VVAM Nieuwsbrief 103 – Augustus- 2006

Expositie ‘Buren’ geopend
Op vrijdagmiddag 14 juli werd in het Airborne Museum de nieuwe thema-tentoonstelling ‘Buren’ geopend door de burgemeester van Renkum, de heer P.M. Bruinooge. De expositie gaat over de inzet en actiebereidheid van de lokale burgerbevolking – let¬terlijk de buren van hotel Hartenstein – tijdens de Slag om Arnhem. Veel burgers hebben zich in die dagen met groot gevaar voor eigen leven ingezet voor anderen. Zij stonden klaar om hulp te bieden aan de geallieerde militairen of aan medeburgers in nood.
In de meeste tentoonstellingen over de Slag om Arnhem die tot nog toe in het Airborne Museum werden gehouden lag het accent vooral op de mili-taire aspecten. Directeur Frans Smolders wil een nieuwe weg inslaan en meer aandacht besteden aan de verhalen van burgers. In deze eerste expositie staan drie verhalen uit Oosterbeek centraal. Het eer-ste gaat over huisvrouwen en meisjes die zich spon-taan melden als verpleegster om gewonde militai¬ren en burgers te verzorgen. In het tweede verhaal organiseren de timmerman, de slager en de school-meester samen voedselhulp voor andere burgers, die voor het oorlogsgeweld in de kelders zijn gevlucht. Het derde verhaal handelt over de beleve-nissen van een groep burgers die schuilen in de kel-der van een landhuis en die drie Britse militairen verborgen houden, die van de hoofdmacht zijn afgesneden. Wanneer de Duitsers hun intrek nemen in het huis ontstaat een zeer gespannen situatie.

14 juli 2006. Burgemeester P.M. Bruinooge van Renkum opent de expositie ‘Burgers’, door het opgraven van ‘door burgers in oorlogstijd begraven kostbaarheden’. FOTO: BERRY DE REUS

Volgens Frans Smolders, die de leiding had bij de samenstelling, past deze expositie ‘Buren’ in het beleid van het Airborne Museum om nieuwe doel-groepen te benaderen. Het museum wil speciale activiteiten organiseren voor de lokale en regionale bevolking. Deze tentoonstelling is de eerste van een serie over de belevenissen van burgers uit de ‘Slag- om-Arnhem-gemeenten’ Renkum, Arnhem, Ede en Overbetuwe.
Deze thema-tentoonstelling is nog te zien tot 14 december van dit jaar.

Thema-excursie op 14 oktober
Op zaterdagmiddag 14 oktober a.s. organiseert de Vereniging Vrienden een thema-middag, waarin de gebeurtenissen in september 1944 in het gebied rond de Oude Kerk in Oosterbeek en in het bijzon-der de rol van de ‘Lonsdale Force’, centraal staan.
Het programma ziet er als volgt uit:
13.30- 14.00 uur: Ontvangst van de deelnemers in de Oude Kerk in het Benedendorp.
14.00 – 14.30 uur: Korte inleiding over de strijd in het Benedendorp.
14.30- 17.00 uur: Wandeling in het gebied in de buurt van de Oude Kerk.
Onderwerpen die tijdens de battlefieldtour ter spra-ke zullen komen zijn o.a. de posities van Lonsdale Force, de frontlinie langs de Ploegseweg, de situatie rond de voormalige wasserij van Hofwegen, de lot-gevallen van Majoor Cain VC, de strijd op de bene- den-Weverstraat en omgeving, de opstellingen van de kanonnen van het Light Regiment Royal Artillery, de Regimental Aid Post naast de kerk, de Duitse aanvallen vanuit westelijke richting en de route van de terugtocht over de Rijn. De organisatie is in han¬den van Robert Voskuil en Wybo Boersma.
Mensen die deel willen nemen aan deze themamid-dag kunnen zich opgeven door het overmaken van € 15,- op postbankrekening 4403641 t.n.v. de Vereniging Vrienden Airborne Museum, onder ver-melding van ‘excursie 14 oktober’. Dit bedrag is voor de kosten van de koffie bij ontvangst, de excursie- gids en voor een bijdrage voor het gebruik van de Oude Kerk.

Dit bedrag moet uiterlijk op 1 oktober binnen zijn bij de penningmeester. Aanmeldingen worden behan¬deld in volgorde van binnenkomst. Het maximale aantal mensen dat aan deze excursie kan deelne¬men bedraagt vijftig. Leden van de WAM hebben voorrang boven niet-leden. U krijgt alleen bericht wanneer u niet mee kan.

Sosabowski’s Bronzen Leeuw nu in het Airborne Museum
Op 31 mei ontving de Poolse Parachutisten Brigade in Den Haag de Militaire Willems Orde. De onder-scheiding werd in ontvangst genomen door de com-mandant van de Poolse 6 Attack and Assault Brigade, de eenheid die de traditie van de oorspron-kelijke Poolse Parachutisten Brigade in ere houdt. Generaal Majoor Stanislaw Sosabowski kreeg posthuum het Bronzen Kruis. De koningin overhandigde de onderscheiding aan de kleinzoons van generaal Sosabowski, Michael en Stanislaw. De plechtigheid werd in zijn geheel uitgezonden op de Nederlandse televisie en alle kranten besteedden er uitgebreid aandacht aan.
Veel minder bekend is dat de dag na de uitreiking Michael Sosabowski naar Oosterbeek kwam om de Bronzen Leeuw in langdurig bruikleen te geven aan het Airborne Museum, dit op uitdrukkelijk verzoek van de familie.
De onderscheiding is nu tentoongesteld in een zaal, die speciaal daarvoor is ingericht.

FOTO: BERRY DE REUS, 1 juni 2006. Onder het toeziend oog van Michael Sosabowski legt Frans Smolders de Bronzen Leeuw van generaal Stanislaw Sosabowski in een vitrine van het Airborne Museum.

Bezoek Lid Britse Hogerhuis
Op 3, 4 en 5 juni jl. bracht Lord D.W.G. Chidgey, Lid van het Britse Hogerhuis een bezoek aan Arnhem en Oosterbeek. Hij was vergezeld door zijn zoon David, die werkzaam is televisiemaker en zij werden rondgeleid door Brigadier Frank R. Steer. Lord Chidgey is de zoon van Major C.C. ‘Bill’ Chidgey, Royal Army Ordnance Corps, die in september 1944 deelnam aan de Slag om Arnhem. Zijn verhaal is vastgelegd door Brigadier Steer in zijn boek ‘Arnhem The Fight to Sustain, The Untold Story of the Airborne Logisticians’, dat in 2000 verscheen.
Lord Chidgey bracht ook een bezoek aan het Airborne Museum en was zeer verrast toen bleek dat de commandodolk van zijn vader in het museum wordt bewaard!
Een foto van Majoor Chidgey komt ook voor op de omslag van het nieuwe boek van Frank Steer over de geschiedenis van het Royal Army Ordnance Corps, getiteld ‘To the Warrior His Arms, The Story of the Royal Army Ordnance Corps 1918 – 1993’, dat werd uitgegeven door Pen & Sword Military in het Verenigd Koninkrijk (ISBN 1 84415 329 0). Het is een prachtige uitgave met een groot aantal illustraties. Prijs: £ 30.

Nieuwsbrief Waterschap Vallei & Eem
Het Waterschap Vallei & Eem wil de beken in Oosterbeek en Doorwerth in hun oorspronkelijke staat herstellen. Maar eerst moet een grote hoeveel-heid explosieven uit de Tweede Wereldoorlog wor-den geruimd. Deze explosieven zijn voor het meren-deel afkomstig van de Slag om Arnhem. De rui- mingswerkzaamheden worden gedaan door een gespecialiseerd bedrijf en vinden deze zomer plaats. In haar nieuwsbrief no. 4 van juni 2006 geeft het Waterschap een uitgebreide uitleg over de werk-zaamheden aan deze beken. Ook wordt de geschie-denis van de beken en hun omgeving beschreven. Het gaat om de Dunobeek, de beek langs de Fonteinallee, de Oorsprongbeek, de Spreng op de Hemelse Berg en de Gielenbeek. Allemaal beken die in het voormalige gevechtsterrein van Oosterbeek en omgeving liggen. Vandaar dat de artikelen in deze periodiek van het Waterschap ook voor geïnte-resseerden van de Slag om Arnhem interessant zijn. Zolang de voorraad strekt is het blad in het Airborne Museum gratis te krijgen. Het is ook op te vragen en te downloaden op www.wve.nl.
(W.Boersma)

9 September: ’60 Jaar THEIRS IS THE GLORY’
Zoals wij reeds in de vorige Nieuwsbrief aankondig- den, wordt op 9 september a.s. de nieuwe DVD met de film ‘Theirs is the Glory’ met Nederlandse onder-titeling gepresenteerd. Dit evenement vindt plaats in de Concertzaal in Oosterbeek en begint om 14.00 uur.
Op de DVD zit naast de hoofdfilm ook een docu-mentaire, waarin Angelique Kruger de kijker mee-neemt naar een aantal locaties waar in augustus en september 1945 werd gefilmd. De opnamen daar-voor werden de afgelopen maanden gemaakt.
Daarnaast bevat het pakket een klein boekje over de geschiedenis van de film en een replica van het alu-minium ticket, dat bij de première op 17 september 1946 aan de genodigden werd uitgereikt.
Het programma voor zaterdagmiddag 9 september ziet er als volgt uit:
13.30 – 14.00 uur: Ontvangst van de bezoekers in de Concertzaal.
14.00 – 14.20 uur: Welkomstwoord door Ben Kolster, voorzitter van de WAM en een korte inleiding over de geschiedenis van de film ‘Theirs is the Glory’ door Robert Voskuil.

Activiteiten in 2006
Activiteiten die door de V.V.A.M. en het Airborne Museum in de laatste vier maanden van 2006 worden georganiseerd:
Datum: Activiteit: Georganiseerd door: Toegankelijk voor niet leden:
9 september 60 Jaar film ‘THEIRS IS THE GLORY’ in de Concertzaal in Oosterbeek V.V.A.M. ja
22 september Social Evening in het Airborne Museum V.V.A.M. ja
28 sept.-l okt. Battlefield tour Ardennen Airborne Museum ja
14 oktober Excursie ‘Lonsdale Force’, Oosterbeek V.V.A.M. ja
15 november Lezing in restaurant Kleyn Hartensteyn V.V.A.M. ja
14.20 – 14.30 uur: Uitreiking van de eerste exempla-ren van de DVD-box door producent Joop Bal aan de burgemeester van Renkum, de heer P.M. Bruinooge, en aan de heer Ben van Dillen, die als tweejarige kleuter in de film figureert.
14.30- 15.00 uur: Vertoning van de hierboven ge-noemde documentaire.
15.00 – 15.30 uur: Vertoning van het eerste deel van ‘Theirs is the Glory’.
15.30 – 16.00 uur: PAUZE
16.00 -17.00 uur: Vertoning van het tweede deel van ‘Theirs is the Glory’.
17.30 uur: Einde filmmiddag.
De toegang tot deze speciale middag is gratis, maar men moet zich wel van te voren opgeven, want de capaciteit van de Concertzaal is beperkt. Leden van de WAM hebben hierbij voorrang. Bij de vorige Nieuwsbrief was een formulier bijgesloten waarmee u zich kon aanmelden. Heeft u dat gedaan, dan staat u al genoteerd als bezoeker en hoeft u niets meer te doen. Andere belangstellenden kunnen zich opgeven door het sturen van een e-mail naar info@slagomarnhem.com, of door het sturen van een briefje naar BAL audiovisuele communicatie, Antwoordnummer 105, 6860 WB Oosterbeek. De uiterste aanmeldingsdatum is 1 september. Degenen die zich hebben opgegeven krijgen voor 5 september de gratis toegangskaarten opgestuurd.

FOTO: BERRY DE REUS, 4 mei 2006. Joop Bal maakt opnamen op de Rijnbrug in Arnhem voor de documentaire over de geschiedenis van de film Theirs is the Glory.

Wanneer de belangstelling voor deze speciale vertoning zo groot is dat niet iedereen die zich heeft opgegeven die middag een plaats kan krijgen, dan wordt het programma (behalve de uitreiking van de eerste exemplaren) ’s avonds herhaald. Het pro-gramma begint dan om 19.30 uur. De mensen die zich hebben opgegeven, maar waarvoor ’s middags geen plaats is, ontvangen bericht dat zij ’s avonds welkom zijn. De filmvertoningen op 9 september worden georganiseerd door BAL audiovisuele communicatie uit Oosterbeek in samenwerking met de Vereniging Vrienden Airborne Museum. Voor nadere informatie zie website www.slagomarnhem.com.Voor telefoni¬sche informatie kunt u terecht bij BAL audiovisuele communicatie in Oosterbeek, telefoon 026-3391588 of 06-51322677.

Onderzoek 1st Parachute Battalion (1940-1945)
Sinds 16 jaar is Peter Vrolijk (van de Arnhem Battle Research Group) bezig met onderzoek naar de geschiedenis van het Ist Parachute Battalion in de periode 1940-1945. Hij is nu op een punt gekomen dat hij de speurtocht wil stopzetten, en beginnen met het schrijven van het verhaal. Het doel is de publicatie daarvan in boekvorm. In de loop der jaren hebben behalve Peter ongetwijfeld ook andere mensen contact gehad met veteranen van het genoemde onderdeel. En dat geldt eveneens voor voormalige militairen die als lid van het bataljon ingedeeld waren bij een andere een¬heid (‘attached to’), bijvoorbeeld het Royal Army Medical Corps, Corps of Royal Engineers, Royal Corps of Signals, Royal Regiment of Artillery etc. Verhalen van oud-strijders van andere onderdelen waarin het Ist Para Bn voorkomt, kunnen ook zeer interessant zijn.
Belangrijke ooggetuigen zijn mensen die in septem-ber 1944 aan de Klingelbeekseweg, Zij-Klingel- beekseweg, Hesweg of Hulkesteinseweg woonden.
Kortom, Peter is op zoek naar lezers van dit blad die bereid zijn om gegevens beschikbaar te stellen voor het beoogde boek. Een ieder die denkt een bijdrage te kunnen leveren, hoe klein ook, wordt vriendelijk verzocht contact op te nemen met Peter Vrolijk, —————————————————–. Alvast bedankt!

Gesneuvelde militair na 62 jaar niet meer ‘onbekend’
In 1984 werden op de hoek Benedendorpsweg/ Veerweg in Oosterbeek de resten gevonden van een onbekende militair. In zijn graf lag een baret met een embleem van de Royal Engineers. Daarom begonnen de experts van de gravendienst van de Koninklijke Landmacht met het zoeken naar overeenkomsten tussen het gebit van deze onbekende soldaat en tandartsenkaarten van vermisten van de genie. Er bleken echter geen overeenkomsten te vinden. Daarom werden de stoffelijke resten uiteindelijk in 1989 op de Airborne Begraafplaats begraven als onbekende militair van de Royal Engineers. Toen de gravendienst in 2004 bezig was met een onderzoek naar vermisten van het Border Regiment, werden de ook de gebitsgegevens van de in 1984 gevonden mili¬tair nog eens bekeken. Hierbij bleek dat de onbeken¬de man had behoord tot het Border Regiment en dat zijn naam Edward Hartley was. De baretspeld van de genie was dus waarschijnlijk bij toeval in het veld- graf terecht gekomen.
Door middel van oproepen in Britse kranten werd vervolgens gezocht naar nabestaanden van Lance Sergeant Hartley en daarop werd gereageerd door zijn dochter Patricia Summers-Hartley. Zij, haar man en hun twee dochters waren op 15 juni jl. aanwezig bij de indrukwekkende plechtigheid op de Airborne Begraafplaats, waarbij de nieuwe grafsteen van Edward Hartley, nu met zijn naam, werd ingewijd.

15 Juni 2006. Patricia Summers-Hartley (links) poseert met haar twee dochters bij het graf van haar vader Edward Hartley.

Boekje ‘Rondleiding langs de Betuwse slagvelden van 1944-1945’
Op 29 en 30 april organiseerde de vereniging ‘Living History Screaming Ducks’ een groots bevrijdings-feest in Hemmen in de Betuwe. Ter gelegenheid hiervan hebben zij een boekje uitgegeven met een beschrijving van een battlefieldtour door de Betuwe. De Betuwe was in 1944 en 1945 het slagveld van Polen, Amerikanen, Britten, Belgen, Canadezen en natuurlijk Duitsers. De tour doet een aantal plaat¬sen aan waar felle gevechten zijn geleverd. Het eer¬ste deel gaat vanuit Hemmen naar Opheusden, waar in oktober 1944 eenheden van de 101e US Airborne Divisie slag leverden tegen 363e Volks- grenadierdivisie. In april 1945 werd Opheusden be-vrijd door de Belgen en Canadezen. Vervolgens gaat de route via Doodewaard en Slijk-Ewijk naar Oosterhout. Daarna over de Waaldijk naar Lent, waar het 504e Parachute Infantry Regiment de Waal overstak. Dan via Bemmel naar Eist en vandaar naar Driel via de Rijndijk naar Heteren, Randwijk,Zetten en Hemmen. Daar eindigt de tour.
Het boekje geeft een routebeschrijving met kaartjes. Hoewel klein van formaat, zijn deze duidelijk genoeg om de weg te kunnen vinden Van diverse plaatsen onderweg wordt aangegeven wat er gebeurt is. Jammer genoeg is veel informatie wegge¬laten. Bij Driel is bijvoorbeeld het voormalige hoofd¬kwartier van generaal Sosabowski aan de Molen¬straat niet in de route opgenomen. Het landgoed Schoonderlogt wordt wel beschreven als hoofd¬kwartier van het 506e Parachute Infantry Regiment, maar het is niet in de route opgenomen. Zo zijn er nog wel wat plaatsen op te noemen, maar de schrijvers hebben duidelijk een keus moeten maken. De ruimte die nu wordt ingenomen door enkele lange citaten uit boeken had men beter kunnen besteden aan meer beschrijvingen van plaatsen onderweg. Toch is het een goede gids over een grotendeels vergeten slagveld.
De strijd in de Betuwe heeft altijd in de schaduw van de Slag om Arnhem gestaan. Het is de verdienste van de Living History Vereniging Screaming Ducks dat zij geïnteresseerden nu kennis laten maken met een van de gebieden in Nederland die het zwaarst onder de oorlog geleden hebben. Ook voor de geïnteresseerden in de Slag om Arnhem is er in de Betuwe nog veel te ontdekken.
‘Rondleidingen langs de Betuwse slagvelden van 1944-1945’ werd samengesteld door J. Derksen, C. Jansen en A. van Aggelen. Het werd in 2006 uitgegeven door de Screaming Ducks LHA. Het boekje telt 101 pagina’s en is geïllustreerd met foto’s en kaartjes. Zie ook de website www.screamingducks.com. Het boekje is te koop in het Airborne Museum.
Prijs € 10. (W. Boersma)

COLOFON
De Nieuwsbrief is een uitgave van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum Oosterbeek (Utrechtseweg 232,6862 AZ Oosterbeek) en verschijnt vier keer per jaar. Het doel is bekendheid te geven aan het Airborne Museum, de Vereniging Vrienden en de geschiedenis van de Slag om Arnhem.
Telefoon museum: (026) 333 77 10
Redactie.’ drs. R.P.G.A. Voskuil en W. Boersma
Redactieadres: Utrechteseweg 232, 6862 AZ Oosterbeek, e-mail: wam@airbornemuseum.org Penningmeester/ledenadministratie: Frits Miedema, telefoon (026) 333 64 76, e-mail: fymiedema@planet.nl Coördinatie uerzending, archivering & distributie losse nummers: Chris van Roekel, Oosterbeek.
Vormgeving: Hildebrand DTP, Wageningen. Druk: Drukkerij Verweij Wageningen B.V.

NIEUWSBRIEF No 103 augustus 2006
Download