Op zaterdag 23 juni organiseerde de VVAM de Battlefield Tour Nijmegen. Het thema lag dit keer niet op de Britse 1st Airborne Division maar op de Amerikaanse 82nd Airborne Division. Onder de uiterst deskundige leiding van Erik Jellema werden de 38 deelnemers, hoofdzakelijk leden, langs de markantste plekken geleid, en daar over het verloop van de gevechten geïnformeerd.

Zoals alleen Erik dat kan, wist hij parallellen te trekken met het Britse optreden rond Arnhem en de vervolgoperatie Varsity die in maart 1945 bij Hamminkeln in Duitsland plaatsvond.  Maar ook hoe er vandaag de dag over airborne operaties wordt gedacht. Op basis van een uitvoerige bestudering van de boeken, die hij voor de zekerheid allemaal had meegebracht om daaruit te citeren, gaf hij daarnaast inzicht in persoonlijke afwegingen en beslissingen: de beweegredenen van commandanten om bepaalde besluiten te nemen, hoe hun achtergrond hun denken had gevormd, maar ook de onderlinge relaties. Zo werd duidelijk dat bij de bevelsuitgifte vóór de operatie, in Engeland in september 1944, niet alle ondercommandanten (504, 505 en 508 Parachute Regiment) begrepen hadden welk belang generaal-majoor Gavin hechtte aan de verkeersbrug over de Waal. Een onduidelijkheid waardoor de Amerikanen een kans lieten lopen de zuidelijke oever van de brug al op de zondagavond in eigen handen te krijgen. Dit had tot gevolg dat pas op woensdag 20 september de haast onuitvoerbare opdracht aan het 3e bataljon van 504 Parachute Infantry Regiment werd gegeven om de Waal met 26 bootjes bij daglicht over te steken. Een andere eyeopener was dat het vaak bekritiseerde besluit van de Britten om in Arnhem te landen op drop zones twaalf kilometer van het belangrijkste doel, evengoed van toepassing was op de Amerikaanse parachutisten van de 82nd. Ook de DZ’s rond Nijmegen waren meer dan tien kilometer van de verkeersbrug gelegen, iets wat velen zich waarschijnlijk niet eerder hebben gerealiseerd. Net zoals het overschatte belang van de Groesbeek Heights en de door de divisiecommandant (generaal-majoor James Gavin) verwachte Duitse tankdreiging vanuit het Reichswald. Je zou dan ook de voorzichtige conclusie kunnen trekken dat de oorzaak voor het mislukken van operatie Market Garden niet alleen in Arnhem maar vooral ook in Nijmegen moet worden gezocht. Ook de vergelijking van de mate van vrijheid van handelen en de ruimte voor eigen initiatief op de lagere tactische niveaus (pelotons- en compagniesniveau) tussen Britten enerzijds en Amerikanen anderzijds, was voor de toehoorders nieuwe informatie. Een gegeven dat Erik Jellema op beeldende wijze wist te illustreren met het optreden van de Amerikaanse luitenant Thompson bij de brug van Grave.

24 juni 2018: een aantal foto’s van de tour zijn toegevoegd onder het artikel. Scroll naar beneden voor een weergave van deze afbeeldingen.

30 juni 2018: een korte video impressie van de tour is gemaakt door CatchingFilms. De VVAM dankt Johan voor dit mooie product en zijn instemming om die te mogen delen!