verbonden is. Omdat hij werkzaam is bij het internationaal onderwijs, verblijft hij vaak

Burgemeester Gebben van de gemeente Renkum speldt Robert Voskuil de versierselen op, die beho-ren bij zijn benoeming tot ‘Ridder in Orde van Oranje Nassau’. Dit gebeurde na afloop van de Algemene Ledenvergadering van de WAM op 19 maart jl.

voor zijn werk in het buitenland, in het bijzonder in Z.O. Azië. Ondanks dat, vindt hij nog tijd om zich voor andere zaken in te zetten. Zo is hij actief bestuurslid van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum en van de Stichting voor Heemkunde in de gemeente Renkum. Al vanaf zijn studietijd verdiept hij zich in de geschiedenis en de ontwikkeling van het landschap van de Zuid-Veluwe, en de daarbij verworven kennis gebruikt hij binnen de verschillende organisaties.
Vanaf 1971 zet hij zich in voor het behoud van Nederlands cultureel erfgoed in Indonesië, en pro¬beert hij een groter publiek in Nederland en in Indonesië bewust te maken van de betekenis en de waarde van de gezamelijke culturele nalatenschap. In dat kader is hij ook nauw betrokken bij Museum Bronbeek in Arnhem.
Door zijn kennis over de Slag om Arnhem, over Indonesië/Nederlands-Indië en over de geschiede¬nis van de streek en het landschap, wordt Robert veel gevraagd als spreker en als adviseur bij projec¬ten, zoals bij tentoonstellingen, filmproducties en publicaties. Ook de verschillende boeken, artikelen en andere studies, die hij op zijn naam heeft staan, getuigen van zijn brede historische en geografische kennis. Door de manier waarop hij zijn kennis over¬brengt, maakt hij mensen enthousiast voor geschiede¬nis, cultuur en landschap en daarmee levert hij een bijzondere bijdrage aan de samenleving. Daarom is besloten Robert Voskuil te benoemen tot ‘Ridder in de Orde van Oranje-Nassau’. Na zijn speech speldde burgemeester Gebben Robert de versierselen op van deze Koninklijke Onderscheiding. Het spreekt vanzelf dat Robert aangenaam verrast was. In zijn dankwoord gaf hij aan dat het vooral zijn in 1989 overleden vader Jan Voskuil was geweest, die hem vanaf zijn jeugd de belangstelling voor geschiedenis had bijgebracht. Jan Voskuil hield zich al vanaf 1945 bezig met de stu¬die van de Slag om Arnhem en zoon Robert is hier¬mee doorgegaan. Daarom beschouwt Robert deze Koninklijke Onderscheiding mede als eerbetoon aan zijn vader. (Ben Kolster, Voorzitter WAM)

Het Airborne Museum en de ‘nieuwe media’
De nieuwe directeur van het Airborne Museum, Jan Hovers, is een groot voorstander van het gebruik van de ‘nieuwe media’, om het museum meer bekendheid te geven. Nieuws over het museum kunt dan ook volgen via: twitter.com/airbornemuseum en www.facebook.com/ Airbornemuseumhartenstein

Kleine expositie over Johannes Penseel
Tussen de foto’s van alle Britse en Poolse militairen en hun medailles in de vitrine naast de schoorsteen¬mantel in deze grote zaal van het Airborne Museum hangt ook een foto van een man met een bril in burger kostuum met daarnaast een set van vijf decoraties. Deze man is Johannes Penseel, tijdens de Tweede Wereldoorlog leider van een van de verzetsgroepen in Arnhem. Hij en zijn vrouw Maria behoorden tot de eersten die zich het lot van de door de Duitsers ver¬volgde Joden aantrokken en er voor zorgden dat 115 van hen konden onderduiken om zodoende deportatie naar Duitse concentratiekampen te voorkomen. Zelf hielden zij in hun woning het Joodse meisje Liesbeth Cohen verborgen, nadat haar ouders waren gedepor¬teerd naar een concentratiekamp. Zij waren ook de mensen die na de Slag om Arnhem in September 1944 de Britse parachutist Bob Peatling onderdak boden tot aan het einde van de oorlog, zodat hij aan Duitse krijgsgevangenschap ontsnapte. Op 3 januari 1945 werden Johannes Penseel en zijn beide zoons door de Duitsers opgepakt en overgebracht naar het concen¬tratiekamp Neuengamme. Daar kwamen zijn zoons om. Vader Johannes overleefde het kamp en keerde na de bevrijding in mei 1945 terug naar Arnhem. Voor zijn heldhaftigheid ontving Johannes Penseel van de president van Amerika de ‘Bronze Medal of Freedom’ en van de Britse koning de ‘Kings Medal for Courage in the Cause of Freedom’. Maria Penseel overleed in 1971 en haar man Johannes in 1975. Lang daarna kwam Bob Peatling er achter dat het echtpaar Penseel nooit enige waardering van Israëlische zijde had ontvan¬gen voor hun menslievenheid jegens de Joden tijdens de oorlog. Hij nam daarom het initiatief om hen te onderscheiden met de hoogste onderscheiding van de staat Israël, de ‘Yad Vashem’. Op 10 december 2006 werd deze onderscheiding door de regering van Israël posthuum aan het echtpaar Penseel verleend. De vier kleinkinderen besloten dat de ‘Yad Vashem’ geschonken moest worden aan het Airborne Museum in Oosterbeek. Dit geschiedde op 6 maart 2008 tijdens een bijzondere ceremonie in de Arnhemse Synagoge. Over Johannes Penseel is nu een kleine expositie inge¬richt in de grote zaal van het Airborne Museum.

Opening fase 2 van de ‘Liberation route’
Dinsdag 19 april werd op de Ginkelse heide bij Ede door de burgemeesters Van der Knaap uit Ede en Krikke uit Arnhem de 2e fase van de ‘Liberation route’ geopend. Zij werden daarbij geholpen door parachutisten die, gekleed in historische uniformen, kort daarvoor op de heide waren geland. Leden van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum en medewer¬kers van het Airborne Museum zorgden voor de ‘his¬torische aankleding’ van de tent, waarin de ruim 100 gasten werden ontvangen. Tijdens de opening gaf de directeur van het Nationaal Bevrijdingsmuseum 1944-1945 uit Groesbeek, de heer Wiel Lenders, een historisch overzicht van de bevrijding van Nederland. In 2008 werd bij de Westerbouwing de eerste fase van deze route geopend. De Liberation Route vertelt over gebeurtenissen tijdens en na Operatie Market Garden in 1944 en 1945. Sinds 19 april zijn 25 historische loca¬ties op de Veluwe en rond Arnhem-Nijmegen aan de Liberation Route toegevoegd. Deze telt nu 48 locaties. Grote veldkeien markeren historische plekken en op iedere luisterplek is een drietalig hoorspel te beluiste¬ren. Dat vertelt op indringende wijze over de gebeur¬tenissen die zich bij deze plek afspeelden Bijvoorbeeld over de Slag bij Otterlo, de bevrijding van Apeldoorn, de evacuatie van Ouwehands Dierenpark in Arnhem en de start van Operatie Veritable bij Groesbeek. Alle veldkeien bevatten een drietalig infopaneel om ‘toe-vallige’ passanten te attenderen op wat eens op die plek gebeurde. De luisterverhalen zijn met een eigen MP3, iPod, of mobiel te beluisteren en kunnen ook voor het bezoek gratis worden gedownload vanaf de vernieuwde website www.liberationroute.com. Met de nieuwste generatie mobiele telefoons kan dit zelfs, staande bij de veldkeien. De nieuwe verhalen zijn ook te beluisteren via telefoonnummer 0900-5423728 (€ 1,- per gesprek). Bij de VW’s en in de musea in Oosterbeek en Groesbeek zijn gratis brochures ver¬krijgbaar met overzichten van luisterplekken, monu¬menten, oorlogsbegraafplaatsen en musea in de regio. De nieuwe luisterplekken gaan vergezeld van lesbrie¬ven voor het onderwijs en gratis brochures. Het basis¬en voortgezet onderwijs toont veel belangstelling voor gebeurtenissen tijdens de TWeede Wereldoorlog. Daarom maakt EDU-ART speciale lesbrieven rond de Liberation Route. De lespakketten over de luchtlan¬dingen op de Ginkelse Heide, de Slag om Arnhem en de Nijmeegse verzetsheld Jan van Hoof kunnen nu al gratis worden gedownload vanaf www.liberationroute. com. In de zomer volgen lesbrieven over de Betuwe, de evacuatie van Millingen aan de Rijn, Landgoed Avegoor bij Ellecom, de Canadese bevrijders van Apeldoorn en het ‘Verscholen Dorp’ bij Vierhouten. Het enthousias¬me voor de Liberation Route groeit. Ook Noord-Brabant en regio’s in België, Frankrijk en Zuid-Engeland willen aansluiten bij het succesvolle concept.

DAKOTA-vluchten groot succes
Ik denk dat ik namens alle deelnemers aan de drie Dakota-vluchten spreek, als ik zeg dat Vincent Luiten en Wybo Boersma zaterdagmiddag 21 mei een geweldige ‘Airborne’ Battlefield Tour hebben georga¬niseerd. Alles klopte tot in de details! Het leek er op of zij zelfs het weer volledig naar hun hand hadden gezet! Er waren nauwelijks wolken en de lucht was helder, waardoor je alles op de grond goed kon zien. Het bleek weer overduidelijk hoe een battlefield tour kan bijdragen aan het verkrijgen van een beter inzicht in een militair-historische gebeurtenis. Je kunt heel veel lezen en horen vertellen over het aanvliegen naar

Op het vliegveld Teuge staat de door de VVAM gehuurde DAKOTA gereed om met een groep leden en introducés een rondvlucht te maken boven Arnhem en omgeving.

een operatiegebied, in bijvoorbeeld een DC3, maar je krijgt pas echt gevoel voor verhoudingen als je zelf in zo’n toestel over de Ginkelse of Wolfhezer Heide vliegt, vooral gezien vanuit de cockpit! En dan is is het nog maar bij benadering, want er is geen Duitse FLAK, er zijn geen Messerschmitts in de lucht en er staat helemaal niets op het spel. De bewondering en het respect voor ‘de mannen van toen’ wordt er alleen maar groter door. Met deze vluchten heeft onze club weer eens te meer haar kwaliteiten laten zien! Dank aan de organisatoren, het was geweldig! (Ben Kolster, voorzitter VVAM)

‘Arnhem Surgeon’
Eind vorig jaar verscheen een nieuw publicatie van de hand van Niall Cherry. Het is getiteld ‘Arnhem Surgeon’ en beschrijft het verhaal van Captain Michael James RAMC, die tijdens de Slag om Arnhem in september 1944 de leiding had van een van de twee operatie teams van de 181 Airlanding Field Ambulance. Het verhaal con-centreert zich hoofdzakelijk op het werk dat Captain James en zijn team deden in de Tafelberg in Oosterbeek. Het bevat veel nieuwe informatie en vult daarmee Niall’s eerder verschenen boek ‘Red Berets and Red Crosses’, over de Britse medische dienst, goed aan. Het 28 pagina’s tellende boekje is verkrijgbaar bij de auteur in het Verenigd Koninkrijk, bij het Airborne Museum in Oosterbeek en bij boekhandel Meijer en Siegers, even¬eens in Oosterbeek. De prijs bedraagt € 7,50.

‘Te dicht bij de brug die voor anderen te ver was, Burgers na de slag om Arnhem’
Nu eens een boek, dat niet over de militaire aspecten van de Slag om Arnhem gaat, maar over de geschie¬denis van een familie, die na de Slag om Arnhem de stad als évacués moesten verlaten. De familie bezat de destijds bekende drukkerij in de Rijnstraat, G.W. van Wiel & Co. De auteur van het boek, Frits Berends, beschrijft deze geschiedenis vanuit het gezichtspunt van een zesjarig kind. Bij de evacuatie komt zijn vader terecht op een boerderij bij Putten, terwijl Frits met zijn moeder de rest van de oorlog in Rhoden (Drenthe) doorbrengt. Zelfheeft Frits niet veel herinnering aan de oorlog, maar door het lezen van bewaard gebleven brieven van de familie en het luisteren naar verhalen, die hij hoorde na de oorlog, kreeg hij een goed beeld van de evacuatieperiode. Hij beschrijft het leven van stadsmensen die, geheel afhankelijk van de gastvrijheid van anderen, in een boerenomgeving terecht komen. In die dagen was dat een wereld van verschil. Dat deel van het boek is ook het beste. Als geheel is het boek soms wat verwarrend, omdat tijden en geschiedenissen door elkaar heen lijken te lopen. Na de Bevrijding doemen nieuwe problemen doe¬men. Teruggekeerd in Arnhem vinden de bewoners een verwoeste stad met beschadigde en leeggehaalde huizen. Het familiebedrijf is geplunderd en de vader van het gezin moet weer geheel opnieuw beginnen. Duizenden Arnhemmers proberen de stad weer op te bouwen en terug te keren tot een normaal bestaan. Door het hele boek heen zien we dat de invloed van de oorlog ook op de tweede generatie, die de oorlog maar deels bewust heeft meegemaakt, groot is. Het is een boek dat een andere kant van de Slag om Arnhem laat zien en alleen al daarom de moeite van het aan-schaffen waard. ‘Te dicht bij de brug die voor anderen te ver was, Burgers na de Slag om Arnhem’ door Frits Berends verscheen bij Uitgeverij Aspekt in Soesterberg (2011), ISBN-13:978-90-5911-922-2, NUR 680. De paper¬back telt 261 pagina’s en is geïllustreerd. Deze uitgave is verkrijgbaar bij de reguliere boekhandel en in het Airborne Museum en kost € 19,95. (Wybo Boersma)

‘Dropped In It, the autobiography of a Cotswold Boy and Arnhem Veteran’
Met het verstrijken der jaren blijken meer en meer veteranen de behoefte te hebben om hun levensge-schiedenis op papier te zetten. Zo ook soldaat Colin Hall, die als radiobedienaar van een SCR 536A met het 10e Parachutisten Bataljon de Slag om Arnhem mee-maakte. Colin werd in 1921 geboren in Ross-on-Way in Wales als een ongewenst kind. Kort na de geboorte wordt hij geadopteerd door Edwin en Beatrice Hall. Na enkele jaren verhuizen zijn adoptie-ouders naar de Cotswolds, waar Colin het grootste deel van zijn jeugd doorbrengt. Bij het uitbreken van de tweede wereld-oorlog wordt hij als lid van Territorial Army opgeroepen voor het leger en dient hij als chauffeur bij het RASC (Royal Army Service Corps). In 1943 geeft hij zich vrijwil¬lig op bij het Parachutisten Regiment. Het vooruitzicht van veertien dagen verlof en extra betaling maken die keus niet moeilijk. Na de opleiding tot parachu¬tist wordt Hall ingedeeld bij het 10e Parachutisten Bataljon. Op 18 september 1944 landt hij met dit bataljon op de Ginkelse heide bij Ede. De derde dag raakt hij gewond en blijft bij de evacuatie achter. Het daaropvolgde verblijf in het Duitse krijgsgevangenkamp Stalag Xlb, Fallingbostel wordt uitvoerig beschreven. In het laatste deel van het boek krijgen we een indruk van het vaak harde leven in het Engeland van na de oorlog. Colin Hall keerde na de oorlog verschillende keren naar Arnhem terug. Het is het levensverhaal van een parachutist, ontdaan van alle valse sentiment en glorie. Een boek dat zeer de moeite waard is om te lezen. ‘Dropped In It’ door Colin Hall, werd in 2010 in eigen beheer uitgegeven; ISBN 978-1-4466-5439-2. De paperback telt 186 pagina’s. In Nederland is het boek verkrijgbaar in het Airborne Museum en kost € 15. (Wybo Boersma)

Professor Richard Holmes overleden
Op 30 april is in Engeland op 65-jarige leeftijd profes¬sor Richard Holmes overleden. Niet iedereen zal de naam Richard Holmes kennen. Hij was degene die als historicus battlefield waïks populair gemaakt heeft en hij was een absolute autoriteit op het gebied van battlefield tours. Speciaal zijn uitzendingen voor de BBC televisie, waarin Richard de kijker meenam naar slag-velden van de Eerste en Tweede Wereldoorlog, hebben grote invloed gehad op het battlefield toerisme. In de serie ‘Battlefields of the Second World War’ van de BBC TV was een van de uitzendingen gewijd aan de ope¬ratie Market Garden. Aad Groeneweg is toen enkele dagen met hem op pad geweest. Een deel van de uit-zending werd opgenomen in het Airborne Museum. Over het Airborne Museum schreef hij in 2001 in zijn boek ‘Battlefields of the Second World War’: ‘Best to uietu the battle in sequence by proceeding straight to the museum in the old Hartenstein hotel at Oosterbeek, which was the Ist Airborne Diuision’s headquarters and the cen- tre of its shrinking perimeter. It is one of the best military museums I knour, mixing scenes composed of life-sized models in the cellars with photographs and other exhibits in the rooms above. There is a good little bookshop’. Richard Holmes heeft verschillende boeken gepubliceerd over slagvelden uit de beide wereldoorlogen. Hij was pro¬fessor in Military and Security aan de universiteit van Cranfield en aan het Royal Military College of Science. Richard Holmes was Patron uan de International Guild of Battlefield Guides and The Battlefields TYust. Met zijn, veel te vroeg, heengaan verliest de wereld een van de voortrekkers van het moderne battlefield toerisme. (Wybo Boersma)

COLOFON
De Nieuwsbrief is een uitgave van de Vereniging Vrien¬den van het Airborne Museum, Oosterbeek en verschijnt vier keer per jaar. Het doel is bekendheid te geven aan het Airborne Museum, de activiteiten van de Vereniging Vrienden en de geschiedenis van de Slag om Arnhem.
Redactie: drs. Robert P.G.A. Voskuil, Wybo Boersma en Joop Bal.
Coördinatie verzending, archivering & distributie losse nummers Nieuwsbrief: Chris van Roekel, Oosterbeek.
Vormgeving Nieuwsbrief: Hildebrand DTP, Wageningen.
Druk: Verweij Het Jonk – Wageningen
E-mail adres WAM: info@vriendenAirbornemuseum.nl.
Telefoon: (0318) 63 96 33.
Postadres: WAM, t.a.v. Ivar Goedings, Postbus 8047, 6710 AA, Ede.
Penningmeester en Coördinator Airborne News Flash: Vincent Luyten.
Website van de WAM: www.vriendenAirbornemuseum.nl

Download