Schouwenkoorts

EEN SPANNEND JONGENSBOEK, MAAR WEL DE WAARHEID

Schouwenkoorts

Auteur: Bernard Black, vertaling Luitzen Bijlsma
Uitgave van Het Paard van Troje,
Lange Vosstraat 2 4461 JP Goes.
ISBN 978-90-71937-99-6. Prijs€ 15,-

In 1972 deed ik een onderzoek naar de geschiedenis van de Nederlands no2 Troop van het no 10 (I. A.)-Commando tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hierover was in die tijd niet zoveel bekend. Archiefonderzoek was er nog nauwelijks gedaan. Een aantal leden van no2 Troop werden in september 1944 ingezet bij de 1 British Airborne Divisie bij Arnhem. Het zweefvliegtuig, de Horsa DP956, bestuurd door twee piloten, met aan boord een jeep met trailer, een Britse chauffeur, twee Britse soldaten en een Nederlandse commando, Herman de Leeuw, moest op 18 september op weg naar Arnhem een noodlanding maken.Het landde op het Zeeuwse eiland Schouwen-Duiveland bij Ouwerkerk. Alle inzittenden raakten na enige tijd in Duitse krijgsgevangenschap. In het Airborne Museum Hartenstein kwam ik in contact met een Britse zweefvliegtuigpiloot, Bernard Black. Hij bleek de piloot van het betreffende zweefvliegtuig te zijn en was bezig om precies uit te zoeken waar hij tijdens de oorlog op Schouwen-Duiveland geweest was met de bedoeling hierover een boek te schrijven. Een paar jaar later kreeg ik bericht dat hij in een verzorgingstehuis opgenomen was. Spoedig daarna overleed Black. Het boek is er kennelijk nooit gekomen. Wel staan delen van het manuscript op internet.In april 2021 is door de uitgever Het Paard van Troje in Goes en de Stichting Vrienden Erfgoed Zierikzee met toestemming van de familie een vertaling van het manuscript uitgegeven onder de titel Schouwenkoorts. Na de geslaagde noodlanding bij het dorp Nieuwerkerk op Schouwen-Duiveland vernietigde de bemanning haar materiaal en probeerde uit handen van de Duitsers te blijven. Na de noodlanding splitsen ze zich in drie groepjes: twee piloten, twee soldaten en De Leeuw met een Brit. De drie Britse militairen verloren al snel de moed en gaven zich over aan de Duitsers waarna De Leeuw een tijd alleen ondergedoken blijft. De omzwervingen van Bernard Black, zijn copiloot Phil Hudson en de commando Herman de Leeuw duurden tot december 1944. Daarbij kregen ze steun van mensen die nog op de droge stukken van het eiland achtergebleven waren. Eten vonden ze in de verlaten huizen. Hun omzwervingen over het ondergelopen eiland eindigden uiteindelijk in december 1944 met een mislukte poging om met behulp van geallieerde militairen het eiland te verlaten. Deze mislukte poging, waarbij ook een aantal verzetsmensen betrokken waren, resulteerde in het drama bij Renesse waar tien burgers door de Duitsers opgehangen werden. Kort daarop werden ze door de Duitsers ontdekt en gevangen genomen. Voor de Leeuw was dit extra gevaarlijk omdat hij commando was en er een bevel was dat die onmiddellijk gefusilleerd moesten worden. In de laatste hoofdstukken vertelt Black over zijn verhoren door de Duitsers en het verblijf in diverse Duitse krijgsgevangenkampen. Uiteindelijk werd hij in 1945 met zijn copiloot door de Russen bevrijd. Herman de Leeuw, als landmachtsoldaat, verbleef in andere krijgsgevangenkampen.

Het geheel is een goed leesbaar boek geworden met veel foto’s van de verschillende locaties en de mensen die bij deze geschiedenis betrokken zijn geweest. Het laat zich lezen als een spannend jongensboek maar dan wel geheel overeenkomstig de waarheid. Het verhaal van Black is de basis geweest voor een deel van de Nederlandse film De Slag om de Schelde. Eerder zijn er een tweetal boeken verschenen waarin delen van deze gebeurtenissen vermeld stonden. In 1945 verscheen van de hand van G.M. Fey: Verzet! Schouwen-Duiveland in de frontlinie en in 1996 Het verlaten eiland, Jeugdherinneringen aan mijn oorlogsjaren op Schouwen-Duiveland geschreven door Bram de Jonge. Via Boekwinkeltjes.nl zijn deze soms nog wel te vinden.

Het boek Schouwenkoorts is te bestellen bij de boekhandel Het Paard van Troje in Goes. Telefoon: 0113-214691,
e-mail: info@paardvantroje.nl.
Wybo Boersma  (Terugblik 40 – 45)