Ministory 021 – Ds.Ph.W.Bergkotte en zijn rol bij de jaarlijkse “Airborne Memorial Service”

MINISTORY XXI
Bijlage bij Nieuwsbrief No.32
Ds.Ph.W.Bergkotte en zijn rol bij de jaarlijkse “Airborne Memorial Service”.
Door: Mr.J.ter Horst

Op 10 mei van dit jaar overleed op 73-jarige leeftijd dominee Ph.W.Bergkotte uit Oosterbeek. Generaal Urquhart, aan wie ik zijn overlijden meldde, stelde voor dat ik een Ministory aan hem zou wijden. Dit ligt inderdaad voor de hand, gezien het grote aandeel dat overledene had in de conceptie en de voortzetting van de Airborne Memorial Service.
Zoals vermeld in Ministory XVI ging Philip Bergkotte in september 1945 direkt in op het denkbeeld voor een dergelijke herdenking van de gesneuvelden op het toen nog in aanleg zijnde Airborne Kerkhof, zoals dit door de Airborne-commandant en de waarnemend burgemeester van de Gemeente Renkum naar voren werd gebracht.
Philip Bergkotte koos de te zingen liederen, zowel in Engelse als in Nederlandse kerken bekend. Van hem komt het denkbeeld van het Onze Vader in twee talen en van de gecombineerde toespraken van de Britse legerpredikanten en de Oosterbeekse dorpsdominees, in later jaren versterkt door de pastoor.
Een Engels denkbeeld was de lezing uit de Bijbel door de hoogst aanwezige officier. Het idee om schoolkinderen bloemen te laten leggen op de graven is afkomstig van Pater Dijker, toentertijd werkzaam in Oosterbeek in afwachting van zijn uitzending als missionris.
In deze vorm ging van de eerste dienst een grote werking uit als herdenking van de gesneuvelden en als opdracht aan de levenden.

25 september 1945. Generaal Urquhart leest de bijbeltekst tijdens de eerste Airborne Memorial Service. Op de voorgrond Ds.Philip Bergkotte en Hoofd- Aalmoezenier Harlow met hun teksten. Daarnaast de geestelijken Buchanan en de Kivied. (Foto: Willink, Oosterbeek)

Voortzetting in alle jaren na 1945 lag voor de hand en 35 jaar lang lag de ver-antwoordelijkheid voor het welslagen van deze herdenkingsdienst voor een belangrijk deel bij Philip Bergkotte.
Vraag niet hoeveel geestkracht, maar ook praktische voorbereiding hierbij nodig was. Welke geestelijken komen ditmaal uit Engeland ? Welke plaatselijke collega’s geven hun medewerking ? Welke bijbellezing kiest de betrokken leider van de Pilgrimage ? Wie leidt de duizend schoolkinderen te rechter tijd binnen ? En wie dirigeert de Koninklijke Harmonie ?
Dit alles vraagt veel zorg en beleid om de herdenkingsdienst te laten verlopen zoals wij dit gewend zijn geworden.

Vanzelfsprekend leidden al deze bemoeiingen tot vriendschappelijke betrekkingen met tal van Engelse geestelijken, bij wie Philip Bergkotte herhaaldelijk met zijn vrouw te gast is geweest, gelijk hun huis steeds voor deze collega’s openstond. Naast zijn sterke banden met de Hervormde Gemeente te Oosterbeek en met het Christelijk Lyceum te Arnhem waren het stellig ook de nauwe “Airborne”-banden, die Philip Bergkotte, ondanks eervolle beroepen van elders, tot zijn emeritaat in Oosterbeek hebben vastgehouden. Met al zijn eigen herinneringen aan september 1944 als uitgangspunt voelde hij zich nauw verbonden met de gesneuvelden en niet minder met alle gezonde of invalide oud-strijders, tot hij zelf ten grave werd gedragen.

25 september 1945. Leden van de Eerste Britse Airborne Divisie op weg naar de herdenkingsplechtigheid op het Airborne Kerkhof in Oosterbeek. (Foto: B.H.Langevoort, Oosterbeek)

In de “Order of Service” van de eerste herdenking op 25 september 1945 vinden we de eerste woorden van deze geliefde predikant:

“Wij zijn hier tesamen gekomen om voor God te gedenken degenen die vorig jaar in Oosterbeek en Arnhem vielen. In deze strijd doorstonden Britsche soldaten en Hollandsche burgers dezelfde gevaren. Dit kerkhof zal een onvergankelijke band leggen tusschen de inwoners van Oosterbeek en de Eerste Airborne Divisie.
Het zal de vriendschap tusschen het Hollandsche en het Engelsche volk bezegelen en zoo, indien God het behaagt, bijdragen tot de verbroedering der volken.
Wij zijn samengekomen om God, ons aller Vader te eeren en onze ootmoed te getuigen voor onze Heer Jezus Christus.
De Dienst zal in het Engelsch gehouden worden, maar wij hopen dat U de gezangen zult meezingen, en de gebeden zult kunnen volgen. Wanneer wij het Onze Vader bidden wilt U het dan in het Hollandsch doen, terwijl wij het in het Engelsch zeggen.”

Mede door het initiatief van Ds.Philip Bergkotte zal op 20 september 1989 voor de 45e keer het gebed voor de Airborne Forces worden uitgesproken op het Airborne Kerkhof:

“May the defence of the Most High be above and beneath, around and within us, in our coming in our rising up and in our going down all our days and all our nights, until the dawn when the Sun of Righteousness shall arise with healing in His wings for the peoples of the world, through Jezus Christ our Lord. Amen.”

Download ministory